Gezegden over vroeg uit de veren of over de morgenstond die goud in de mond heeft – ze komen erop neer dat u beter een vroege vogel kunt zijn dan een nachtuil. Maar uit een nieuw onderzoek blijkt dat het niet zo eenvoudig ligt.

Van vroeg in de morgen tot laat in de avond

Vergeleken met ochtendmensen hebben nachtbrakers meer kans op allerlei aandoeningen (zie hiernaast). Maar het chronotype hoeft niet levenslang hetzelfde te blijven – kinderen en ouderen zijn vaker vroege vogels en pubers juist nachtuilen (zie hieronder). De meeste variatie in de manier van slapen vinden we in de vroege volwassenheid en op middelbare leeftijd.

Is het beter voor de gezondheid om een vroege vogel te zijn of een nachtuil? Een recent onderzoek bevestigt het idee dat vroege vogels een betere gezondheid genieten, maar dat hangt misschien niet volledig af van slaapgewoonten. Het idee dat het simpelweg van de genen afhangt wordt in het nieuwe onderzoek ook onderuitgehaald: ons slaappatroon kan veranderen. De meeste kleine kinderen zijn (om in stijl te blijven) vaak al wakker bij het kraaien van de haan. In onze tienerjaren en daarna worden we vaak nachtuilen, om vervolgens op oudere leeftijd weer vroege vogels te worden.

Vroege vogels zijn zeker gezonder. Ze krijgen minder vaak dan nachtuilen diabetes 2 en hartziekten, terwijl nachtuilen ook vaker last hebben van psychische problemen, neurologische aandoeningen, maagdarmaandoeningen en luchtwegproblemen. Onderzoekers van Northwestern University in Chicago zagen grote verschillen tussen vroege vogels en nachtuilen, nadat ze zes jaar lang de slaapgewoonten en gezondheid hadden gevolgd van meer dan 500.000 mensen tussen de 37 en 73 jaar.1

Maar volgens onderzoekers van de Britse Northumbria University gaat het om meer dan alleen onze biologische klok ofwel ons ‘chronotype’. Nachtuilen hebben vaak een ongezondere levensstijl; ze drinken meer alcohol en eten meer suikerrijke, bewerkte voeding. Ook eten ze veel later en vaak ook vlak voordat ze naar bed gaan, waardoor hun bloedsuikerspiegel op de verkeerde tijd piekt.2

Maar hoe zit het nu: worden onze leefstijlkeuzen beïnvloed door onze biologische klok of is het andersom? Onderzoekers weten dat depressieve mensen, of mensen die verboden middelen gebruiken, vaak opblijven tot in de kleine uurtjes – wat suggereert dat onze leefstijl ons chronotype beïnvloedt. Maar de onderzoekers van de Northumbria University ontdekten dat ons chronotype een paar keer gedurende ons leven verandert, dus dat zou weer invloed kunnen hebben op onze gewoonten.

Hoewel de vroege vogel dus vaak beter af is qua gezondheid, is op de kip-en-ei-vraag het antwoord nog niet gevonden.

Literatuur
1 Chronobiol Int, 2018; 8: 1045–53
2 Adv Nutr, 2019; 10: 30–42