De theorie dat plaques in de hersenen de ziekte van Alzheimer veroorzaken, hebben een nieuwe klap opgelopen door de ontdekking dat het meer te maken heeft met een gebrek aan eiwit. Sinds de Duitse psychiater Alois Alzheimer de plaques – een opeenhoping van eiwitfragmenten – in 1906 in de hersenen van een dementerende patiënt ontdekte, is de behandeling van alzheimer daarop gericht. Maar de plaques zijn slechts het eindresultaat van een proces waarbij de niveaus van amyloïde-bèta-eiwitten beginnen af te nemen, zeggen onderzoekers van de Universiteit van Cincinnati en het Zweedse Karolinska Instituut.
Het eiwit is oplosbaar in water, maar wanneer het niveau ervan begint te dalen, kan het verharden en de plaques gaan vormen die worden gezien bij de ziekte van Alzheimer. Mensen die een opeenhoping van plaques in hun hersenen hebben, maar die nog wel een gezonde hoeveelheid van het eiwit hebben, behouden een goede cognitie en geheugenvaardigheden. ‘Velen van ons bouwen plaques op in onze hersenen tijdens het ouder worden. En toch worden maar zo weinig mensen met plaques dement’, zegt onderzoeker Alberto Espay.
Alzheimermedicijnen die de vorming van plaques tegengaan hebben de voortgang van de symptomen van alzheimer niet teruggedraaid of zelfs maar gestabiliseerd, en sommige behandelingen die ook de niveaus van oplosbare amyloïde-bèta-eiwitten verlagen, hebben de mentale achteruitgang van de patiënt juist versneld. De onderzoekers analyseerden een groep patiënten met een genetische mutatie die zorgde voor verhoging van de hoeveelheid plaques in de hersenen, maar de hersenfunctie van degenen die ook hoge niveaus van het oplosbare eiwit aanmaakten was normaal, en zij hadden gedurende de drie jaar van de studie ook minder kans op dementie.
Ze vermoeden vergelijkbare processen bij mensen met de ziekte van Parkinson en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob. Een oplosbaar eiwit in de hersenen, alfa-synucleïne genaamd, kan verharden en afzettingen vormen die bekend staan als Lewy-lichaampjes (Lewy bodies). Volgens de nieuwe theorie veroorzaken Lewy-lichaampjes geen parkinson, maar duiden ze op een afname van oplosbaar alfa-synucleïne. De onderzoekers kijken nu naar de oorzaak van de afname van oplosbare eiwitten en vragen zich af of een toxine of virus de trigger zou kunnen zijn.
Bron:
1 J Alzheimers Dis, 2022; 90(1): 333–48
Dit artikel komt uit What Doctors Don’t Tell You, 2023, februari