We kunnen de wereld niet zien zoals hij is, alleen zoals we hem waarnemen. Wijze woorden van de grote Duitse filosoof Immanuel Kant – dus hoe zit het met de wereld die we zien, of denken te zien, als we online gaan? De meeste mensen zoeken toegang tot internet via ’s werelds grootste zoekmachine Google, die de zoekresultaten onbevooroordeeld weergeeft, met de populairste sites eerst, gemeten naar het aantal bezoeken en links vanaf gezaghebbende sites – tenminste, zo was het.

Een jaar geleden begon de wereld die we waarnemen – of die ons getoond wordt – te veranderen, toen Google een fundamentele aanpassing in het algoritme doorvoerde. Letterlijk binnen één nacht verdween informatie over alternatieve en complementaire behandelingen uit de zoekresultaten, of ze waren gedegradeerd naar pagina 48 van de resultaten, wat op hetzelfde neerkomt.
Grote alternatieve gezondheidssites zoals dr. Mercola zagen de normale zoekcijfers direct afnemen met 99 procent en ook bij de Britste website What Doctors Don’t Tell You halveerde het zoekverkeer. Maar waarom manipuleerde Google de zoekresultaten voor juist die sites die mensen willen zien als ze alternatieve gezondheidsinformatie zoeken? Hoewel Google hierover nooit uitleg heeft gegeven vermoeden sommigen dat het een reactie was op ‘anti-vax’-sites, anderen vermoeden dat het een correctie betrof voor ‘nepnieuws’, of dat Google misschien probeert schoon schip te maken als het braafste jongetje van de mondiale klas, na intensieve controle door regelgevers. Allemaal aannemelijke redenen, maar geen van alle waar.

Farmacie

De moedermaatschappij van Google, Alphabet, die de zoekmachine oorspronkelijk lanceerde onder het motto ‘Doe geen kwaad’, heeft de afgelopen zes jaar twee farmaceutische bedrijven opgezet – Calico in 2013 en Verily Life Sciences in 2015. Verily is daarna gaan samenwerken met medicijngigant GlaxoSmithKline, in een innovatief farmaceutisch bedrijf, Galvani Biolelectronics, onder leiding van de voormalige voorzitter van Glaxo’s mondiale vaccinbedrijf. Dit gezellige samenzijn helpt Verily aan nieuwe patiënten. Een ingewijde uit de medicijnindustrie legde uit hoe dit gaat: mensen die bijvoorbeeld een oplossing tegen astma zoeken, zien ineens een advertentie van Verily die hen uitnodigt om zich in te schrijven in hun register voor klinisch onderzoek, Baseline.

Daar eindigt de nauwe relatie tussen big Pharma en Google nog niet. Mary Ellen Coe, directeur Customer Solutions bij Alphabet, zit in het bestuur van Merck, ook een enorm farmaceutisch bedrijf en maker van het BMR-vaccin. Amazon, de grootste onlinewinkel wereldwijd, censureert alternatieve gezondheidsinformatie ook. ‘Anti-vax’-boeken zijn verbannen en Whole Foods – enige jaren geleden door Amazon opgekocht – weert ons tijdschrift (de Britse What Doctors Don’t Tell You) ook sinds het verschijnen van een paar veelzeggende vragen in deze column. En o ja, Amazon kocht voor een miljard dollar ook het online medicijnservicebedrijf PillPack en werkt samen met een medicijnfabrikant om geschikte patiënten te vinden voor nieuwe kankermedicatie.
Wikipedia wordt door allerlei soorten sceptici in de gaten gehouden, die elke alternatieve mening binnen een paar minuten weghalen. Zoals dr. Mercola zei: ‘Iedereen weet dat de oprichter van Wikipedia en de anonieme redacteurs extreem bevooroordeeld zijn tegen informatie over natuurlijke gezondheid.’ Ook bijdragen van Wikipedia zijn sterk vertegenwoordigd op Google en staan altijd bovenaan in de zoekresultaten.

Informatie

Wat is er dus gebeurd met het motto ‘Doe geen kwaad’? Daarvan is men een paar jaar geleden afgestapt en het is volgens geheime video’s voor de staf van Google vervangen door het ‘Egoïsme Register’. De nieuwe strategie ziet geen individuen, alleen lichamen met informatie en hun echte profiel wordt vastgesteld op basis van hun online gewoonten, aankopen en zoekopdrachten. Het register kan veranderen naarmate de interesses en het zoekgedrag veranderen, maar Google houdt elke beweging bij. Als Google en Facebook alles over u weten, kunnen ze u ook alles verkopen. En als Google eigenlijk gewoon is veranderd in een farmaceutisch bedrijf, dan zullen ze medicijnen willen opdringen. Wat ze niet willen is dat u onwelgevallige informatie zoekt over medicijnloze behandelingen die slecht zijn voor de zaken. En om het punt nog eens goed te maken, staan negatieve verhalen over alternatieve gezondheidsbeoefenaars en -behandelingen bovenaan bij de zoekresultaten. Sceptici, critici en de reguliere opvattingen worden verdedigd – nog geen alternatieve fluistering valt er te vernemen.

Maar als u een alternatieve zoekmachine gebruikt, zoals Yahoo of Bing, dan verandert de wereld ineens. Alternatieve gezondheidsinformatie staat daar nog bovenaan en u zult een evenwichtiger aanbod vinden van informatie en tegengeluiden. Kant had het bijna goed. We kunnen de wereld niet zien zoals hij echt is, we zien alleen hoe hij aan ons wordt getoond.