Pauline Brepoels verbonden aan de universiteit KU Leuven in België heeft samen met haar collega’s de invloeden van verschillende combinaties en hoeveelheden antibiotica op de evolutie van (multi-)resistente bacteriën onderzocht. Hierbij maakte ze gebruik van gekweekte salmonellabacteriën. [1]
De mensheid heeft meer dan 80 jaar kunnen profiteren van de ontdekking van antibiotica. In de loop der tijd is het aantal soorten antibiotica dat opgewassen is tegen ziekmakende bacteriën, waaronder sommige soorten van de salmonellabacterie, steeds verder verminderd. De bacteriën bouwen resistentie op voor antibiotica, waardoor de gevoeligheid voor de meeste antibiotica vrijwel helemaal verdwijnt. Deze ontwikkeling wordt ook wel de evolutie van (multi-)resistente bacteriën genoemd, en is te wijten aan het overmatig gebruik en misbruik van antibiotica en de snelle verspreiding van nieuwe (multi-)resistente bacteriën.
In Nederland is daarom de Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB) opgericht. Deze stichting houdt zich bezig met het terugdringen van de antibioticaresistentie door het gebruik van antibiotica te monitoren. Ook reguleert deze organisatie het gebruik van antibiotica met de ontwikkeling van nieuwe richtlijnen. [2, 3]
De afgelopen jaren zijn er meerdere studies gedaan naar resistente bacteriën. Zo is er door verschillende microbiologen ontdekt dat bacteriën groeien in kolonies, verpakt in een slijmlaag die ze zelf aanmaken. Deze slijmlaag, de biofilm, beschermt de kolonies tegen vreemde stoffen. Doordat een bepaald antibioticum niet helemaal doordringt in de biofilm, kunnen de bacteriën de DNA van het antibioticum kopiëren, waardoor zij minder gevoelig worden voor dit antibioticum. Maar, tijdens het bestrijden van het antibioticum zijn de bacteriën gevoelig voor een ander antibioticum. Deze eigenschap van de bacteriën heet collaterale gevoeligheid. Mede dankzij collaterale gevoeligheid is het heel lastig de bacterie goed te bestrijden.
Er is nog geen eerder onderzoek gedaan naar de invloeden van antibiotica op de evolutie van resistente bacteriën. Brepoels en haar onderzoeksteam hebben daarom de invloed van antibiotica op de evolutie van de resistente salmonellabacterie onderzocht. Dit werd onderzocht door deze bacterie bloot te stellen aan het antibioticum cefotaxim in combinatie met andere soorten antibiotica, in verschillende hoeveelheden. [1, 4]
Met het onderzoek is aangetoond dat de evolutie van resistente bacteriën (los van de collaterale gevoeligheid) kan worden beïnvloed door verschillende combinaties van antibiotica in uiteenlopende hoeveelheden toe te passen. Het onderzoek levert een belangrijke bijdrage in de strijd tegen antibioticaresistente bacteriën. In de toekomst wil Brepoels een meer uitgebreid onderzoek doen, met verschillende antibiotica. [1]
Bronnen:
1 Antibiotic Cycling Affects Resistance Evolution Independently of Collateral Sensitivity | Molecular Biology and Evolution | Oxford Academic (oup.com)
2 Richtlijnen SWAB | SWAB
3 Antibiotica en de ontwikkeling van resistentie – NEMO Kennislink
4 Hoe antibiotica helpen bij verspreiden van resistentie | Science LinX nieuws | Science LinX | Rijksuniversiteit Groningen (rug.nl)