Mijn nichtje van tien heeft de ziekte van Crohn. Ik maak me zorgen over het feit dat ze zes jaar lang immunosuppressiva (geneesmiddelen die het afweersysteem onderdrukken) moet slikken. Ik vermoed dat zij de ziekte heeft ontwikkeld doordat ze als baby en peuter regelmatig was blootgesteld aan contact met schoonmaakmiddelen met antibacteriële middelen. Bestaat er bewijs voor deze veronderstelling en wat kunnen we voor haar doen?
– GP, Aberdeen

De ziekte van Crohn is een infectieuze aandoening van de darmen (IBD: inflammatory bowel disease). Het is een auto-immuunziekte, wat inhoudt dat het lichaam antistoffen maakt tegen eigen weefsel. Bij de ziekte van Crohn worden alle lagen van de darmen aangetast; de ziekte kan zich uitbreiden van mond tot anus (niet te verwarren met colitis ulcerosa, waarbij alleen dikke darm en rectum zijn ontstoken).

Behandeling

De ziekte reageert slecht op geneesmiddelen. De meest gangbare therapie is behandeling met steroïden, zeer krachtige middelen. Met name ciclosporine, een immunosuppressor, kan nierbeschadiging geven, zelfs in lage doseringen1. Een volgende stap in de behandeling is een operatie, waarbij de helft van de dunne darm wordt verwijderd: een drastische ingreep dus. Zo worden wel de symptomen bestreden, maar niet de oorzaak2. Ook kunnen er nieuwe problemen door ontstaan, zoals verslechterde opname van voedingstoffen (malabsorptie) en diarree3.

Oorzaak

Over de oorzaak van de ziekte tast men in het duister, hoewel wetenschappers het er wel over eens zijn dat erfelijke factoren een rol spelen. Als in een familie een lijder aan de ziekte van Crohn voorkomt, is de kans dat een ander lid van de familie de ziekte ontwikkelt drieënhalf tot tien keer hoger dan voor iemand zonder een dergelijk familielid4. Met deze constatering eindigt de eensgezindheid van de wetenschappers echter.  Het is aannemelijk dat er meer oorzaken zijn, wat tot de conclusie leidt dat de ziekte van Crohn eigenlijk geen ziekte is maar een respons op een combinatie van prikkels die bovendien bepalend is voor het type Crohn dat ontstaat. Vind de oorzaak en je zult de sleutel tot de behandeling vinden, lijkt het wel.

Medisch detective

Hieruit volgt dat de patiënt zijn eigen medisch detective moet worden en alle mogelijke oorzaken die bij hem in aanmerking komen, moet onderzoeken. De meest besproken oorzaken zijn de virale en bacteriële agentia, vooral het humane herpesvirus 6 (HHV 6), het Epstein-Barrvirus (EBV) en het cytomegalievirus (CMV)5. Maar het micro-organisme dat het meest in aanmerking komt als mogelijke oorzaak is toch wel Mycobacterium paratuberculosis. Van dit organisme is bekend dat het bij dieren chronische darmontstekingen veroorzaakt. Misschien is dit de link naar de genetische connectie bij de mens. Het organisme komt voor in gewone melk, het overleeft dus de pasteurisatie.

Dr Andrew Wakefield, bekend om zijn theorie dat het vaccin tegen mazelen/bof/rode hond autisme kan veroorzaken, is ook met de veronderstelling gekomen dat het mazelenvirus een rol zou kunnen spelen bij een verminderde bloedtoevoer naar de darmen (mogelijk komend van het vaccin zelf)6. Verder is verband aangetoond met het gebruik van bepaalde pijnstillers: de NSAID’s (Non-steroidal anti-inflammatory drugs). In een studie toonden onderzoekers aan dat 35 procent van de patiënten die een IBD ontwikkelden, dat deden toen ze een NSAID gebruikten7.
Tot slot: ga na of voedselallergie een rol speelt. Artsen verwijzen dit met klem naar het rijk der fabelen, maar er zijn genoeg aanwijzingen in die richting.

BRONNEN:

1Dig Dis Sci, 1993; 38: 1624-1630
2 Int. Surg. 1992; 10: 2-8
3Postgrad Med J, 1997; 73: 225-229
4N Eng J Med, 1991; 324: 84-88
5J Med Virol, 1992; 38: 183-190
6Gastroenterology, 1995; 108: 911-916
7Lancet, 1994; 334: 1028

Natuurlijke geneeswijzen voor de ziekte van Crohn

Hierna vindt u enkele suggesties voor de natuurlijke behandeling van de ziekte van Crohn:
• Dieet. Veel patiënten vinden baat bij een vezelrijk dieet met weinig suiker1. Vermijd onverzadigde vetten en voedsel dat de aminozuren glutamine (in biefstuk, vis, kip, eieren en zuivel) en arginine (in chocola, kokosnoot, zuivel en gelatine) bevat. Als u voedselallergie vermoedt, begin dan met het verwijderen van zuivel en tarwe uit het dieet.
• Voedingssupplementen: visoliecapsules, en vooral die met omega-3 vetzuren, hebben hun waarde bewezen bij de behandeling van de ziekte van Crohn2. Ook supplementen van foliumzuur bleken te helpen3, evenals vitamine E4. Belangrijk is om het slijmvlies van de darm te ondersteunen met de vitaminen B, C, A en D. Als de aandoening chronisch is, kan ook vitamine K gunstig werken5. Probiotica kunnen de ‘goede’ bacteriën in de darmen ondersteunen.
• Kruiden: bij vermoeden van een bacteriële oorzaak kan goldenseal goed werken: het bevat berberine, een natuurlijk antibioticum6. Een ander kruid dat wordt aanbevolen is rode iep, verkrijgbaar in tabletvorm.
• Geest-lichaam: er zijn sterke aanwijzingen dat stress de ziekte van Crohn kan beïnvloeden. Psychotherapeuten hebben met hun behandelingen vaak succes, al wordt dit in de medische literatuur niet vermeld. Ook hypnotherapie is effectief gebleken ter verlichting van de symptomen, evenals biofeedback7.

1Gastroenterology, 1987; 92: 1483
2N Engl J Med, 1996; 334: 1557-1560
3Scand J Gastroenterol, 1979; 14: 1019-1024
4Am J Clin Nutr, 1976; 29: 1333-8
5 Am J Clin Nutr, 1985; 41: 639-643
5Nature, 1967; 215: 527-528
6Ann Intern med, 1985; 103: 291-29