Een omslag in denken en doen

Leefstijlinterventies en leefstijlgeneeskunde krijgen eindelijk voet aan de grond. Deze ontwikkeling heeft een enorme potentie. En omdat meer dan driekwart van alle klachten een relatie heeft met onze leefstijl, is deze ontwikkeling zeer gewenst.

Hier zit echter een ‘maar’ aan. We zijn namelijk gewend geraakt aan de dokter die het wel weet. Als u een klacht hebt, gaat u naar de (huis)arts, die dan vaak een recept uitschrijft of u doorstuurt. Als patiënt leggen we het probleem neer bij een ander, die ‘uitzoekt’ wat voor ons het beste is.

Zeker, we zijn ook mondiger en met name ten aanzien van onze rechten. ‘Ik heb netjes mijn premies betaald, dus heb ik het recht op doorverwijzing of medicatie!’ is een regelmatig gehoorde uitspraak.

Maar onze eigen inbreng staat nogal eens op een laag pitje: want tja, dan moet u zelf gaan nadenken en zelf aan de slag. En de dokter heeft er tenslotte voor geleerd.

Wat denkt u zelf?

Als de (huis)arts vraagt ‘wat denkt u zelf’ is dat voor sommige mensen zelfs al reden om over te stappen naar een andere arts. Want ‘ik ga toch niet naar de huisarts om te horen wat ik zelf denk of om te bedenken wat ik er zelf aan zou kunnen doen?’ En dit is nu juist cruciaal bij leefstijlinterventies.

We kunnen zelf zoveel doen aan onze gezondheid en ons welzijn, maar we zijn het verleerd. We durven niet meer te vertrouwen op ons boerenverstand en we laten ons vaak leiden door de media, de reclames of de persoon ‘die ervoor gestudeerd heeft’.

Onze ouders hebben hard gewerkt om de gezondheidszorg voor iedereen bereikbaar te maken. Maar gaat het daar om? Uw leven leiden zoals u denkt dat het wel leuk en gezellig is? Om vervolgens – zodra er klachten ontstaan – naar de huisarts te gaan voor die ‘magic bullet’. Die ene tablet die een onjuist leefpatroon van tien jaar of langer kan verdoezelen, want genezen doen deze ‘magic bullets’ veelal niet.

Zeker, we mogen ons gelukkig prijzen met de huidige staat van de geneeskunde. Veel medicijnen hebben mensen het leven gered of hen aardig op de been kunnen houden. Maar we moeten terug naar de basis waar het in beginsel de verkeerde kant op gaat, onze leefstijl.

Inmiddels lopen er vele projecten om met behulp van leefstijlinterventies diabetes type2 terug te dringen. Met name gezond eten, regelmatig extra bewegen en het managen van stress geven voor langere tijd een positief effect op de gezondheid. Dit geldt niet alleen voor mensen met diabetes, maar voor iedereen.

Patronen doorbreken

Nog even over de ‘maar’ in het geheel. Mensen geven aan ‘dat het zoveel moeite kost’ om hun leefpatroon aan te passen. Het aanhoren van dat advies en vervolgens ‘ja dat ga ik doen’ zeggen, lukt nog wel. Maar daarna moet de daad nog bij het woord worden gevoegd.

We leven vaak op de automatische piloot, want dit kost de minste energie. Als u dan een advies krijgt waarvoor u een patroon moet doorbreken, moet u er meer energie in steken. Energie die we niet in andere activiteiten kunnen stoppen. Nieuwe patronen, ander gedrag aanleren, daar moet u aardig uw best voor doen. Een veelgemaakte fout is om alles ineens te willen doen. Dit is een killer voor de motivatie. Veel beter is het om in kleine stapjes te werk te gaan. Wilt u bijvoorbeeld iedere dag 30 minuten meer gaan bewegen, begin dan met 5 minuten en bouw dit uit tot de gewenste 30 minuten. Dit lijkt minder doeltreffend, maar blijkt juist veel effectiever te zijn.

Om leefstijlverandering te gaan toepassen en vol te houden, hebben we te maken met twee factoren. Als eerste de genoemde oude patronen, onze automatische piloot die zo makkelijk is en waaraan we zo verknocht zijn. We vervallen vaak in klagen over wat we niet meer mogen: ‘ik mag geen ijsje met dat warme weer’, ‘ik moet meer gaan bewegen, dus ik kan mijn favoriete televisieprogramma niet meer zien’. Allemaal redenen, of als u wilt smoesjes, om oude patronen vast te houden. De tweede factor zijn de hindernissen waar we tegenaan lopen: de mogelijke tegenwerpingen van uzelf en de omgeving, u schaamt zich als u het niet volhoudt, dus u begint er maar niet aan, ‘ik ben geen kookster, en dat word ik ook niet’.

Daarom is een goede professionele begeleiding met veel praktische tips noodzakelijk. Het is van belang voor de motivatie én versterkt het resultaat.

Dus begrijp me niet verkeerd, ik ben ontzettend blij dat leefstijl-geneeskunde meer voet aan de grond krijgt. Het vraagt echter wel om een omslag in denken en doen van ons allemaal. Zelf aan de slag, meer moeite doen voor uw eigen gezondheid. Wat gaat u doen? Het is de moeite meer dan waard!