De helende kracht van de geest is zo sterk dat placebopillen (tabletten die geen actieve chemische ingrediënten bevatten) vermoeidheid kunnen bestrijden bij overlevenden van kanker. En vermoeidheid is een van de belangrijkste symptomen nadat de behandeling is beëindigd.
Maar het meest opvallend was dat de pillen nog steeds hielpen als de patiënten te horen kregen dat ze een placebo namen. Veel van de patiënten smeekten zelfs om meer placebopillen te krijgen.
De 74 overlevenden die deelnamen aan de placebostudie leden allemaal aan een matige tot ernstige mate van vermoeidheid. Ze kregen ofwel een ‘open label’ placebo, d.w.z. dat ze van tevoren te horen kregen dat het een placebo was, of ze gingen door met de standaardbehandeling tegen vermoeidheid.
Open label placebo’s
De onderzoekers van de Harvard Medical School instrueerden de deelnemers om gedurende drie weken tweemaal daags twee placebopillen te nemen. Aan het eind van de drie weken startten de deelnemers die tot dan toe een standaardbehandeling kregen met de open label placebo’s, terwijl de deelnemers die een placebobehandeling hadden gehad hiermee stopten en ook geen standaardbehandeling meer kregen.
Aan het eind van de studie rapporteerden de patiënten ‘een significante verbetering’ van hun vermoeidheidsklachten. Deze verbetering bleef duidelijk aanwezig, zelfs drie weken nadat ze stopten met de placebobehandeling.
‘Het effect van de placebo’s op de vermoeidheid was zo sterk dat een aantal patiënten vroeg om er meer van te krijgen, maar uit ethische overwegingen konden we dat niet doen,’ zegt hoofdonderzoeker Teri Hoenemeyer.
Misleiden overbodig
Het feit dat de deelnemers wisten dat ze een placebo kregen, maakte geen verschil uit qua resultaat. ‘Het misleiden of voorliegen van patiënten is misschien helemaal niet nodig om een placebo-effect te bewerkstelligen. Automatische neurologische processen kunnen zorgen voor het effect. Dit kan verregaande gevolgen hebben voor de manier waarop we de kracht van placebo-effecten in de klinische praktijk kunnen benutten.’
Kankerpatiënten zeggen vaak dat chronische vermoeidheid de klacht is waar ze het meest onder lijden na afloop van hun behandeling, zelfs meer dan misselijkheid en pijn. De traditionele geneeskunde heeft weinig te bieden om de extreme vermoeidheid te bestrijden, en de geneesmiddelen die voorgeschreven worden hebben allemaal bijwerkingen, waaronder paniekaanvallen, psychoses en zelfs hartfalen.