In Nederland gebruikt 42 procent van de vrouwen tussen de 16 en de 49 jaar de anticonceptiepil. Naast de pil bestaan er vele andere anticonceptiemethoden met minder negatieve gevolgen voor de gezondheid. De Duitse gynaecologe Dorothee Struck merkte dat hier weinig over bekend is. Daarom schreef zij het boek Anticonceptie zonder hormonen. In vier artikelen geven we interessante passages weer uit het boek. Deel twee staat in het teken van het spiraaltje en haar onterechte slechte reputatie.
Het spiraaltje is een voorbehoedsmiddel waar veel onjuiste ideeën over bestaan. Zo zou het risico geven op onvruchtbaarheid, resulteren in baarmoeder- en eileiderontstekingen, niet gebruikt kunnen worden door vrouwen die geen kind hebben gebaard en hevige menstruatiekrampen veroorzaken. Deze aannames klopten allemaal, vroeger, toen spiraaltjes er heel anders uitzagen en vooral veel groter waren. Als we naar de ontwikkelingsgeschiedenis van het spiraaltje kijken, begrijpen we waar de slechte reputatie vandaan komt.
Steentjes en hout
De eerste beschrijving van objecten die als voorbehoedsmiddel in de baarmoeder werden gestopt, komt van de Griekse arts Hippocrates (ca. 460 v.Chr. – 370 v.Chr.). In de loop van de geschiedenis werden hiervoor steentjes, gouden stiften, ivoor, bewerkte botjes of stukjes hout gebruikt. De naam ‘spiraaltje’ heeft betrekking op oudere modellen die in de moderne tijd ontstonden. Tegenwoordig wordt deze benaming nog gebruikt, maar heeft het voorbehoedsmiddel lang niet meer deze vorm.
In de loop van de twinstigste eeuw ontwikkelde het spiraaltje zich snel, maar veroorzaakte nog steeds klachten als baarmoederontstekingen. De klachten hingen samen met de grootte: de eerste modellen hadden een lengte en breedte van zo’n zes centimeter. Deze afmeting zorgde voor een goede werking, het slijmvlies van de baarmoeder werd opzettelijk geïrriteerd, maar leidde tot hevige menstruaties met bloedarmoede en ernstige krampen tot gevolg.
Vooruitgang
De verdere ontwikkeling van de materialen van het spiraaltje en de mogelijkheid tot vaginale echografie hebben ervoor gezorgd dat het spiraaltje en het plaatsen ervan grote vooruitgang hebben geboekt. Tegenwoordig bestaat er voor iedere vrouw een exact passend spiraaltje.
Lees hier het eerste deel uit deze serie.