Er bestaat niet zoiets als een veilig geneesmiddel, concludeerden onderzoekers die honderden onverwachte bijwerkingen ontdekten van de meest voorgeschreven geneesmiddelen die tegenwoordig op de markt zijn.
Het anti-epilepticum carbamazepine (Tegretol) verdubbelt bijna het risico op coronaire hartziekten, wat niet bekend was totdat onderzoekers van het Brigham and Women’s Hospital in Boston computermodellen gebruikten om de bijwerkingen te registreren van 900 geneesmiddelen die door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) als veilig en effectief waren bevonden.
De zwakke plek
Deze nieuwe modellen leggen de zwakke plek bloot van de ‘één ziekte – één middel’ benadering bij het ontwikkelen van geneesmiddelen en het uitschrijven van recepten. Wanneer een geneesmiddel toegediend wordt, is dat niet alleen van invloed op een specifieke ziekte. Het middel grijpt in op het complex systeem van onderling verbonden delen dat ons lichaam is.
De meeste geneesmiddelen binden zich aan specifieke eiwitten die een rol spelen bij een ziekte, maar ze kunnen ook ongewenste gevolgen hebben en interfereren met biologische processen. ‘De overgrote meerderheid van de medicijnen is niet uitsluitend van invloed op die ene ziekte waarvoor ze ontwikkeld zijn. Ze kunnen diverse onbedoelde effecten hebben: sommigen misschien gunstig en anderen ongunstig’, aldus hoofdonderzoeker Joseph Loscalzo.
Menselijke eiwitkaart
Om de bijwerkingen van de geneesmiddelen in kaart te brengen, ontwierpen de onderzoekers een ‘menselijke eiwitkaart’ op basis van gegevens van 220 miljoen patiënten en de specifieke impact van deze eiwitten op coronaire hartziekten, waaronder het ontstaan van plaques waardoor de slagaderen verstijven.
Deze onverwachte bijwerkingen kunnen verklaren waarom nieuwe geneesmiddelen, die in dierenstudies veelbelovend lijken te zijn, niet goed werken wanneer ze op mensen worden getest, aldus de onderzoekers.
Bron: Nat Commun, 2018; 9: 2691