De laatste jaren van het leven van een mens betekenen onvermijdelijk ook een geleidelijke aftakeling: je kracht neemt af, je conditie wordt minder en je hersenen kunnen wat schimmig zijn.
Een van de eerste tekenen van deze teruggang voel je aan je balans. Dat proces begint al ergens halverwege de vijftig, maar dan merk je meestal nog weinig. Een internationaal team van onderzoekers in de sportgeneeskunde heeft om een beeld hiervan te krijgen klinische gegevens verzameld als onderdeel van een omvangrijke studie over lichaamsbeweging.
De deelnemers waren tussen de vijftig en begin zeventig jaar oud toen hun eerste evaluatie plaatsvond. Als onderdeel van de test moesten ze 10 seconden op hun linker- of rechterbeen staan, met hun opgeheven voet achter hun staande been en hun armen naast het lichaam. Iedere deelnemer mocht drie pogingen doen. Van de 1.702 vrijwilligers die tussen 2009 en eind 2020 deelnamen, konden er bijna 350 – dat is 1 op de 5 – hun evenwicht niet behouden. En dat resultaat werd twee keer zo waarschijnlijk voor elke extra 5 jaar ouder.
In de loop der jaren werd ook de gezondheid van de deelnemers gevolgd met daarbij informatie over sterfgevallen en de waarschijnlijke oorzaken daarvan. Slechts 4,5 procent van degenen die met succes 10 seconden op één been konden staan, overleed vergeleken met meer dan 17 procent van degenen die dat niet konden. De doodsoorzaken varieerden niet veel, inclusief ziekten als kanker, hart- en vaatziekten en zelfs een enkeling aan Covid.
Degenen die moeite hadden om hun evenwicht te bewaren, waren over het algemeen wel minder gezond, met meer gevallen van hart- en vaatziekte, hypertensie en diabetes.
Rekening houdend met onder meer leeftijd, geslacht en onderliggende aandoeningen, gaf het onvermogen om op één been te staan gedurende 10 hele seconden 84 procent meer kans om binnen de volgende 10 jaar te sterven.
Dat lijkt een heel hoog percentage en de onderzoekers kunnen niet precies zeggen waarom. Dat is het lastige van observationele studies. De onderzoekers maken kansvergelijkingen tussen dood en bijvoorbeeld balans, zoals in dit geval, maar er kunnen nog allerlei andere invloeden meespelen, zoals medicijngebruik of een geschiedenis van vallen.
Blijft staan dat vallen wereldwijd een belangrijke doodsoorzaak is en een deel hiervan wellicht voorkomen had kunnen worden, zeker onder ouderen. En het bewijs tot nu toe is voldoende om te stellen dat het behouden van onze balans in onze latere jaren gunstig kan zijn. Daarom vinden de onderzoekers dat het monitoren hiervan door zorgprofessionals meer prioriteit moeten krijgen dan momenteel het geval is.
Maar je kunt natuurlijk ook zelf alert blijven op hoe stevig je nog op je benen staat.
Bron: British Journal of Sports Medicine, June 2021