Hoest is een normale reflex met een beschermende functie. Maar niets is zo irritant als een hoest die maar niet wil overgaan. De huisarts beveelt meestal een vrij verkrijgbaar hoestmiddel aan, maar uit steeds meer gegevens komt naar voren dat die helemaal niet werken. Bij een recent overzicht van de bestaande onderzoeken, waarbij in totaal 2166 personen waren betrokken, bleek dat bij 60 procent van de onderzoeken de medicatie tegen hoest ‘niet beter werkte dan een placebo’1.
Bepaalde hoestonderdrukkers uit de reguliere geneeskunde kunnen zelfs gevaarlijk zijn. Behalve dat ze vaak suiker en/of alcohol bevatten, bestaat er algehele bezorgdheid over het bestanddeel dextromethorfan (DXM). Dat is een semi-synthetisch verdovend middel verwant aan opium. Het heeft een groot strafblad aan bijwerkingen, zoals verwarring, verminderd beoordelingsvermogen en mentaal functioneren, wazig zien, slecht articuleren, coördinatieverlies, trillen, duizeligheid, misselijkheid, buikpijn, braken, paranoia en hoge bloeddruk. Ook zijn er spastische reacties opgetreden bij kinderen2. Gelukkig is zijn er enkele veilige natuurlijke remedies tegen hoest.

Kruidenmiddelen

Er zijn veel kruiden met een rijke historie aan toepassingen bij hoest door verkoudheid, bronchitis of andere lichte aandoeningen. Kruiden met een hoestonderdrukkende werking (antitussiva) zijn bijvoorbeeld heemst (Althaea officinalis)3, Indiase kruisbes (Emblica officinalis)4, oranje zonnehoed (Echinacea fulgida)5, en zonnedauw (Drosera rotundifolia)6.
Sommige kruiden bevatten de gelatineachtige substantie genaamd ‘mucilage’ (plantlijm), die de slijmvliezen van de keel verzacht en daardoor tegen hoest kan werken. Voorbeelden zijn Verbascum (een helmkruidsoort), weegbree, rode iep en baardmos (Usnea). Andere kruiden, zoals klimop, zeepschorsboom (soap bark) en primulawortel (sleutelbloem), bevatten saponine, waarvan men zegt dat het helpt bij het ophoesten.

Klimopblad (Hedera helix) is door de Duitse Commission E goedgekeurd en het wordt ingedeeld bij de middelen tegen productieve hoest en chronische ontstekingsaandoeningen van de luchtwegen7. Bij een trial met 1350 jongens en meisjes van vier jaar en ouder verbeterden de symptomen van chronische bronchitis bij 83-95 procent van de kinderen door hoesttabletjes met gedroogd klimopextract, terwijl bij minimaal 38 procent de symptomen geheel verdwenen8. Bij een andere trial bleek klimop even effectief voor de behandeling van chronische bronchitis als het conventionele geneesmiddel ambroxol9.

Ten slotte is van het middel Corshe-E, een ayurvedische hoestsiroop op basis van een standaardcombinatie van vijf kruidenextracten (Tulsi khaprao, Solanum rostratum, myrobalaan (Terminalia bellerica), zoethoutwortel (Glycyrrhiza glabra), en malabarnoot), in een klinische trial bewezen dat het tegen hoesten helpt, al was er geen controlegroep. De hoestfrequentie nam na vier dagen significant af en na gemiddeld twee dagen verminderden de symptomen al10.

Chocola

Bij een veelbelovend onderzoek bleek dat een ingrediënt van chocola, theobromine, effectiever is tegen aanhoudende hoest dan codeïne. Aan tien gezonde proefpersonen werd naar willekeur theobromine gegeven, codeïne of een placebo. Vervolgens werden ze blootgesteld aan capsaïcine, een stof die bij klinisch onderzoek wordt gebruikt om hoest op te wekken. Bij hen die theobromine hadden gekregen, was ongeveer eenderde meer capsaïcine nodig om hoest op te wekken dan na codeïne. Bovendien waren er bij theobromine geen bijwerkingen. Codeïne was maar mondjesmaat effectiever dan het placebo ter voorkoming van de hoest11.
 

Traditionele Chinese geneeskunst

Bij cupping (of vacuümtherapie) wordt een glas omgekeerd op de huid gezet en vacuüm getrokken door de onderkant te verwarmen. Het is een traditionele Chinese therapie die vaak gebruikt wordt om hoesten te verlichten. Bij een ongecontroleerd onderzoek met cupping bleek dat 35 van de 41 patiënten beter werden12. Andere traditionele Chinese methoden, zoals acupunctuur en kruidengeneeskunde, kunnen ook helpen.

Zink

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat zinktabletten de intensiteit van de symptomen van verkoudheid kunnen verminderen, met name het hoesten. Bij een gerandomiseerd dubbelblind onderzoek aan het Detroit Medical Center in Michigan duurde de verkoudheid 4,5 dag en het hoesten 3,1 dagen met zuigtabletten met zinkacetaat, tegenover respectievelijk 8,1 en 6,3 dagen met een placebo13.
Joanna Evans
BRONNEN:

1BMJ, 2002; 324: 329-331
2Eur J Paediatr Neurol, 2001; 5: 167-168
3Pharmazie, 1992; 47: 224-226
4Phytomedicine, 2003; 10: 583-589
5Pharmazie, 200; 55: 65-68
6Schilcher H. Phytotherapy in Paediatrics. Stuttgart: Medpharm Scientific Publishers, 1997: 38
7Townsend Lett Docs, 2005; nov.
8Forsch Komplementärmed Klass Naturheilkd, 2002; 9: 77-84
9Eur Respir J, 2006; 28: 330-338
10J Herb Pharmacother, 2004; 4: 1-12
11FASEB J, 2005; 19: 231-233
12J Tradit Chin Med, 1996; 16: 125
13Ann Intern Med, 2000; 133: 245-252

Andere hoestremmers

 Homeopathie biedt verschillende remedies tegen hoest. Bryonia en Drosera kunnen met name goed zijn.
 Hydrotherapie (applicaties van heet en/of koud water op het lichaam) kan helpen tegen verkoudheid, hoest en andere kwalen van de luchtwegen. De symptomen kunnen afnemen door hete of koele stoom uit een verdamper1.
 Zuigtabletten of water met honing kunnen bij een droge hoest zonder tekenen van infectie helpen. Voor een huisgemaakte hoestsiroop: snijd een grote ui in ringen, leg deze in een kom en bedek met honing. Laat dit een nacht trekken en wrijf de mix ’s ochtends door een zeef. Naar behoefte innemen2.

1The Duke Center for Integrative Medicine, Liebowitz R, Smith L. The Duke Encyclopedia of New Medicine. Rodale, 2006
2Br J Nutr, 1999; 82: 457-467

Geef geen reguliere middeltjes onder twee jaar

Wie kinderen heeft jonger dan twee jaar, kan hun beter geen van de vrij verkrijgbare hoestmiddeltjes geven. Er zijn kinderen overleden aan overdoses van deze middelen, meestal omdat hun ouders ze in combinatie gebruikt hebben zonder zich te realiseren dat ze vaak dezelfde bestanddelen bevatten.
In Amerika heeft de Food and Drug Administration (FDA) een waarschuwing doen uitgaan voor ouders om deze vrij verkrijgbare middelen niet te geven aan kinderen jonger dan twee jaar, en bij oudere kinderen altijd alle richtlijnen uit de bijsluiter te volgen. De FDA herinnerde ouders eraan dat deze middelen alleen de symptomen behandelen van verkoudheid, en dat hun kinderen ook wel genezen zonder medicatie1.

1J Am Med Assoc, 2007; 298: 1151