Vandaag de dag neemt in het Westen de interesse in de medicinale plant toe. Acht weken lang brengen we een medicinale plant en zijn geneeskracht onder de aandacht. De vorige keren bespraken we de Althaea officinalis en de Humulus lupulus. Deze week staat de Hypericum perforatum centraal, beter bekend als Sint-janskruid.
Er komen zo’n vierhonderdduizend aardplanten voor op de wereld. Hiervan hebben 35.500 soorten een medicinale werking. Voor de twintigste eeuw waren medicinale planten de belangrijkste leveranciers van geneesmiddelen in de westerse geneeskunde. Sint-janskruid was hier een van. De felgekleurde, vaste plant begint in juni met bloeien, rond het Sint-Jansfeest (24 juni). Traditioneel werden op deze dag vuren gestookt, waarop sint-janskruid werd gegooid om boze geesten af te schrikken. In Frankrijk werd dit ritueel ook wel chasse-diable genoemd. Dit kan vertaald worden als ‘de duivelsuitdrijver’ of ‘jaag den duvel’.
Antidepressivum
Sint-janskruid wordt ingezet bij verschillende kwalen. De medicinale plant is een van de meest uitgebreid onderzochte kruidengeneesmiddelen van de afgelopen twintig jaar. Tijdens de onderzoeken is de meeste aandacht uitgegaan naar het gebruik als antidepressivum. Uit klinisch onderzoek blijkt dat het bij lichte tot matige depressies een heilzame werking kan hebben. Sint-janskruid is voor dit doel dan ook officieel toegestaan door de EU. Ook zijn er bewijzen dat de plant werkzaam is bij angststoornissen en winterdepressie.
Immuunsysteem
Uit recent onderzoek blijkt dat sint-janskruid de werking van immuuncellen versterkt. Daarbij versterkt het ook het herstel van cellen en heeft het kruid een antibacteriële werking. Deze drie functies zijn belangrijk bij wondgenezing. Uit onderzoek blijkt ook dat het de verwerking van bepaalde geneesmiddelen door de lever kan versnellen.
Bij uitwendig gebruik als olie of crème heeft het kruid een ontstekingsremmend en antioxiderend effect. Het verzacht een roodverbrande huid, lichte brandwonden en kneuzingen. Daarbij is het werkzaam tegen zenuwpijn.
Bij inwendig gebruik van het kruid kan bij sommigen overgevoeligheid voor zonlicht optreden. Raadpleeg uw arts of apotheker indien u sint-janskruid inwendig gebruikt in combinatie met andere geneesmiddelen. Gebruik het kruid niet in combinatie met de anticonceptiepil.
In de tuin
Sint-janskruid groeit in de volle zon en halfschaduw in vochtige, maar goed afwaterende grond. De hele plant kan geoogst worden in de zomer, wanneer hij in bloei staat. Van veel kruiden kan een geneesmiddel worden gemaakt door ze op olie te trekken. Sint-janskruid olie wordt traditioneel gebruikt om zenuwpijn te verlichten en zonnebrand te verzachten. De olie wordt gemaakt door de bloemtoppen van de plant in een pot met bijvoorbeeld amandelolie te laten trekken.
Botanisch Handboek Medicinale Planten van Monique Simmonds, Melanie-Jayne Howes en Jason Irving, KNNV Uitgeverij, ISBN 97890950116633