De zomer is op komst. Elk jaar omstreeks deze tijd haal ik dezelfde mentale en emotionele gymnastische toeren uit. Krijg ik te veel zon in de vakantie? Laat ik mijn zoon overdag te lang in de zon spelen? Hoeveel zonnebrandcrème moet ik opdoen ? En welke factor moet het zijn? Moet het misschien een hogere factor zijn? Wat zijn precies de gevolgen voor de gezondheid op de lange termijn van onze vakantietrips naar zonnige oorden?

De zon is onze grote vijand geworden, iets wat we koste wat het kost uit ons leven moeten bannen omdat UV-stralen ernstige gezondheidsklachten veroorzaken. Maar zoals het artikel over vitamine D in dit nummer aantoont, zou het best eens kunnen dat onze binnenzitleefstijl en de zonnefobie een hele reeks veel onrustbarender gezondheidsklachten op hun geweten hebben.
Gematigde blootstelling aan de zon is namelijk zelfs goed om bepaalde vormen van kanker te voorkomen, met name borst- en darmkanker.

Vitamine D, waarvan de zon de belangrijkste bron is, hangt samen met verbetering van klachten als diabetes, hartziekten, artritis, onvruchtbaarheid, premenstruaal syndroom (PMS), vermoeidheid, depressie, seizoensgebonden depressie (winterdepressie), auto-immuunreacties, zwaarlijvigheid en fragiele-X-syndroom.

Er is nieuw bewijs geleverd dat mensen die ten minste twee tot drie uur per dag in de zon zitten, ongeveer een derde minder kans hebben op multiple sclerose en dat mensen die in hun kindertijd aan de zon werden blootgesteld, daar veel voordeel bij hebben. Hoewel dit zeer bemoedigende informatie is, is ze niet echt nieuw. In de jaren zeventig ontdekten onderzoekers dat MS minder vaak voorkwam onder mensen uit bijvoorbeeld Scandinavië als zij vitamine-D-rijke voeding nuttigden en er vele zonovergoten dagen per jaar waren (zoals in de gebieden rond de evenaar).1

De combinatie van voeding en blootstelling aan de zon is wellicht heel belangrijk. Sommige onderzoeken tonen namelijk aan dat de eigenlijke niveaus van de actieve vormen van vitamine D in het lichaam, ook als er voldoende D in de voeding zit, nog steeds laag kunnen zijn als mensen te weinig aan zonlicht worden blootgesteld.2

In het grote tapijt van menselijke gezondheidsklachten vormen aandoeningen die door te veel zon worden veroorzaakt, slechts een enkele draad. Vergeleken bij de wereldwijde problemen die veroorzaakt worden door, bijvoorbeeld, armoede en slechte hygiëne, en zelfs onze eigen slechte gewoonten, komt huidkanker nog steeds relatief weinig voor. Het is niet goed urenlang in de zon te gaan liggen bakken, maar de realiteit is wel dat zonlicht de ultieme gratis voedingsstof is. Je hebt er geen flesje of recept voor nodig, of dure elektrische apparaten – en de EU kan de zon niet van ons afnemen. Zelfs als de donkere herfst- en winterdagen zich aandienen, doet het iedereen goed er af en toe uit te gaan en te profiteren van deze krachtige en vitale bron.

Pat Thomas
1 Int J Environ Studies, 1974; 6: 19-27
2 Eur J Clin Nutr, 200 ; 55: 1091-7