Ik ben in mijn nopjes. En dat is nog zacht uitgedrukt. Ik ben namelijk niet zo’n uitbundig type, dus de superlatieven laat ik achterwege.

De laatste tijd zijn er meerdere artikelen over leefstijl en leefstijlgeneeskunde verschenen in allerlei media. Na jaren van het proberen duidelijk te maken van mijn standpunt, zijn de ideeën omtrent leefstijl eindelijk geland. Overal in het land poppen nieuwe initiatieven op. Leefstijlgeneeskunde is ineens ‘hot’. Al heeft dat ook zijn keerzijde, want ‘iedereen’ noemt zich ineens specialist. En omdat er nog geen officiële opleiding is, is het een vrijgevochten veld. U ziet dat ook terug in de verschillende indelingen die her en der gebezigd worden. De een vindt leefstijlgeneeskunde te maken hebben met voeding en beweging. De volgende vindt dat roken (of niet-roken) er per se bij hoort. Of stressmanagement, en noem zo maar op. De cliënt ziet door de bomen het bos vaak niet meer.

Actie gevraagd

In mijn optiek is leefstijlgeneeskunde alles wat met uw leven te maken heeft, ofwel wat invloed heeft op uw gezondheid en welzijn (een nog groter en dichter bos). En wat valt daar dan onder? Alles! Zelfs uw eigen gedachten hebben invloed op je gezondheid. Dan heeft u nog niet eens iets gedaan. Want dat is een belangrijk aspect van leefstijlgeneeskunde: u moet er wel wat voor doen. Niet de behandelaar, maar u als patiënt of cliënt. En daar zit nou net het omslagpunt of leefstijlgeneeskunde het gaat maken of niet. Valt het kwartje? Met leefstijl kunt u uw eigen gezondheid maken of breken. En dat doet u zelf. Het vraagt om actie, om doen.

In stappen

Leefstijlfactoren zijn niet te vangen in een pilletje of drankje (of een homeopathisch korreltje). Want leefstijl heeft ook te maken met energie en energie-overdracht. Dat kan voor sommigen zweverig overkomen, dus als u het wilt houden bij: meer bewegen, gezonder eten en vroeger naar bed? Een prima start. Doen, zou ik zeggen. Een enorme stap in de goede richting als u deze drie elementen al oppikt. U kunt tenslotte alle aspecten van het leven niet ineens omgooien. Dat gebeurt in stappen.

Wie houdt overzicht?

Maar even terug naar al die ‘specialisten’. Zoals ik al aangaf, is er nog geen opleiding tot leefstijlprofessional, niet voor coaches, niet voor therapeuten en niet voor artsen. De eerste vraag die u kunt stellen, is: bij welke type behandelaar of behandelaarsgroep hoort leefstijlgeneeskunde thuis? Is dit een vakgebied voor de arts, of past het beter bij de fysiotherapeut of de diëtist? Of moeten we leefstijlgeneeskunde gaan opdelen, zodat iedere zorgprofessional een stukje doet? En wie houdt dan het overzicht, en weet of alles met elkaar in verhouding staat?

Andersoortig onderzoek

Zoals u ziet, zijn er veel vragen waar nog een antwoord op moet worden gegeven. Ook dit is een kwestie van ‘doen’. Als behandelaar ga je aan de slag met leefstijladviezen, of stuur je mensen door naar een andere zorgprofessional. Want ook voor leefstijlgeneeskunde geldt de wet van de grote getallen. Als tien mensen een bepaald leefstijladvies krijgen waarvan ze opknappen, is dat interessant en gaat een behandelaar door met deze adviezen. Als het er honderd zijn, dan wordt het relevant. Zijn het er duizenden, dan kan men zeggen dat het ook echt werkt. Leefstijlgeneeskunde vraagt wel om een andersoortig wetenschappelijk onderzoek. Het is namelijk niet dubbelblind placebo gecontroleerd te onderzoeken of tienmaal de trap op-en-aflopen werkt of niet. Hetzelfde geldt voor het eten van een appel of boerenkool.

Behandeling versus preventie

Dan nog het stukje geneeskunde: dit is een deel binnen de zorg waar u terechtkomt als u wat mankeert. We moeten dus ook onderscheid gaan maken tussen a) leefstijlfactoren als behandeling en b) leefstijlfactoren als preventie. Dit zijn twee stromen die naast elkaar, maar ook in elkaars verlengde liggen. Een voorbeeld kan dit wellicht verduidelijken. Stel u hebt blaasontsteking. Om de ontsteking tegen te gaan, kunt u dan cranberrysap nemen (naast nog andere adviezen). Cranberrysap is dan voeding die dient als behandeling. Is de blaasontsteking over, dan stopt u met het drinken van grotere hoeveelheden cranberrysap, en kunt u het zo af en toe drinken: voeding ter preventie.

Er is op het gebied van leefstijl en leefstijlgeneeskunde dus nog genoeg uit te vogelen. Een ware ontdekkingstocht, waar ik in ieder geval heel blij van word.

10 pijlers van leefstijlgeneeskunde

Er zijn verschillende benaderingen binnen leefstijlgeneeskunde. Trudy Vlot heeft ervoor gekozen om leefstijlgeneeskunde in te delen in tien deelgebieden met als pijlers:

• Voeding en drinken
• Beweging en rust
• Slaap en herstel (regeneratie)
• Ritmes en bioritmes
• Energie
• Stress en ontspanning (relaxatie)
• Omgeving
• Psychisch of mentaal welzijn, gedrag en emoties
• Sociale bezigheden en ondersteunende relaties
• Levensdoel(en), spiritualiteit, zingeving en passie.

Deze tien pijlers grijpen als een netwerk in elkaar. Het ene aspect is niet belangrijker dan het andere. Het gaat om de totale balans.