Bisfenol A, een xeno-oestrogeen, staat bekent als een stof die het hormonale systeem uit balans brengt. Er zijn aanwijzingen dat bisfenol A een negatieve invloed heeft op de mannelijke vruchtbaarheid.
Bisfenol A (BPA) is een chemische stof die vaak in plastic wordt verwerkt, waaronder plastic flessen, verpakkingsmateriaal van voedsel en speelgoed. Via verschillende wegen kunnen we de stof in ons lichaam krijgen. Omdat BPA het hormonale systeem uit balans brengt, zijn er strenge regels opgesteld voor het gebruik van BPA. Echter, uit onderzoek blijkt dat bij maar liefst 90 procent van de mensen BPA in de urine kan worden teruggevonden.
Verminderde mannelijke vruchtbaarheid?
Experimentele onderzoeken laten zien dat BPA een duidelijk negatief effect heeft op de ontwikkeling van zaadcellen. BPA lijkt op estradiol. Door een toename van estradiol bij mannen, daalt de productie van testosteron, waardoor er minder zaadcellen geproduceerd worden en de vruchtbaarheid achteruit gaat. Daarbij komt dat in het laboratorium gevonden is dat BPA DNA-schade veroorzaakt in Sertoli-cellen, die betrokken zijn bij de zaadproductie, en dat de zaadcellen van minder goede kwaliteit zijn. Ondanks de sterke aanwijzingen uit laboratoriumonderzoek is het tot nu toe moeilijk gebleken om de schadelijke effecten in de praktijk aan te tonen. Dit heeft mogelijk ermee te maken dat veel andere factoren een rol spelen bij de vruchtbaarheid. Bovendien kan de gouden standaard in onderzoek, een dubbelblind, gerandomiseerd onderzoek met een placebogroep, vanwege ethische redenen vanzelfsprekend niet uitgevoerd worden.
Omdat gebruik van BPA door het sterke experimentele bewijs in toenemende mate beperkt wordt, gaan steeds meer producenten over op het gebruik van BPA-analogen. Dit zijn stoffen die sterk op BPA lijken. Het is echter onbekend of deze analogen vanwege de sterke overeenkomsten met BPA ook soortgelijke verstorende effecten hebben.