In de reportage over hoe virussen een stap voor te blijven las je het al: een grote troef die we zelf in handen hebben om te werken aan een optimale weerstand ligt in een gezonde spijsvertering, een gezonde darmflora en gezonde darmslijmvliezen. Zo maken pathogene micro-organismen de minste kans om vanuit de darm in onze bloedbaan te worden opgenomen.

Snelle koolhydraten, suikers, te vaak eten, te weinig vezels en bijvoorbeeld gluten kunnen de balans tussen goede en slechte micro-organismen in je maag en darmen flink verstoren.

En het is misschien vervelend om te zeggen, zo net na de feestdagen: maar juist in feestmaanden als de decembermaand laat menigeen zijn goede darmbacteriën ‘verhongeren’. Hierdoor ontstaat gemakkelijk een disbalans in je darmflora ten gunste van foute micro-organismen. Ons gemiddelde feestje bevat namelijk niet echt de ingrediënten waarmee onze goede darmbacteriën zich kunnen voeden.

Meestal is er juist nauwelijks sprake van vezels, maar wel van veel suiker, melk en gluten. Ik hoor vaak van mensen: na de feestdagen ga ik wel weer gezonder eten. Ik zou zeggen, neem jezelf voor om dit jaar je feestjes tegelijk lekker en gezond te maken.

Zo kunnen we ook direct een aantal uiterst vernuftige douanesystemen in ons lichaam koesteren. Ik heb het dan over de darm-bloedbarrière en de bloed-hersenbarrière. Beide douanesystemen bestaan uit een soort wal van zeer dicht tegen elkaar aangeplakte cellen, zodat er geen ongenode ‘gasten’ door kunnen.

Alleen de stoffen die ons lichaam/brein herkent en nuttig/gunstig acht, mogen de douane passeren. Lichaamsvreemde stoffen, (endo)toxines, bacteriën, schimmels, virussen (of hun stofwisselingsproducten) worden geweerd.

Wat een optimale bescherming! Dat zou je denken. Helaas zijn er veel factoren, waaronder ons voedingspatroon, die het risico op lekke barrières verhogen met flinke gevolgen voor onze gezondheid. Als het darmslijmvlies wordt aangetast, noemen we dit een leaky gut (ook wel hyperpermeabele darm of IMD genoemd). Er is een sterk vermoeden dat een leaky gut kan uitmonden in een leaky brain.1 Een lekke bloed-hersenbarrière dus.

De bloed-hersenbarrière bestaat uit een sterk vertakt bloedvatennet en niet uit slijmvliezen zoals in de darm. Net als in je darmslijmvliezen hoort een intacte bloed-hersenbarrière je hersenen te beschermen door heel gericht (voedings)stoffen en zuurstof, maar geen toxines of ongewenste moleculen of micro-organismen door te laten.

Indien de barrière aangetast is, kan er ontsteking ontstaan, zoals ook kan gebeuren bij een lekke darm. Neuronen communiceren dan niet meer optimaal met elkaar, de omgeving waarin deze neuronen moeten functioneren, is aangetast, er treedt een grote mate van oxidatieve stress in werking en er kunnen ontstekingen ontstaan: neuroinflammatie genoemd.

Een lekkende darm is dus een ​​van de mogelijke oorzaken van lekkende hersenen. Daarnaast zijn onder meer virusinfecties,2 vaatproblemen/microbloedingen en verhoogd homocysteine,3 of psychische problemen en stress4,5,6 factoren die de bloed-hersenbarrière kunnen beïnvloeden.

Je darmflora en je darmslijmvliezen gezond houden, lijkt een preventieve werking te hebben op je breingezondheid. Daarom een recept dat gericht is op de gezondheid van zowel je bloed-hersenbarrière als je darmslijmvliezen, of je nu ziek bent of gezond.

Als je het niet eet als tussendoortje, maar als ontbijt of toetje heb je een eetmoment minder. Ook een belangrijke voorwaarde voor een gezonde spijsvertering.

Voeding die helpt

• Voedingsstoffen en -middelen, in willekeurige volgorde, die het risico op een lekke darm verminderen of bijdragen aan herstel van de darmslijmvliezen.
• Vezels, zoals resistent zetmeel, bèta-glucanen, pectine, inuline7,8
• Probiotica (bijvoorbeeld (water)kefir, yoghurt en kombucha)
• Vitamine A9
• Voldoende omega 3-vetzuren10
• Voldoende eiwit/glutamine9,10
• Vitamine D11
• Voeding met een lage glycemische lading
• Slijmhoudende voedingsmiddelen zoals haver, lijnzaad, chiazaad
• Ruim voldoende chlorofyl (bladgroentes)
• Kuzu (bindmiddel)
• Lactoferrine (vooral in rauwe zuivel) in het geval van endotoxinen12
• Ontstekingsremmende voeding
• Polyfenolen als curcumine, quercetine, ellaginezuur, groene thee, resveratrol10
• Zink (noten, pitten, zaden)13
• Glucosamine en chondroitine (insecten of bone broth)

Bronnen
1 Microorganisms. 2018 Dec; 6(4): 107
2 Virulence. 2012 Mar 1; 3(2): 222–229
3 Blood. 2011 Aug 18; 118(7): 2007–2014
4 J Neurosci. 2014 Oct 29; 34(44): 14697–14706
5 Front Mol Neurosci. 2019; 12: 32
6 Exp Physiol. 2018 Mar 1;103(3):337-342
7 Sci Rep. 2018; 8: 13404
8 Obes Control Ther. 2017; 4(3): 10.15226/2374-8354/4/2/00140
9 Aliment Pharmacol Ther. 1999 May;13(5):679-85
10 Front Immunol. 2015; 6: 612
11 United European Gastroenterol J. 2015 Jun; 3(3): 294–302
12 Yakugaku Zasshi. 2008 Sep;128(9):1363-8
13 J Lab Clin Med. 2002 May;139(5):311-5
14 https://www.hartstichting.nl/getmedia/f6bea7d9-dba8-4c73-bab0-41054004c6bf/brochure-hartstichting-hoge-bloeddruk.pdf

Tips

Maak je dit gerecht in de herfst of winter, begin dan met het fruit: doe 250 gr rood fruit uit de diepvries in een steelpannetje, breng het aan de kook en voeg 3 gr agar agar en wat honing toe. Laat opstijven en verdeel het over de yoghurt, hüttenkäse of hangop. Voeg vervolgens de gehakte noten, olie en granaatappelpitjes toe.

Nog steeds zijn er mensen die menen dat koffie de bloeddruk verhoogt. Echter, van een paar kopjes gefilterde koffie per dag lijkt juist een beschermende werking uit te gaan wat betreft hart-en-vaatziektes.14 Dat neemt niet weg dat er talloze mensen zijn, zeker bij chronische stress, die ‘hyper’ op koffie reageren en het liever niet nemen.

Maak kennis met Medisch Dossier