We missen de natuur. Sterker nog: de afwezigheid van een groene leefomgeving maakt ons ziek. Volgens de Noorse ingenieur Jørn Viumdal kunnen we met zijn eenvoudige ‘Boslucht-methode’ weer gezond worden. Gewoon, binnen de muren van ons eigen huis.

Stress, lawaai en een stilzittend binnenleven. Het zijn drie factoren die we cadeau kregen toen we onze natuurlijke leefomstandigheden inruilden voor een moderne, stedelijke leefstijl. Het is al een tijdje geleden dat we voor deze leefstijl kozen. Zo beseften de Romeinen dat ons lichaam met de verstedelijking iets miste. Zij trokken zich daarom af en toe terug in de natuur om weer op te laden. Met de industrialisatie zo’n tweehonderd jaar geleden, raakten we de verbinding met het groen helemaal kwijt.
Ons lichaam kan er nog steeds niet aan wennen; we voelen ons overbelast, uitgeblust en ziek. Een abonnement op de sportschool, een operatie of pillen lijken de wonden niet te kunnen helen.
Hoe worden we ooit weer gezond? Volgens de Noorse ingenieur Jørn Viumdal vinden we onze gezondheid precies daar waar we haar achterlieten, in de natuur. Hij zegt dat een tekort aan natuur een echt probleem is en dat zijn Boslucht-methode een eenvoudige oplossing is. ‘We doen allemaal ons best om onze dagen zo goed mogelijk door te komen, vaak met grote inspanning. Dan is het zonde om al uw energie te gebruiken om te vechten tegen vermoeidheid, concentratieproblemen en vaag onbehagen wanneer u die op een vrij eenvoudige manier kunt vermijden,’ stelt Viumdal.

Natuurgemis

De afwezigheid van een groene leefomgeving en de klachten die hierdoor ontstaan, noemt Viumdal ‘natuurgemis’. Natuurgemis geeft symptomen als hoofdpijn, een zwaar gevoel in het hoofd, vermoeidheid en luchtwegirritaties. De klachten ontstaan voornamelijk binnenshuis en in een stedelijke omgeving, tijdens het winterseizoen, wanneer we niet in de buurt zijn van groene, frisse planten en deze niet kunnen zien, ruiken en raken en wanneer het licht om ons heen te zwak is of verkeerd. Maar hoe lossen we dit op? Het lijkt onmogelijk om massaal weer terug te trekken naar de wildernis. Om daar vervolgens net als onze verre voorouders gezond en in harmonie te leven met de natuur. Dit is een onhaalbaar idee. Door ons eigen toedoen hebben we immers steeds minder natuur.
Oorspronkelijk horen we thuis in de natuur, maar daar wonen veel mensen ver vandaan. In zijn boek Skogluft (vertaling: Boslucht) onthult Viumdal dat we niet terug de natuur in hoeven om weer gezond te worden. ‘Of je gaat middenin de natuur wonen, of je haalt de natuur naar binnen,’ vertelt hij.
Dat laatste kan volgens hem zeer efficiënt op een vrij simpele manier. Viumdal verdiepte zich in vele baanbrekende studies over de invloed van een bosrijke omgeving en het effect van groen op de mens, waaronder enkele onderzoeken van NASA.1 Zijn opgedane kennis en het experimenteren met verschillende planten binnenshuis resulteerde in de Boslucht-methode. Deze methode omvat het implementeren van een speciaal soort groen en daglicht in huis, kantoor, school of andere instelling.

Universeel medicijn

Om natuurgemis te voorkomen, is het niet nodig om de hele natuur naar binnen te halen. We hebben namelijk de meeste behoefte aan licht en planten. Deze twee factoren vat Viumdal samen in één begrip: boslucht. Het bewijs voor onze behoefte aan planten en licht haalt hij uit een overzichtsstudie van Tove Fjeld.2 Dit onderzoek toont duidelijk aan dat planten en speciaal aangepast licht binnenshuis een groot positief effect hebben op de geestelijke en lichamelijke gezondheid van mensen. Het effect is bijna even sterk als daadwerkelijk buiten in de natuur zijn. Viumdal omschrijft planten en licht als een universeel medicijn, maar komt daar later op terug: ‘Wanneer je een vis aan de haak weer uitzet, een gevangen muis weer laat lopen of een verdwaalde vogel weer het raam uit helpt, kun je niet zeggen dat je ze een medicijn hebt gegeven. Wat je hebt gedaan is dat je ze weer hebt teruggebracht naar de omgeving waar ze thuishoren. De enige omgeving waar ze kunnen leven. Ik ben van mening dat je dat jezelf ook zou moeten geven.’ Kortom: de natuur staat aan de beginselen van ons welzijn. Biologisch gezien zijn we namelijk nog dezelfde oermens uit de Afrikaanse jungle, waar planten en licht gelijkstonden aan veiligheid en een grote kans van overleven. Een groene plek betekende voedsel en water. En genoeg licht stond gelijk aan het kunnen vinden van dat eten en het kunnen zien van vijanden.
Als we omringd zijn door gezonde planten die goed groeien, betekent dat volgens Viumdal dat de planten schadelijke stoffen aantrekken met behulp van micro-organismen rond de wortels en deze omzetten in voeding voor betere groei. Hierdoor is de lucht die wij inademen verrijkt met biologische elementen die ons een bevestiging geven dat we op een plek zijn waar we thuishoren.

De Boslucht-muur

De Boslucht-methode van Viumdal moet ons het gevoel geven dat we midden op de dag buiten in de vrije natuur zijn. Om dit gevoel te bereiken ontwierp hij een speciaal soort plantenwand, verlicht door ledverlichting. Hij noemt dit de Boslucht-muur. De plantenwand ziet eruit als een groot, levend stuk natuur, neemt ongeveer een vierkante meter ruimte in beslag en kan overal in huis geplaatst worden.
Allereerst moest Viumdal op zoek naar de beste plant voor de Boslucht-muur. Hij zocht een regenwoudplant die kan hangen, lang zonder water kan, weinig grond nodig heeft, in lamplicht kan staan, snel groeit, de lucht reinigt en geen allergische reactie veroorzaakt. Hij vond een goed verkrijgbare plant met al deze gunstige eigenschappen: de Epipremnum Aureum, ook wel Drakenklimop. Viumdal testte de effectiviteit van de Boslucht-muur bij verschillende instellingen. De plantenwand op een kinderdagverblijf resulteerde in meer concentratie en rust in de lokalen, en in minder stress, luchtwegirritaties, hoofdpijn en vermoeidheid. Bovendien was het personeel beter in de omgang, werd er minder ruziegemaakt en was er minder ziekteverzuim. De Boslucht-methode werd ook in een ziekenhuis getest. Het ziekteverzuim onder de artsen ging naar beneden, wat in de jaren die volgden zo bleef.

Ook overtuigd?

Bent u overtuigd dat we meer planten en licht in huis nodig hebben om te floreren? Voor het bouwen en onderhouden van uw eigen Boslucht-muur heeft u geen groene vingers nodig. En u hoeft ook niet bang te zijn voor gemodder of geknoei met water. Viumdal zegt dat het niet moeilijk is om zijn Boslucht-methode toe te passen: ‘Je maakt de plantenwand in één keer en houdt deze vervolgens elke drie weken bij. Het geeft je heel veel plezier en energie zolang je er goed voor zorgt. Het is niet moeilijk. Het vereist geen zelfoverwinning of wilskracht. En het geeft veel profijt. Wanneer je mijn simpele aanwijzingen opvolgt, ben ik ervan overtuigd dat het je lukt.’
Wat u zelf moet doen voor een Boslucht-muur: het planten, licht instellen, om de drie weken water geven, snoeien. Klaar! De planten zijn blij met al het licht dat zij krijgen via de ledverlichting. Het licht mag daarom 24 uur per dag aan blijven staan. Is dat voor u onhandig? Houd dan een minimumtijd aan van 7 uur. Daarnaast is de plant afhankelijk van snoeien om zich normaal en tot een weelderige plantenwand te ontwikkelen. Knip hiervoor de stengel vlak boven een bladoksel af. Bemesten hoeft pas na een jaar.
Viumdal stelde simpele regels op om uw eigen Boslucht-muur tot een succes te brengen, die hij deelt in het (Nederlandstalige) boek Skogluft en op de website www.skogluft.com.

Bouw een Boslucht-muur

Benodigdheden
• Een ophangframe of wandrek voor planten
• 4 bloembakken
• 20 planten in pot (Epipremnum Aureum)
• Een aantal daglicht-ledlampen (minimaal 5.000 Kelvin)
• Spotjes voor ledlampen
• Een grote gieter (5 liter)

Stappenplan
• Schroef het ophangframe vast aan de muur
• Haak de bloembakken vast in het frame
• Zet vijf bloempotten naast elkaar in iedere bak
• Geef de eerste keer 1,6 liter water per bak
• Bevestig de spotjes aan het plafond, richt ze op de planten

Skogluft
Voel je de hele dag goed met de natuur in huis
Jørn Viumdal
Uitgeverij: Kosmos Uitgevers
ISBN: 9789021570341
288 pagina’s
€ 20,-