Een nieuwe studie heeft aangetoond dat het concept van een oerbrein dat onze instincten regelt, niet bestaat.
Het idee van het oer- oftewel reptielenbrein ontstond voor het eerst in de jaren 60. Neurowetenschapper Paul MacLean constateerde dat delen van het zoogdierbrein nogal leken op delen van het reptielenbrein. Hij dacht dat hersenen in fasen waren geëvolueerd, nadat het leven naar het land was verhuisd. Eerst ontstond, zo meende MacLean, het reptielenbrein (de basale ganglia), gevolgd door het limbisch systeem: de hippocampus, de amygdala en de hypothalamus. Ten slotte ontstond bij primaten de neocortex.
Neurowetenschappers plaatsen al tientallen jaren kanttekeningen bij dit driedelige model. De hersenen werken niet in afzonderlijke secties die elk een aparte rol spelen. Hersengebieden zijn sterk met elkaar verbonden.
Om dit te bewijzen, analyseerden de Duitse wetenschappers de hersenen van baardagamen (Pogona vitticeps): dit zijn grote hagedissen uit de Australische woestijn. Door moleculaire kenmerken van neuronen in hagedissen en muizen te vergelijken, hoopten de onderzoekers de evolutionaire geschiedenis van reptielen- en zoogdierhersenen te ontrafelen.
Zij onderzochten meer dan 280.000 cellen uit de hersenen van baardagamen en identificeerden 233 verschillende soorten neuronen. Dit resulteerde een basisset van neurontypen met vergelijkbare transcriptomen die zowel voorkomen in zoogdieren als reptielen, ook al evolueerden ze miljoenen jaren los van elkaar. Een transcriptoom omvat alle RNA-moleculen in een cel, een groep cellen, of een organisme, die gerelateerd zijn aan een transcriptie. En een transcriptie is het biologische proces waarbij de nucleotidevolgorde van een stuk DNA wordt overgeschreven naar messenger-RNA (mRNA). In tegenstelling tot het genoom, dat min of meer constant van samenstelling is, kan de samenstelling van het transcriptoom actief wijzigen afhankelijk van ontwikkelingsstadia en invloeden vanuit de omgeving.
Maar, zo bleek, deze neuronen zijn niet beperkt tot een specifiek ‘reptielachtig’ gebied van de hersenen. De meeste hersengebieden hebben zich ontwikkeld tot een mix van voorouderlijke en nieuwere soorten neuronen en dat weerlegt volgens de onderzoekers het idee dat sommige hersengebieden ouder zijn dan andere.
Bron: www.science.org