23-04-2017

Zoet bedrog

De populairste afslankprogramma’s zijn nog steeds gestoeld op de overtuiging dat hoe meer je eet, hoe zwaarder je wordt. Als u eerlijk bent denkt u dat waarschijnlijk stiekem ook.
Het lijkt ook logisch, maar het is niet helemaal waar. Het idee dat alle calorieën hetzelfde zijn werd aan het eind van de jaren vijftig door de suikerindustrie de wereld in geholpen, en wordt sindsdien onderschreven en gepropageerd door verondersteld onafhankelijke onderzoekers en de mensen die over onze gezondheid waken. Het medisch onderzoekscentrum van de Amerikaanse overheid (NIH) beweert dat obesitas het gevolg is van ‘energie die niet in balans is’; je eet meer dan je verbrandt. Ook volgens de Britse nationale gezondheidszorg wordt obesitas over het algemeen veroorzaakt door het consumeren van meer calorieën – vooral calorieën in voedingsmiddelen die veel vet en suiker bevatten – dan je verbrandt door te bewegen. De overtollige energie wordt door het lichaam opgeslagen als ‘vet’.
Maar calorieën zíjn niet allemaal hetzelfde natuurlijk, en het gaat er meer om wát je eet dan hoevéél. Dat besef begint nu langzaam door te dringen.
Die vanzelfsprekende ‘waarheid’ dat calorieën allemaal hetzelfde zijn werd voor het eerst verkondigd in een krantenadvertentie, betaald door de suikerindustrie. Er waren namelijk pr-foto’s verschenen van president Dwight D. Eisenhower die op advies van zijn dokter zoetjes in zijn koffie gebruikte, en de suikerproducenten wilden dat beeld graag ontkrachten.
De advertentie legde uit dat er niet zoiets bestond als dikmakend eten. Nee, ‘alle etenswaren leveren calorieën en er is geen verschil tussen de calorieën, of die nu van suiker of een steak komen, een grapefruit of een ijsje.’
Een calorie is een calorie, en de bron doet er niet toe.
Er was echter nauwelijks bewijs voor die bewering. Dus betaalde de suikerindustrie om dat bewijs te krijgen, zoals uit enkele documenten blijkt die vorig jaar opdoken.1
Suikerfabrikanten betaalden drie wetenschappers van Harvard 50.000 dollar (omgerekend naar nu) om te ‘bewijzen’ dat niet suiker het probleem was, maar verzadigde vetten, vooral van vlees.
Het pionierswerk van de onderzoekers werd in 1967 gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift The New England Journal of Medicine. Mede daardoor kon de ‘light’ industrie zich ontwikkelen. Het artikel bracht ook onderzoekers die dachten dat suiker misschien toch iets te maken had met gewichtstoename, op een dwaalspoor.
Dit soort dingen gebeurden niet alleen in een ver verleden. Nog in 2016 kondigden wetenschappers aan dat je met dieetdrankjes – vervaardigd door de suikerindustrie – ongeveer net zo goed kon afvallen als met gewoon water. Later werd echter onthuld dat de hoofdonderzoeker gesponsord werd door Sugar Nutrition, een Brits onderzoeksbureau dat gefinancierd werd door de suikerindustrie en inmiddels is opgeheven. Bovendien waren zes van de elf onderzoekers die hem bijstonden ook op de een of andere manier verbonden met de suikerindustrie; twee van hen werkten zelfs rechtstreeks voor suikerproducenten.2
Ondertussen werd er wel echte wetenschap bedreven, maar dat was niet sexy en ondersteunde ook niet de suikerindustrie. Zoals gezondheidsonderzoeker Gary Taubes uitlegt in zijn nieuwe boek The case against sugar deden endocrinologen, die onderzoek doen naar hormonen en aan hormonen relateerde ziekten, en biochemici verbazingwekkende ontdekkingen.
Zelfs al in het begin van de jaren zestig wisten wetenschappers dat we verschillende koolhydraten, zoals glucose en fructose, verschillend omzetten. Het gaat misschien om kleine verschillen, maar in de loop der jaren tellen die wel op, en het jarenlang consumeren van ‘foute’ suikers is medeverantwoordelijk voor de huidige obesitas-epidemie.
Taubes staat zeer kritisch tegenover suiker en gelooft dat het goedje nog dodelijker is dan tabak. ‘De aandoeningen waarvan we vermoeden dat die veroorzaakt worden door suiker – obesitas en diabetes type 2 – verhogen op hun beurt ons risico op praktisch alle ernstige chronische ziekten, van hartaandoeningen tot kanker en alzheimer,’ schrijft hij.3
Maar hij legt niet alleen de schuld bij de suikerindustrie. Die is, net zoals een moederkip haar kuikens wil beschermen, gewoon bezig met het verdedigen van haar commerciële belangen en die van haar belanghebbenden en aandeelhouders. Dat geldt niet voor de wetenschappers die zich laten inhuren voor geld en er geen been in zien om precies dat te zeggen wat hun ‘suikerooms’ willen.
De onderzoekers van Harvard werden ingehuurd door de suikerindustrie, die hun betaalde en hun vertelde welke resultaten ze daarvoor verwachtten. En als jongetjes die een wit voetje bij de schoolmeester wilden halen, stuurden de onderzoekers hun betaalmeesters al in een vroeg stadium de ontwerptekst van wat ze van plan waren te schrijven. ‘Ja, dit is precies wat we in gedachten hadden, en we kijken uit naar de gedrukte versie,’ schreven hun financiers terug.
Het valt moeilijk te geloven hoe deze wetenschappers, en de vele anderen die hen volgden, konden geloven dat ze objectief en onpartijdig onderzoek aan het bedrijven waren.
Nee, ze namen gewoon het geld aan en dupeerden generaties van goedgelovige mensen die, onder invloed van hun ‘ontdekkingen’, accepteerden dat een calorie simpelweg een calorie is.

[Literatuur]
1 JAMA Intern Med, 2016; 176: 1680–1685
2 Int J Obes (Lond), 2016; 40: 381–394
3 Taubes G., The New York Times Sunday Review, 13 januari 2017

[Streamer]
‘Zelfs al in het begin van de jaren zestig wisten wetenschappers dat we verschillende koolhydraten, zoals glucose en fructose, verschillend omzetten.’

 

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Bryan Hubbard

De medicijnen zijn heerlijk

Het Laatste woord: De illusie van de goochelaar

Het laatste woord; Is het beter om niets te voelen?

Het laatste woord

Artsen weten wel beter

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Bryan Hubbard avatar

Over de auteur

Bryan Hubbard studeerde filosofie aan de universiteit van Londen. Hij is de echtgenoot van Lynne McTaggart en samen zijn zij directeur van twee uitgeverijen, WDDTY Publishing Ltd en New Age Publishing Ltd. Hij is uitgever van het maandblad What Doctors Don’t Tell You. ( Het moederblad van Medisch Dossier)
Lees meer artikelen van Bryan Hubbard