02-04-2021

Natuurlijke zoetstoffen kunnen lever- en darm-problemen geven

In het artikel Neem het light? in de vorige editie van Medisch Dossier werd ingegaan op de gezondheidsrisico’s van intensieve zoetstoffen, zoals aspartaam. Echter, er bestaat ook een aantal goedgekeurde natuurlijke zoetstoffen, waaronder fructose(verbindingen) en polyolen, zoals xylitol, mannitol en sorbitol. Zijn deze dan gezonder of minder schadelijk voor de gezondheid? Het antwoord is ‘nee’.

Fructose en polyolen komen van nature voor in fruit, groente, paddenstoelen en algen. In deze voedingsmiddelen komen ze echter in beperkte mate voor en gaan ze samen met allerlei andere stoffen in voeding, waaronder vezels, vitaminen en mineralen. Isolatie van zoetstoffen en het toevoegen in grotere hoeveelheden aan voedingsmiddelen kan negatieve gezondheidseffecten hebben. De inname van een overmaat aan fructose leidt tot leververvetting en polyolen kunnen diarree veroorzaken en de samenstelling van de darmflora beïnvloeden.

Fructose

Fructosehoudende zoetstoffen, zoals high-fructose corn syrup (HFCS) en fructose-glucosestroop, worden in het lichaam anders verwerkt dan glucose. De energie uit fructose kan efficiënt worden gebruikt door een snelle opname in de darm en omzetting in de lever. Dit is gunstig als er in korte tijd aan grote lichamelijk activiteit wordt gedaan, maar het proces werkt tegen ons als we een zittend bestaan leiden. In dat geval bevordert de stof de overconsumptie van calorieën en verstoort het de stofwisseling in de lever wat leidt tot vetophoping in de lever, verhoogde bloedvetten en uiteindelijk leverfunctiestoornissen en hart- en vaatziekten.1

Daarom is het tijd om een hardere houding aan te nemen, zeggen onderzoekers van de universiteit van California in San Diego. Zij ontdekten in laboratoriumtests dat de kans dat HFCS leidt tot meer opslag van vet in de lever tot drie keer zo groot is als bij glucose. Ons spijsverteringsstelsel geeft bovendien het fructokinase-enzym af om fructose af te breken, en dit zorgt op zijn beurt voor afname van de productie van eiwitten die de darmbarrière beschermen. Het resultaat kan een lekkende darm zijn.2

Af en toe fructose consumeren, lijkt geen schade aan de darmen te veroorzaken; het proces begint pas na overmatige en langdurige fructoseconsumptie, zeggen de onderzoekers. Het probleem is dat zoveel bewerkte voedingsmiddelen en dranken fructosestroop of HFCS bevatten, dat mensen de hoeveelheden die ze binnenkrijgen niet altijd kunnen inschatten.2

Polyolen

Natuurlijke polyolen uit bijvoorbeeld paddenstoelen kunnen eveneens darmklachten veroorzaken, zeker bij mensen met al gevoelige darmen. De stoffen, waaronder mannitol en isomalt, kunnen de productie van korteketenvetzuren door darmbacteriën stimuleren, waardoor de balans verstoord kan raken en er diarreeklachten ontstaan. Welke dosering darmklachten geeft is per persoon verschillend. Mensen met het prikkelbaredarmsyndroom reageren over het algemeen al op een kleine inname en doen er goed aan de stoffen helemaal te vermijden volgens een onderzoeksteam uit Duitsland en Spanje.3

Stevia

Volgens datzelfde Duits-Spaanse onderzoeksteam lijkt stevia, afkomstig van de steviaplan, ook niet helemaal onschadelijk. Eerste onderzoeken wijzen uit dat gebruik van stevia mogelijk de samenstelling van de darmflora beïnvloedt.3 Welke effecten dit precies heeft op de lange termijn is echter nog niet bekend.

Het beste advies blijft dan ook om zoetstoffen, zowel intensieve als natuurlijke zoetstoffen, zo veel mogelijk te vermijden. Gezonde voeding waarin fructose en polyolen voorkomen, zoals fruit en paddenstoelen, passen uiteraard wel in een gezond voedingspatroon.

Bronnen
1 Journal of Experimental Biology 2018:221;Suppl 1
2 Nat Metab, 2020; 2: 1034–45
3 Nutrients, 2020:12(4);1153

Uit dezelfde categorie

Placebo-effect bij koffieverslaving

Wetenschappers van de universiteit van Sydney hebben het placebo-effect van cafeïnevrije koffie onderzocht. [1] Volgens de wetenschappers verdwijnen ontwenningsverschijnselen onder koffieverslaafden door de vervanging van koffie met de decafévariant. Ongeveer negentig...

Vezels tegen darmontsteking

Wetenschappers van het Instituut voor Biomedische Wetenschappen van de Georgia State Universiteit hebben verschillende soorten vezels onderzocht. [1] HIerbij stelden ze vast dat de psylliumvezel (een semi-oplosbare vezel) de darm van mensen met chronische...

Amandelen verbeteren darmgezondheid

Dagelijks een paar amandelen eten kan je darmgezondheid verbeteren. De noten stimuleren de productie van butyraat, een korteketenvetzuur dat bijdraagt aan gezonde darmmicroben en versterking van de darmwand, waardoor het risico op een lekkende darm afneemt. Butyraat...

Vis en gezonde hersenstructuren

Vis eten en omega 3-vetzuursupplementen slikken is goed voor je geheugen en algemene cognitie. Dit voedingspatroon zorgt zelfs voor gezonde hersenstructuren. Mensen met hogere niveaus van deze vetzuren in hun rode bloedcellen hebben een grotere hippocampus, het...

Het laatste nieuws

Placebo-effect bij koffieverslaving

Wetenschappers van de universiteit van Sydney hebben het placebo-effect van cafeïnevrije koffie onderzocht. [1] Volgens de wetenschappers verdwijnen ontwenningsverschijnselen onder koffieverslaafden door de vervanging van koffie met de decafévariant. Ongeveer negentig...

Vezels tegen darmontsteking

Wetenschappers van het Instituut voor Biomedische Wetenschappen van de Georgia State Universiteit hebben verschillende soorten vezels onderzocht. [1] HIerbij stelden ze vast dat de psylliumvezel (een semi-oplosbare vezel) de darm van mensen met chronische...

Amandelen verbeteren darmgezondheid

Dagelijks een paar amandelen eten kan je darmgezondheid verbeteren. De noten stimuleren de productie van butyraat, een korteketenvetzuur dat bijdraagt aan gezonde darmmicroben en versterking van de darmwand, waardoor het risico op een lekkende darm afneemt. Butyraat...

Eiwitten veroorzaken Alzheimer

De theorie dat plaques in de hersenen de ziekte van Alzheimer veroorzaken, hebben een nieuwe klap opgelopen door de ontdekking dat het meer te maken heeft met een gebrek aan eiwit. Sinds de Duitse psychiater Alois Alzheimer de plaques – een opeenhoping van...

Obesitas door microplastics

Onderzoekers van de universiteit in New York bekeken in een literatuuroverzicht de effecten van plastic microdeeltjes op het menselijk lichaam. Ze constateerden dat er een mogelijk verband is tussen plastic microdeeltjes en de wereldwijde toename van obesitas. De...