Voedingsstoffen die het herstel van je darmen ondersteunen

In deze editie komen enkele malen een lekke/hyperpermeabele darm – ook bekend als Leaky Gut Syndrome (LGS) – en de gevolgen ervan voor je gezondheid en vitaliteit aan de orde.

Goed om te weten dat er volop voedingsstoffen en heerlijke voedingsmiddelen zijn die het risico op een LGS kunnen verlagen. En als je weet wat de oorzaak van je LGS is en daarmee aan de slag kunt, kunnen deze voedingsstoffen zelfs bijdragen aan herstel. Lactoferrine, zink, magnesium, Omega 3, vitamine A en D, glutamine en spijsverteringsenzymen worden bijvoorbeeld door Han Siem genoemd als stoffen die kunnen bijdragen aan herstel. Hij geeft ook aan dat chronische stress een belangrijke veroorzaker kan zijn.

Langetermijneffecten van chronische stress

Stress activeert het overlevingsprincipe en dat heeft altijd voorrang op alle andere lichaamsfuncties, althans op alle functies die niet met overleven te maken hebben. Functies die niet rechtstreeks met overleven te maken hebben, worden op een laag pitje gezet. Denk bijvoorbeeld aan huidfuncties, wondgenezing, slapen, voedselvertering/stofwisseling (schildklier) of aan de aanmaak van antioxidanten en neurotransmitters, maar ook de aanmaak en instandhouding van intacte darmslijmvliezen. Als stress lang aanhoudt, dan heeft dit verstrekkende gevolgen voor onze totale gezondheid, omdat veel processen dan langdurig worden opgeofferd om energie vrij te spelen voor overleving. De consequenties zijn deels te verklaren door het begrip ‘triage’.

Triage

Triage betekent ‘onderverdelen/sorteren’ (zie ook kader in dit artikel). Het werd in de Eerste Wereldoorlog voor het eerst toegepast om prioriteiten te stellen in het helpen van gewonde soldaten vanwege de schaarste aan middelen en personeel. In 2020 werd het principe van triage weer actueel door Covid-19, omdat er sprake was van te weinig ic-bedden en personele capaciteit om de hoeveelheid zieken op te vangen.

Dr. Bruce Ames, professor in de biochemie en moleculaire biologie, gebruikt de term triage al jaren om klachten door voedingstekorten te verklaren.1 Hij ontdekte dat ons lichaam in crisissituaties prioriteit geeft aan kortetermijnprocessen ten koste van langetermijnprocessen. Elke twee dagen wordt er een compleet nieuw darmslijmvlies aangemaakt om voedingsstoffen optimaal op te kunnen nemen. Maar treedt het triageprincipe in werking, dan wordt ervoor gekozen om bijvoorbeeld glutamine en zink (overigens geldt dit voor alle voedingsstoffen) in te zetten voor de acute behoeften van bijvoorbeeld het immuunsysteem in tijden van ontstekingen of virussen. Is er niet voldoende glutamine en/of zink voor alle functies, dan kan bijvoorbeeld de aanmaak van GABA, een aminozuur dat als neurotransmitter werkt, of de opbouw van nieuwe darmslijmvliezen verstoord raken. En ontstaat er helemaal een tekort, dan blijft ook het immuunsysteem verstoken van zijn broodnodige glutamine en zink. Processen die op korte termijn van belang zijn, zullen zo lang mogelijk uitgevoerd worden. Langetermijnprocessen als onderhoud, reparaties en herstelwerkzaamheden worden opgeschort.

Overlevingseiwitten

Bruce Ames deelt eiwitten in als ‘overlevingseiwitten’ om te overleven en ons voort te planten en ‘lang-leven-eiwitten’ (longevity proteins), bedoeld om de langetermijnprocessen zoals herstel en onderhoud in goede banen te leiden. Een tekort hieraan zorgt voor versnelde veroudering, ziekten en klachten van ons brein.2 En misschien wel juist van ons brein omdat dat grootverbruiker is van zo’n 20-25 procent van al onze voedingsstoffen, zeker in tijden van chronische stress. Volgens Bruce Ames is het dan ook belangrijk schaarste aan voedingsstoffen te voorkomen, zeker om ouderdomsziektebeelden te vertragen.1

Mijn recept voor eiwitrijke tuinbonenhummus bevat met name glutamine en zink. Beide worden voor ongelooflijk veel functies in je lichaam en brein gebruikt. Als chronische stress de oorzaak van LGS is, is het van groot belang om ruim voldoende glutamine en zink in je voedingspatroon te verwerken. En dat kan op een gemakkelijke en heerlijke (vind ik althans) manier.

Bronnen
1 Proc Natl Acad Sci U S A. 2006 Nov 21;103(47):17589-94
2 Proc Natl Acad Sci U S A. 2018 Oct 23;115(43):10836-10844