Er duiken steeds meer onderzoeken op die suggereren dat zonlicht goed is ter voorkóming van kanker. Wij als inwoners van Noord-Europa genieten slechts zes maanden van zonneschijn. Weliswaar kunnen we aanvullend vitamine D slikken maar we vragen ons af of een zonnehemel met uva niet toch veel beter is.
– GA, Londen.

Het klopt dat een aanzienlijk aantal wetenschappers tot het inzicht komt dat zonlicht veel gezondheidsbevorderende factoren bevat. In het algemeen echter heerst de overtuiging dat zonnestralen schadelijk kunnen zijn: ze kunnen tenslotte huidkanker of maligne melanomen veroorzaken. Sinds de jaren veertig van de vorige eeuw staat daar echter de mening tegenover dat regelmatige blootstelling aan zonnestralen kan beschermen tegen allerlei vormen van kanker, waaronder borstkanker, kanker van de dikke darm, van de eierstokken en van de prostaat1. Ook kunnen zonnestralen suikerziekte voorkómen, multiple sclerose2, 3, hartaandoeningen, osteoporose (botontkalking) en psoriasis. Inwoners van noordelijke streken die inderdaad maar weinig van zonnestralen kunnen genieten, doen er goed aan hun dieet aan te vullen met vitamine D, levertraan of omega-3-vetzuren, of meer vette vis te eten, zoals tonijn en zalm4.

Zonnelampen

Je toevlucht nemen tot zonnebed of zonnehemel met uva-stralen is echter het slechtst denkbare alternatief. Ten eerste omdat de golflengte van die stralen niet bevorderlijk is voor de gezondheid. Ultraviolette stralen van de zon bestaan uit drie soorten: uva: langegolfstralen (ongeveer 380-320 nanometer), uvb: mediumgolfstralen (ongeveer 320-280 nanometer) en uvc: kortegolfstralen (280-180 nanometer). De uva-stralen zijn verantwoordelijk voor het bruinend effect; de uvb-stralen activeren de vorming van vitamine D en de uvc-stralen doden bacteriën, virussen en andere infectieverwekkers. Deze worden door de ozonlaag echter grotendeels weggefilterd.

Een veel voorkomend probleem met zonnelampen is het feit dat ze vaak veel meer stralen uitzenden dan veilig is: ze zijn slecht te doseren, zelfs in de toch goed gecontroleerde setting van een kliniek. Een onderzoek, gehouden in gespecialiseerde klinieken, liet zien dat bij de uva-stralen in 18 procent van de settings de maximale dosis werd overschreden; bij de uvb-stralen was dat zelfs 60 procent5. Daarenboven kunnen uva-zonnebedden de kans op huidkanker verdubbelen. Voor jonge mensen, zoals tieners, is het risico het grootst, zo blijkt uit een onderzoek bij 900 patiënten met huidkanker6. Mensen die zonnecrèmes gebruikten kregen tweeënhalf keer zo vaak plaveiselcelcarcinoom en anderhalf keer zo vaak basalecelcarcinoom. Andere bijwerkingen zijn snelle veroudering van de huid en achteruitgang van de immuunfunctie7.

Volledig spectrum

Veel beter is het om in de donkere perioden van het jaar licht met een volledig spectrum (fs: full spectrum) te gebruiken. Dit licht komt het meest overeen met het natuurlijke zonlicht. Gewoon licht of kleurenlicht bevat geen uv-stralen, maar fs bevat het hele spectrum van uv-stralen. In Florida onderzocht men leerlingen in wier klaslokaal fs-licht werd gebruikt: het bleek dat de immuniteit toenam8, dat depressies verbeterden9 en dat het effectief was tegen winterdepressie10. Jammer genoeg is er verder weinig onderzoek gedaan naar de betekenis van fs-licht; het meeste onderzoek werd uitgevoerd door de (overleden) bioloog dr. John Ott, fervent voorstander van fs-licht.

1Cancer Res, 1995; 55: 4014-4022
2Toxicology, 2002; 181: 71-78;
3 Lancet, 2001; 358: 1476-1478
4Neurology, 2004; 62: 60-65
5Br J Dermatol, 2004; 150: 1162-1166
6J Natl Cancer Inst, 2002; 94: 224-226
7Toxic Appl Pharmacol, 2004; 195: 298-308
8Am J Psychiatry, 1987; 14: 1123-1134
9J Affect Disord, 1998;49: 109-117
10Acta Psychiatr Scand, 1995; 91: 352-360