Bernarr Macfadden (1868-1955) stichtte ongeveer honderd jaar geleden het National Health Sanatorium in Brighton (Engeland) en wordt wel gezien als de ‘vader van de lichaamscultuur’ (zoals we die nu in de fitnesscentra zien). Hij pleitte met volle overtuiging voor vasten en het aanpassen van eet- en leefgewoonten gecombineerd met gezonde natuurgeneeskundige principes. Tot op de dag van vandaag vormen zijn destijds revolutionaire principes – natuurgeneeskundige aanpassing van de voeding, verhoogde lichamelijke activiteit en goede leefstijlveranderingen – de meest effectieve manier om af te vallen. Toch valt er extra hulp te verwachten van de hierna beschreven wetenschappelijk bewezen manieren om overtollige kilo’s kwijt te raken.

Acupunctuur

Deze traditionele Chinese techniek is veelbelovend gebleken voor gewichtsafname. Bij een gerandomiseerde gecontroleerde trial kregen zestig patiënten met overgewicht ofwel elektro-acupunctuur ofwel nepacupunctuur (met punten die geen acupunt waren) op het oor, tweemaal daags gedurende vier weken. Het aantal patiënten dat afviel en de gemiddelde gewichtsafname waren significant hoger in de groep met de echte acupunctuur1.

Voedingssupplementen

Chitosan is een soort vezel afkomstig van de schelpen van krabben, garnalen en andere schelpdieren. Bij een meta-analyse van gerandomiseerde gecontroleerde trials met chitosan bleek dat het kan helpen bij gewichtsverlies2.

Dieet en hypnotherapie

Afvallen betekent meestal een dieet volgen waarin veel vezels en weinig vet zitten, maar ook een basisch dieet kan helpen. Dat bestaat voornamelijk uit fruit, groenten en melk, met weinig vlees, vis, eieren, kaas of granen. Als deze voeding in het lichaam ‘verbrand’ wordt, ontstaan er basische reststoffen die in de urine worden uitgescheiden.

Er zijn letterlijk honderden diëten die beweren het antwoord te zijn op overgewicht. Maar de eenvoudigste formule om af te vallen verandert niet: de energie-inname moet kleiner zijn dan het verbruik. Dat betekent minder calorieën innemen (op dieet gaan) en tegelijkertijd de snelheid verhogen waarmee calorieën verbrand worden. Om een kilo gewicht te verliezen dient u 7000 calorieën minder te eten dan u verbrandt. Uit anekdotische gegevens blijkt dat hypnotherapie of allergie-identificatie daarbij kunnen helpen.

Vasten

Vasten houdt in dat u gedurende twaalf uur tot dertig dagen of zelfs langer vrijwillig geen voedsel nuttigt. De meeste therapeutische vastenperiodes duren drie tot zeven dagen. Er worden wel vloeistoffen ingenomen in de vorm van gekookt of mineraalwater, of fruit- of groentesappen.

In veel publicaties wordt aangetoond dat vasten een manier is om bepaalde ziekten te behandelen, zoals schizofrenie, acute glomerulonefritis (een nieraandoening), artritis, huidklachten, epilepsie, een aantal hartvaatziekten en acute alvleesklierontsteking. Net als voor elke therapievorm geldt dat u het vasten alleen moet doen onder supervisie van een gekwalificeerd hulpverlener. Het is evenmin een manier om af te vallen, want elke kilo die er tijdens het vasten afgaat, komt snel weer terug (vaak met rente) als het vasten voorbij is.

Kruiden

Kruidengeneeskunde wordt vaak toegepast als hulp bij afvallen, maar niet altijd op de juiste manier. Er is een scala aan vrij verkrijgbare extracten en tabletten, bestaande uit verschillende kruidencombinaties. Meestal bevatten ze dezelfde basisformule: een krachtig laxerend middel en een diureticum, waardoor diarree ontstaat en diurese (extreem veel plassen). Tevens bevatten ze kruiden die deze werkingen weer tegengaan. Neem deze middelen niet, want ze veroorzaken in eerste instantie een schommeleffect en hebben op de lange duur helemaal geen effect meer.

Toch zijn er wel degelijk effectieve kruiden. Zo kan een lichte eetlustremmer zoals thee van de Duivelsklauw (Harpagophytum procumbens) een nuttige aanvulling vormen op een gepast dieet en een schema voor lichaamsbeweging3.

Ook groene-thee-extract is veelbelovend. Bij een onderzoek waarin groene-theepoeder in combinatie met echte gamander (Teucrium chamaedrys) in tabletvorm werd vergeleken met een gewoon amfetamine-achtig middel tegen overgewicht bleek dat diegenen die het kruid namen, na 45 dagen gemiddeld 0,8 kilo meer gewicht kwijt waren dan diegenen die het geneesmiddel kregen. In tegenstelling tot de kruidengroep werden er in de geneesmiddelgroep bijwerkingen gemeld als verhoogde bloeddruk, slapeloosheid en misselijkheid4.

Tevens is ontdekt dat mensen die voor elke maaltijd 1 gram tamarinde aten, aanzienlijk afvielen5. Het hydroxycitroenzuur (HCA) dat in deze vrucht zit, is waarschijnlijk voor dit effect verantwoordelijk. Al veertig jaar lang verschijnen er in gerenommeerde tijdschriften publicaties over het natuurlijke vermogen van HCA om het verlangen naar eten te verminderen. Ook remt het veilig en effectief de synthese van vet en cholesterol6,7. Er is een gestandaardiseerd extract van HCA op de markt onder de naam Citrimax, mocht u het willen uitproberen.

Ook in de ayurvedische kruidengeneeskunde bestaan er succesvolle behandelingen van overgewicht. Bij een trial kregen zeventig patiënten met overgewicht gedurende drie maanden een van drie ayurvedische middelen of een placebo. Diegenen die de kruiden kregen, vielen significant meer af dan diegenen die een placebo kregen. Bij metingen als huidplooimeting, heupomtrek en taille-omtrek bleek dat deze significant waren afgenomen. Beter is nog dat deze kruiden geen bijwerkingen hadden8.
Harald Gaier

BRONNEN:

1 Aust Fam Physician, 1998; 27 [suppl 2]: S73-77
2 Perfusion, 1998; 11: 461-465
3 Gen Pharmacol, 1987; 18: 559-561
4 Arkopharma’s Phyto-Facts, 1989; 2: 2
5 Med Hypoth, 1988; 27: 39-40
6 Biochem J, 1990; 272: 181-186
7 Fed Proc, 1985; 44: 139-144
8 J Ethnopharmacol, 1990; 29: 1-11