De geneeskunde beroept zich er graag op dat ze een wetenschap is. Medicijnen en behandelingen worden constant geëvalueerd in dure trials en er zijn strikte – en dure – regels en richtlijnen voor alle behandelingen en onderzoeken. Daardoor zijn overheden en media zeer gesteld op de medische stand en lukt het de medische lobby vaak wetten ingevoerd te krijgen die de alternatieve geneeswijzen belemmeren.
Aan het beeld van wetenschappelijkheid schort echter het een en ander. Ten eerste kan de geneeskunde nooit een zuivere wetenschap zijn, aangezien het logischerwijze onmogelijk is universele waarheden af te leiden uit empirische gegevens. Meneer X kan bijvoorbeeld sterven aan longkanker omdat hij gerookt heeft, maar dat betekent niet dat meneer Y per se op dezelfde manier zal sterven omdat hij rookt.
Het tweede probleem is dat van de ‘wetenschappelijke’ trials. Als bij een trial ontdekt wordt dat van de 1000 proefpersonen er 700 goed reageren op een behandeling en 300 niet, dan zou je denken dat de behandeling altijd werkt bij 70 procent van de mensen. Maar evengoed zou je kunnen aannemen dat de behandeling bij iedereen kan werken, maar alleen bij 70 procent van de pogingen. Welke conclusie er getrokken wordt, hangt maar net af van de vraag wie het onderzoek betaalt. En aangezien dat vrijwel altijd een farmaceutisch bedrijf is, laat het zich wel raden welke conclusie favoriet is.
Zelfs de meer ‘faire’ conclusie is twijfelachtig, want er is geen medicijn dat altijd dezelfde werking heeft. Ieder mens reageert op ieder moment anders op een middel. Dat proberen aanvullende en alternatieve genezers al jaren onder de aandacht te brengen. Hun manier van werken kan namelijk niet getoetst worden met de standaard dubbelblinde placebo-gecontroleerde onderzoeken, omdat er zulke grote individuele verschillen zijn en omdat die individuen mettertijd ook veranderingen doormaken.
In de geneeskunde begint er langzaam aandacht te komen voor deze problematiek. In het British Medical Journal (BMJ) verscheen er eind vorig jaar zelfs een uitgebreid essay over van de hand van Stephen Senn van de Universiteit van Glasgow10. Maar het zal nog jaren duren voordat overheid en media zich zullen realiseren dat de geneeskunde helemaal geen wetenschap is. En dat ze eigenlijk verbazend veel lijkt op de alternatieve geneeskunde. En wat dan?
10Br Med J, 2004; 329: 966-968
Bestrijdingsmiddelen in ons lichaam
Robin Braamhaar luisterde naar de podcast ‘Red de lente’ van journalist Dirk de Bekker [1] en bleef achter met een heleboel vragen. Onderzoeker en landbouwkundige ir. Jelmer Buijs vertelde daar dat hij laboratoriumonderzoek had gedaan naar bestrijdingsmiddelen in...