Menigitis: standaardbehandeling is mogelijk fataal

Wanneer zij vermoeden dat een kind hersenvliesontsteking heeft, zullen de meeste artsen onmiddellijk een penicilline-injectie geven voordat ze de ambulance bellen. Dat is nagenoeg standaardpraktijk geworden en iedere arts heeft wel een aantal penicillinespuiten bij zich voor een eventuele noodsituatie met meningitis. Het is echter wel een praktijk die fataal kan zijn voor het kind, zo is in nieuw onderzoek ontdekt.
Kinderen die penicilline krijgen, hebben meer dan zeven keer zoveel kans om te overlijden dan kinderen die geen injectie krijgen voordat ze naar het ziekenhuis worden gebracht. En de kinderen die het overleven, hebben vijf keer zoveel kans op een ernstige complicatie. Deze alarmerende ontdekking werd gedaan toen onderzoekers naspeuringen deden naar het herstel van 158 kinderen die als diagnose meningitis hadden gekregen.
Dit is het tweede onderzoeksrapport waaruit blijkt dat kinderen die penicilline krijgen waarschijnlijk eerder doodgaan. Maar hoe komt dat? Er zijn twee mogelijke redenen: het kan zijn dat artsen een injectie geven bij kinderen die een relatief ernstige vorm van meningitis lijken te hebben en dus sowieso meer kans hebben om dood te gaan of complicaties te krijgen.
De tweede, zorgwekkendste mogelijkheid is dat de kinderen op penicilline reageren. Misschien brengt de penicilline het lichaam in een shocktoestand doordat er dan toxische stoffen vrijkomen die bekend staan als endotoxinen.
Deze uitkomsten leggen een zware ethische verantwoordelijkheid op de schouders van de arts wanneer deze geconfronteerd wordt met een geval van meningitis: wel of geen injectie geven?
Terwijl er steeds meer aanwijzingen zijn dat penicilline mogelijk een schadelijk effect heeft, zijn er erg weinig tekenen dat het ook iets goeds doet. Zelfs in gevallen van levensbedreigende meningitis is het een realistisch alternatief geworden niet meteen in te grijpen12.
12 BMJ, 2006; 332: 1295-1298