Het is een angstaanjagend idee dat we ooit misschien een beroerte krijgen. Die komt volkomen onverwacht en op een ogenschijnlijk willekeurig moment. Artsen benadrukken dit door te spreken van een ‘cerebrovasculair accident’. De hersenfunctie van het slachtoffer valt gedeeltelijk of soms helemaal weg; dit kan vele dagen duren en zelfs de dood tot gevolg hebben.Hoewel de geneeskunde niet veel te bieden heeft, behalve aspirine en bloedverdunnende middelen, biedt de alternatieve geneeskunde reële mogelijkheden zowel om een beroerte te voorkomen als om het slachtoffer van een beroerte te revalideren.

Preventie

• Voedingstherapie. Een beroerte kan worden voorkomen met behulp van grote hoeveelheden van bepaalde antioxidanten en essentiële vetzuren. In een onderzoek onder bijna 30.000 Chinezen die voedingssupplementen met een combinatie van vitamine A, vitamine E en selenium kregen, kwamen bij hen aanzienlijk minder beroertes voor tijdens de vijf jaren van het onderzoek1.
In een studie onder zo’n 15.000 Italiaanse patiënten die kort daarvoor een hartaanval hadden gehad, kregen de patiënten supplementen met essentiële omega-3-vetzuren. Na toediening van deze supplementen nam het aantal sterfgevallen door hart- en vaatziekten, inclusief beroerte, af2.
• Natuurgeneeskundig dieet. Veel fruit en groente eten is van wezenlijk belang om een beroerte te voorkomen. Zeventien jaar lang werd nauwlettend een onderzoeksgroep van 11.000 mensen gevolgd die zich aan de natuurgeneeskundige principes hielden. De vegetariërs onder hen, die natuurlijk veel meer plantaardig voedsel aten, hadden een lager sterftecijfer als gevolg van beroerte en andere cardiovasculaire oorzaken dan degenen die een niet-vegetarisch dieet volgden3.

In een uitgebreid gedocumenteerde studie onder 832 gezonde mannen ging elke toename in het gebruik van groenten en fruit samen met een significant afnemende kans op een beroerte4.
In een onderzoek onder 459 volwassenen met hoge bloeddruk bleek dat de bloeddruk daalde wanneer zij meer groenten en fruit aten. Nog betere resultaten werden verkregen bij degenen die in hun dieet ook weinig vetten gebruikten5. Desondanks maakt deze studie geen onderscheid tussen verschillende soorten vetten, zoals de transvetten die in bewerkte voedingsmiddelen worden gebruikt.

Het grootste voordeel van dagelijkse voeding waarin veel plantaardige voedingsmiddelen voorkomen is misschien wel dat we zo veel vitamine C binnenkrijgen, die van essentieel belang blijkt te zijn om een beroerte te voorkomen. Volgens een systematische evaluatie van onderzoeken onder meer dan 110.000 mensen bleek dat onder degenen die het meeste vitamine C gebruikten (of de meeste stoffen in het bloed hadden die voortkomen uit vitamine-C-gebruik), de minste sterfgevallen als gevolg van een beroerte voorkwamen6. Interessant is dat een epidemiologisch retrospectief onderzoek over een periode van dertig jaar meer beroertes registreerde bij mannen die volgens het rapport de meeste vis consumeerden, wat erop wijst dat je ook te veel van het goede kunt hebben7.

• Transcendente meditatie. Behalve dat een dieet een positief effect kan hebben, blijkt het ook heilzaam ontspanning te bevorderen door meditatie. In een ingenieus experiment is onderzocht wat het effect is van meditatie op de belangrijkste bloedvaten in de hersenen. In deze studie werden 138 zwarte Amerikanen met hoge bloeddruk die een verhoogd risico op een beroerte hadden, willekeurig ingedeeld bij een groep die transcendente meditatie leerde of bij een groep die traditionele gezondheidsvoorlichting kreeg. De onderzoekers ontdekten dat bij degenen die al minstens zes tot negen maanden mediteerden, de halsslagader een minder dikke bekleding vertoonde dan de controlegroep die gezondheidsvoorlichting kreeg8.
• Kruiden. Het best van alle kruidengeneeskunde werkt een extract van knoflook, ook bij mensen die een hoge kans op een beroerte hebben. In een placebo-gecontroleerd experiment werd het effect van knoflookpoeder (Allium sativum) onderzocht bij zestig adolescenten bij wie een verhoogde samenklontering van de bloedplaatjes (bloedstollingsfactor) was geconstateerd en die kans hadden op een beroerte. Deze tieners kregen vier weken lang elke dag 800 mg knoflookpoeder. Uit metingen na het onderzoek bleek dat de knoflook ertoe had geleid dat de bloedplaatjes bij hen minder gauw samenklonterden. Maar mensen met een verhoogd risico moeten wel hun leven lang knoflook gebruiken. Zodra de therapie in dit onderzoek ophield, keerde het aantal bloedplaatjes terug naar het oude niveau9.

Revalidatie

• Muziektherapie. Reeds lang is uit empirische gegevens bekend dat de revalidatie na een beroerte kan worden bevorderd met muziek die een stevig ritme heeft dat aansluit bij het looptempo van de patiënt. In laboratoriumstudies hebben elektromyografische metingen aan de kuitspier (aan de achterkant van het been) eveneens geregistreerd dat er verbetering optrad na het beluisteren van muziek10.

• Acupunctuur. In een overzicht van negen gerandomiseerde en gecontroleerde klinische experimenten bij 538 slachtoffers van een beroerte bleek bij zes van hen dat acupunctuur de moeite waard was en beter werkte dan conventionele therapieën zoals hydrotherapie11.

• Kruidentherapie. In een placebo-gecontroleerd klinisch onderzoek onder vijftig patiënten met een beschadigde hersenfunctie die geopereerd waren vanwege een bloeding onder het spinnenwebvlies (het middelste hersenvlies), bleek dat een dagelijkse dosis van 150 mg Gingko biloba (Japanse notenboom) gedurende twaalf weken tot een significante verbetering leidde in hun concentratie, kortetermijngeheugen en reactietijd12.

Wanneer dit kruid intraveneus wordt toegediend, is het effect het sterkst. In een andere studie kregen twintig patiënten bij een acute beroerte intraveneus Gingko biloba toegediend. De helft van deze patiënten herstelde volledig of nagenoeg volledig, zonder dat er nadelige effecten werden waargenomen13.

1 Epidemiology, 1998; 9: 15
2 Lancet, 1999; 354: 447-455
3 Br Med J, 1996; 313: 775-779
4 JAMA, 1995; 273: 1113-1117
5 New Engl J Med, 1997; 336: 1117-1124
6 J Cardiovascular Risk, 1996; 3: 513-521
7 Stroke, 1996; 27: 204-209
8 Stroke, 2000; 31: 568-573
9 Eur J Clin Pharmacol, 1993; 45: 333-336
10 Crit Rev Med Rehabil, 1997; 9: 205-217
11 J Neurol, 2002; 249: 272-280
12 Muenchener Med Wochenschrift, 1991; 133 (Suppl 1): S34-S37
13 Wiener Therapiewoche, 1994; 44: 1394-1396