Type-2-diabetes is een veelvoorkomende ziekte waarvan de economische last groot is. In de komende jaren wordt er verwacht dat die last alleen maar zal toenemen. Vanuit beleidsperspectief is kennis over de oorzaken van de ziekte daarom van groot belang. Wetenschappers weten al dat ernstige leefomstandigheden op jonge leeftijd, zoals hongersnoden, invloed hebben op de ontwikkeling van type-2-diabtes op latere leeftijd. Maar hoe zit het met milder negatieve leefomstandigheden, zoals ongunstige economische omstandigheden?1
Slechte leefomstandigheden op vroege leeftijd kunnen een negatieve invloed hebben op de gezondheid op latere leeftijd. Zo zorgen hongersnoden voor ondervoeding. En ondervoeding kan later leiden tot type-2-diabetes. Dit komt doordat foetussen en pasgeboren baby’s gevoelig zijn voor ongunstige en stressvolle omgevingen voor en kort na de geboorte. In deze fase wordt het kind geprogrammeerd om als volwassene diezelfde ongunstige omstandigheden te overleven. Een groot verschil tussen de leefomgeving op jonge leeftijd en de leefomgeving op volwassen leeftijd kan dan leiden tot gezondheidsproblemen, zoals geboren worden in armoede en later in een welvarende samenleving leven.
Slechte vroege leefomstandigheden kunnen dus blijvend invloed hebben. Maar geldt dit ook voor milder negatieve vroege leefomstandigheden, zoals ongunstige economische omstandigheden? De faculteit economie en bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit van Groningen heeft onderzocht welk effect ongunstige economische omstandigheden op jonge leeftijd hebben op het ontstaan van type-2-diabetes op latere leeftijd.1,2
Het onderzoek werd samen uitgevoerd met Lifelines. Dit is een onderzoeksprogramma dat gegevens en lichaamsmateriaal verzameld. Het programma heeft gezondheidsdata verzameld van meer dan 167.000 mensen uit Noord-Nederland. Onderzoekers kunnen deze gegevens gebruiken om verschillende aspecten van gezondheid en ziekte over meerdere generaties te onderzoeken. De onderzoekers van de Rijksuniversiteit van Groningen hebben bloedmonsters gebruikt die Lifelines heeft verzameld. Uit die bloedmonsters zijn biomarkers gehaald, waarmee type-2-diabetesgevallen kunnen worden vastgesteld. Biomarkers zijn moleculen, genen of kenmerken waarmee een ziekte kan worden geïdentificeerd.
Biomarkers kunnen ook worden gebruikt om type-2-diabetes vast te stellen zonder dat mensen zelf weten dat ze de ziekte hebben. Niet iedereen die type-2-diabetes heeft, ervaart namelijk symptomen. Dit komt vooral voor bij jonge of bij oudere mensen. Daarnaast gaan mensen met een lagere sociaaleconomische status minder vaak naar de dokter. Het gebrek aan symptoomervaring en een lagere sociaaleconomische status kan op die manier dus leiden tot een onder-diagnostisering van diabetes type 2. 2,3
Het onderzoek laat zien dat ongunstige economische omstandigheden de kans op type-2-diabetes vergroten. Deze bevindingen kunnen van nut zijn voor beleidsmakers en voor professionals in de gezondheidszorg, om de economische last van type-2-diabetes te verminderen. In Nederland bedraagt de totale economische last van type-2-diabetes namelijk 1% van het bruto binnenlands product (bbp). De resultaten kunnen daarnaast worden gebruikt om type-2-diabetes vóór de geboorte te voorkomen.2,3
Bronnen:
1 https://doi.org/10.1002/hec.4815
2 Nieuw onderzoek toont aan dat economische omstandigheden in het vroege leven van invloed zijn op het risico op type-2-diabetes op volwassen leeftijd | News / FEB | Rijksuniversiteit Groningen (rug.nl)
3 Over Lifelines, de biobank van Noord-Nederland | Lifelines