Ik ben een gezonde vrouw van midden vijftig, maar mijn haar valt gestaag uit. Een tiental jaren geleden begon het dunner te worden, sindsdien valt het langzaam maar zeker steeds meer uit. Momenteel is het werkelijk te erg. Bij de slapen is het ’t ergst; ik durf het niet eens meer goed te wassen omdat het dan in plukken uitvalt.
Ik heb ME, allergische aandoeningen en spijsverteringsproblemen gehad. Nu echter verkeer ik in optimale staat van gezondheid en bruis ik van energie. Ik zocht voor mijn haarproblemen hulp bij acupunctuur, verschillende richtingen homeopathie en bij Bowentechniek maar mijn haar blijft uitvallen. Ik ben een lichtgewicht (misschien een beetje aan de dunne kant); ik doe veel aan sport, mijn dieet bestaat voor 80 tot 90 procent uit biologische producten (zonder zuivelproducten) en ik gebruik een lange lijst van supplementen. Ongeveer zes maanden geleden kwam ik in de overgang.

Dat het haar dunner wordt bij het ouder worden is een normaal verschijnsel, ook bij vrouwen. Zij worden echter bijna nooit helemaal kaal. Het haar kan al omstreeks het twintigste jaar gaan uitvallen; na de menopauze versnelt het proces. Omstreeks het vijftigste levensjaar heeft 50 procent van alle vrouwen erg dun haar. Dit is te wijten aan het mannelijke hormoon testosteron dat ook bij vrouwen wordt aangemaakt. Als de haarfollikels gevoelig zijn voor dat hormoon, valt het haar uit waarbij het niet vervangen wordt. De aandoening is voornamelijk erfelijk bepaald; het testosterongehalte heeft er geen invloed op. Het is slechts een kwestie van al of niet overgevoelig zijn van de haarfollikels voor het hormoon.
Het patroon van alopecia (haaruitval) is bij vrouwen anders dan bij mannen. Bij vrouwen verdwijnt het haar meer bovenop en bij de slapen, terwijl het haar bij mannen meestal bij de kruin verdwijnt. Wanneer een vrouw het mannelijk patroon vertoont, is dat vaak een teken van een ernstige aandoening, bijvoorbeeld van een tumor die testosteron produceert. Een dergelijke aandoening is echter uiterst zeldzaam.

Factoren bij haaruitval
Welke andere factoren, afgezien van ‘verkeerde genen’, zijn van belang bij haaruitval bij vrouwen? Het is niet verbazingwekkend dat stress een rol speelt. Bij vrouwen in stresssituaties komt tien keer vaker haaruitval voor.1 Ook tekorten aan andere hormonen, bijvoorbeeld van het schildklierhormoon, kunnen een rol spelen.
Sommige gynaecologen bevelen aan te onderzoeken of er een vergiftiging met zware metalen in het spel is2, bijvoorbeeld kwikvergiftiging door kwikhoudende vullingen van tanden/kiezen.
Ook het voedingspatroon is van belang, aldus dr. Hugh Rushton van de Universiteit van Portsmouth. Via uitgebreid onderzoek kwam hij tot de conclusie dat ijzer een sleutelrol speelt. Gebrek aan ijzer kan haaruitval veroorzaken, maar alleen bij vrouwen. Daarom raadt hij vrouwen die aan aanhoudende alopecia lijden, aan een serum-ferritinetest te doen om na te gaan of hun bloedijzergehalte ten minste 70 mcg/l bedraagt. Een andere belangrijke voedselcomponent bleek het aminozuur L-lysine. Toegediend in combinatie met ijzer bleken veel vrouwen (een significant aantal) hier baat bij te hebben.

Vormen van haaruitval
De hiervoor beschreven vorm van haaruitval wordt alopecia androgenetica genoemd. Een andere vorm van haaruitval die bij vrouwen kan optreden, is de alopecia areata. Dan valt het haar in plukken uit en ontstaan er verspreid over de schedel kale plekjes. Deze vorm komt na de menopauze vaak voor; men denkt dat het een auto-immuunziekte is, een ziekte waarbij het lichaam antistoffen maakt tegen eigen eiwitten. Het lichaam vernietigt dus zijn eigen follikels. Naar uw verhaal te oordelen lijdt u inderdaad aan deze vorm van haaruitval. En opnieuw geldt: de aanleg daartoe is erfelijk bepaald, maar de aandoening kan verergeren door te weinig schildklierhormoon of door een darmziekte.

Behandelwijze
Het conventionele geneesmiddel voor beide vormen van alopecia is minoxidil, dat oorspronkelijk een geneesmiddel was voor hartaandoeningen, maar dat als neveneffect ongewenste haargroei veroorzaakte. Dit ‘ongewenste’ neveneffect bleek een goudmijn voor de fabrikant (Upjohn) die naar aanleiding van deze bijwerking een lotion voor alopecia ontwikkelde en op de markt bracht die in Nederland Regaine heet. Inmiddels is het middel ook verkrijgbaar onder de naam Alopexy, afkomstig van een andere fabrikant.
Toen deze lotion net op de markt was, claimde men dat hij bij 90 procent van de gebruiksters goede resultaten opleverde. Naarmate de jaren verstreken werden er gaten geschoten in deze overtuiging. Klinische trials en opinies van experts laten zien dat bij 15 procent van de gebruiksters ‘middelmatige’ hergroei optreedt. Bij 50 procent van de gebruiksters wordt de haaruitval afgeremd en uitgesteld en bij 35 procent treedt helemaal geen effect op3. Bovendien valt het haar dat opnieuw was gaan groeien, uit zodra met het middel wordt gestopt.
Misschien is er een betere behandeling voorhanden, en wel in uw groentemandje! De doodgewone ui blijkt wonderen te verrichten voor alopecia areata. In een recente klinische trial bleek dat sap van rauwe uien, waarmee twee keer per dag de schedel werd ingewreven, in staat was binnen veertien dagen de haargroei te doen terugkeren. Na zes weken was het resultaat optimaal. Dit gold voor drie van de vier vrouwen en voor vrijwel alle mannen. Bedenk echter wel dat het om kale plekjes ging, areata, en niet over haaruitval van het hele hoofd.4
Ook andere meer exotische plantenextracten zijn effectief gebleken bij alopecia areata. In een gerandomiseerde klinische trial in het Aberdeen Royal Infirmary in Schotland pasten artsen een behandeling toe die bestond uit een dagelijkse massage van de schedel met een mixtuur van aromatische oliën (thijm, rozemarijn, lavendel en cederhout). De therapie was zeer succesvol in ongeveer de helft van de gevallen5.
Voor de behandeling van alopecia androgenetica zijn er weinig therapieën waarvan de resultaten vaststaan. Een van de producten die klinisch werden onderzocht (en dan nog maar sporadisch) is ThymuSkin. De actieve stof hiervan is een synthetisch bereide kopie van de thymusklier van de koe. Men beweert dat 100 procent van de deelnemende vrouwen ‘baat heeft’ bij deze behandeling.6
Ook zijn twee kruidenpreparaten in de handel, Nisim en Hair Prime, maar van geen van de twee zijn klinische trials bij vrouwen bekend. Beide claimen goede resultaten te boeken.
Als laatste mogelijkheid kunt u uw toevlucht nemen tot camouflage. Kappers bevelen aan het haar kort te knippen, het haar op strategische plekken lichter en donkerder te kleuren en gebruik te maken van extensions.