Cardiologen met een holistische aanpak zeggen dat 9 van de 10 hartinfarcten voorkomen kunnen worden. Celeste McGovern ging op onderzoek uit en ontdekte dat hartziekten niet altijd worden veroorzaakt door een hoog cholesterol, maar door ontsteking en insulineresistentie.

Toen Nancy Bradley plotseling een enorm drukkende pijn voelde, liet ze de hondenriem uit haar handen schieten. Het voelde alsof er iemand op haar borstkas ging zitten. De pijn schoot via haar hals naar haar kaak en haar linkerarm. Een maand daarvoor was ze naar het ziekenhuis geweest met soortgelijke klachten, maar die waren minder hevig en verdwenen terwijl ze in de wachtkamer zat. Haar bloed was onderzocht en er was een hartfilmpje gemaakt, maar daar waren geen afwijkingen uitgekomen. Dus had de dienstdoende arts Nancy naar huis gestuurd met een recept voor maagzuurremmers.

Ze had daar wel haar twijfels over gehad, want haar oudere broer en zus hadden allebei een hartinfarct gehad, en haar vader was op zijn 53e overleden na een viervoudige bypassoperatie. Nancy was 57. En inderdaad, op een hete ochtend in augustus 2017, terwijl ze alleen met haar hond Marley op een bospad liep, kwam de pijn terug, en hoe!

Eerst dacht ze nog dat haar benauwdheid werd veroorzaakt door de rook van bosbranden, die als zeemist over het berglandschap van Kamloops in Brits-Columbia was neergedaald en al weken in de lucht hing. Maar toen ze een golf misselijkheid voelde opkomen en begon te trillen, wist ze dat er meer aan de hand was.

Nancy tastte in haar zak en vond een pakje sigaretten, en toen herinnerde ze zich dat ze haar mobiele telefoon thuis had laten liggen. Het zweet droop van haar gezicht. Ze kon nauwelijks een stap zetten. De bomen leken rond te tollen en ze viel op de grond. Ik moet thuis zien te komen, dacht ze, anders ga ik hier dood.

Meestal kwam Nancy wel mensen uit de buurt tegen, die hun hond uitlieten of aan het joggen waren. Maar op deze zaterdagochtend was er geen sterveling te bekennen. Maar Marley bleef bij haar in de buurt, de volle 40 minuten die ze nodig had om naar huis te kruipen, wat normaal een wandelingetje van 5 minuten was.

Toen Nancy de alarmcentrale aan de lijn had, was ze niet meer in staat om te praten. Daarom werd er een tweede ambulance met een cardioloog gestuurd. Toen ze bij het ziekenhuis aankwam, stond het operatieteam al klaar. Uit scans bleek dat haar hartweefsel blijvend beschadigd was. Er werd meteen een stent geplaatst in een grote kransslagader die voor 95 procent vernauwd was.

Nancy overleefde een gebeurtenis waaraan in Nederland elke dag 14 mensen overlijden.1 Wereldwijd overlijden miljoenen mensen per jaar aan een hartinfarct. Hartziekten zijn wereldwijd nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak, en organisaties zoals de Amerikaanse Hartstichting waarschuwen ervoor dat de helft van de mensen die eraan lijden, bij de eerste symptomen ook meteen zullen sterven.

Maar er zijn cardiologen die denken dat die sterftecijfers flink omlaag kunnen. Dat baseren ze op omvangrijk wetenschappelijk onderzoek, waarmee ze kunnen vaststellen welke mensen het grootste risico lopen op een hartinfarct. Of beter nog: ze hebben talloze ideeën over hoe u die risico’s kunt verlagen en uw hart zo gezond kunt maken dat u een hartinfarct voorkomt.

‘Er is één zin die ik niet vaak genoeg kan herhalen,’ zegt Joel Kahn, hoogleraar klinische cardiologie aan de Wayne Staatsuniversiteit in Detroit en directeur van het Kahn Center for Cardiac Longevity: ‘Hartinfarcten zijn te voorkomen.’

Holistisch cardioloog Kahn is ervan overtuigd dat meer dan 90 procent van de hartinfarcten voorkomen kan worden, voornamelijk door nog geen 10 veranderingen in voeding en leefstijl. Dat is een stevige uitspraak. Het betekent dat alleen al in de VS meer dan 700.000 van de 785.000 eerste hartinfarcten die zich jaarlijks voordoen, voorkomen kunnen worden. En meer dan 360.000 van de bijna 400.000 levens die hartziekten jaarlijks eisen, kunnen gespaard blijven.

Dat is bijna vier voetbalstadions tot de nok toe gevuld met vaders, moeders, broers, zussen, neven, nichten, vrienden, vriendinnen en collega’s… En dan hebben we het nog niet over de enorme besparing die dit oplevert aan medische kosten en productiviteitsverlies.2

Kahn heeft al meer dan 10.000 patiënten met hartziekte op een integrale manier behandeld en genezen. Net als andere cardiologen die kritisch staan tegenover de reguliere geneeskunde zegt Kahn dat het huidige model niet alleen een gigantische mislukking is, maar zelfs bijdraagt aan hartziekten, door iedereen maar met pillen, dotteren of stents te behandelen. Die behandelingen hebben gevaarlijke bijwerkingen en geven een vals gevoel van veiligheid.

‘In de huidige cardiologie doet geen enkele pil, geen enkel medicijn, geen enkele ingreep en geen enkele operatie iets aan het ontstaan van de ziekte. Maar we hebben wel een miljardenindustrie gecreëerd rondom een ziekte die in de helft van de wereld niet eens voorkomt,’ zegt Caldwell Esselstyn, hoofd van het hart- en vaatziektenpreventie- en omkeringsprogramma aan het Cleveland Clinic Welness Instituut.

Het veranderen van dat cardiologische model is ongeveer ‘net zo moeilijk als het keren van een gigantisch cruiseschip,’ legt Esselstyn uit. Want het is op winst gebaseerd. ‘Wat je verdient als je met je patiënt over spruitjes en broccoli praat staat in geen verhouding tot wat je verdient met het plaatsen van een bypass of een stent.’

Cholesterolramp

De afgelopen dertig jaar heeft de farmaceutische industrie slim campagne gevoerd tegen cholesterol. Zo was er op de Amerikaanse tv een spotje dat cholesterol – een natuurlijke bouwstof voor alle lichaamscellen – vergeleek met dikke klodders vet waarmee de afvoer in de keuken verstopt raakt. Zo zouden slagaders ‘dichtslibben’ en een hartinfarct veroorzaken.

Als gevolg daarvan zijn cholesterolverlagers (statines) al meer dan tien jaar een van de bestverkopende soort medicijnen. Alleen al de statine Lipitor® heeft Pfizer tussen 2003 en 2011 (toen het patent verliep) meer dan 100 miljard dollar (bijna 90 miljard euro) opgeleverd. Zelfs nu er concurrentie is van generieke (merkloze) medicijnen, brengt het middel nog steeds meer dan
2 miljard dollar per jaar op.

In de loop der jaren is de definitie van een gezonde cholesterolwaarde bovendien alsmaar naar beneden bijgesteld. Elke keer dat die drempel lager wordt, wordt de afzetmarkt voor statines groter: plotseling zijn er miljoenen extra mensen die voor cholesterolverlagers in aanmerking komen.

Twintig jaar geleden lag de drempel voor een ‘verhoogd’ cholesterol bij 6,2 mmol/l. Maar tegenwoordig is je cholesterol pas ‘gezond’ als het lager is dan 5,0 mmol/l. In een grootschalig onderzoek onder meer dan 39.000 Amerikaanse volwassenen bleek het gemiddelde totale cholesterol te zijn gedaald van 5,3 mmol/l in 1999 naar 4,9 mmol/l in 2013.3

Het is geen toeval dat het meeste onderzoek naar statines rechtstreeks afkomstig is van de farmaceutische industrie of dat het geldspoor daarnaartoe leidt. Zo was er onlangs een studie om de zorgen over gevaarlijke bijwerkingen van statines weg te nemen, met name voor ouderen. De studie concludeerde dat ondanks ‘minder definitief rechtstreeks bewijs voor de voordelen’, statines voor mensen boven de 75 nog steeds het risico waard waren.

Maar bijna alle onderzoekers uit de club die het artikel hadden geschreven – de Cholesterol Treatment Trialists’ Collaboration – hadden een toelage of een ‘persoonlijk honorarium’ ontvangen van de statineproducenten, waaronder Pfizer, Merck en AstraZeneca. Dat laat zien hoe het medisch onderzoek verstrikt zit in de netten van de farmaceutische industrie.4

Volgens Kahn is een verhoogd cholesterolgehalte bij ongeveer 1 op de 400 mensen het gevolg van een erfelijke ziekte. Nancy Bradley kan zo iemand zijn, gezien haar familiegeschiedenis. Maar ze is nooit genetisch getest en haar cholesterolwaarden waren normaal toen die voor het laatst gemeten zijn, twee jaar voor haar infarct. Nancy zegt dat de statines die ze na haar hartinfarct kreeg, lijken te helpen: twee slagaders die voor
40 procent waren vernauwd, zijn nu nog maar voor 25 procent vernauwd. Maar ze had de afgelopen tijd wel last van spier- en gewrichtspijn; typische bijwerkingen van statines. Nu wijst het onderzoek op een andere onderliggende oorzaak voor hartziekten. ‘Steeds vaker blijkt ontsteking een heel belangrijke factor te zijn,’ zegt Esselstyn. Hij schreef het boek Prevent and reverse heart disease (Avery, 2008).

Esselstyn haalt een grensverleggende studie uit 2017 aan van het Brigham and Women’s Hospital in Boston. Daarin werden meer dan 10.000 patiënten die na een hartinfarct verhoogde ontstekingswaarden hadden, gemonitord. De patiënten kregen een ontstekingsremmend medicijn, canakinumab, dat helemaal geen invloed had op hun ‘slechte’ cholesterol: het LDL-cholesterol.

Toch bleek dat als hun ontstekingswaarden inderdaad lager werden, het middel het risico op een tweede hartinfarct (ongeveer 25 procent binnen vijf jaar) over een periode van 25 jaar met 15-17 procent verlaagde. Ze hoefden 30 procent minder vaak een bypass of gedotterd te worden: een veel beter resultaat dan cholesterolverlagers gaven. Dat is weer een nagel aan de doodskist van de cholesteroltheorie. Maar canakinumab kent helaas zijn eigen problemen: de onderzoekers zagen dat 1 op de 1000 deelnemers een infectie kreeg die fataal was, waarschijnlijk doordat het middel de afweer onderdrukt. Gelukkig zijn er nog veel meer veilige, niet-farmaceutische, alternatieve manieren om ontsteking te bestrijden.5

Bij chronische ontsteking is het immuunsysteem geactiveerd door prikkels als roken. Door een combinatie van die immuunfactoren en metabole risicofactoren (zoals overgewicht en diabetes) hoopt zich plaque op in de bloedvaten (atherosclerose). Als die plaque de ader volledig afsluit of een stolsel vormt, kan dat een hartinfarct veroorzaken. Een halfuur passief roken (dus meeroken) zorgt al voor een hogere bloedplaatjesactiviteit, wat tot bloedstolsels kan leiden. Dat verklaart waarom de daling in hart- en vaatziekten van de afgelopen tijd samenvalt met de daling van het aantal rokers.

Aseem Malhotra, een Britse cardioloog en uitgesproken criticus van de gangbare benadering van hartziekten, noemt insulineresistentie de ‘tweelingbroer’ van chronische ontsteking. ‘Hoe hoger de insulineresistentie in iemands lichaam is, hoe meer systemische ontsteking hij heeft en vice versa.’

Een onderzoek uit 2009 waarin alle bekende risicofactoren voor hartziekten werden geanaly-seerd, concludeerde zelfs: ‘Insulineresistentie is waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak van coro-naire hartziekten (ziekten van de kransslagaders).’  De onderzoekers berekenden dat je alleen al door insulineresistentie te voorkomen, het aantal hartinfarcten met 42 procent kunt laten dalen. Ter vergelijking: de bloeddruk verlagen zorgt voor 36 procent minder hartinfarcten en het LDL-cholesterol verlagen voor 16 procent minder infarcten.6 Hierna leggen we uit hoe u uw hart kunt beschermen door uw voeding en leefstijl aan te passen. Deze aanpassingen hebben bewezen ontsteking en stofwisseling aan te pakken, en dat zonder medicijnen.

Risicomanagement

Zeven praktische adviezen van vooraanstaande holistisch cardiologen om hart- en vaatziekten te voorkomen en te genezen. U kunt er vandaag nog mee beginnen.

Eet echt
Op roken na heeft niets zoveel invloed op de gezondheid van uw hart als wat er via uw mond naar binnen gaat. Elke dag 1 appel staat gelijk aan het nemen van een statinepil.7 Er zijn veel boeken en websites met adviezen van artsen over wat u moet eten om uw hart gezond te houden. Maar ze bevatten allerlei tegenstrijdige adviezen. Het beste is om naar de gemeenschappelijke noemer te zoeken. Hier volgen de basisregels waarin de meeste adviezen overeenkomen:

• Eet meer groenten en bessen. De meeste diëten voor een gezond hart zijn ‘plantaardig’ en dat is niet zomaar: ze bevatten veel verse groenten. Zorg ervoor dat rauwe en bereide groenten, liefst zonder bestrijdingsmiddelen, het grootste deel van uw bord beslaan.
• Stop met suiker, vooral de bewerkte soort. Suiker draagt bij aan diabetes, en hoge bloedsuikerwaarden vormen de basis van insulineresistentie. Als u zin hebt in zoetigheid, neem dan fruit of een stukje biologische pure chocola.
• Schrap alle bewerkte voedings-middelen, vooral alles in pakjes en zakjes, zoals koekjes, crackers, cakes, ontbijtgranen, granolarepen, fastfood en alles wat bewerkte plantaardige oliën bevat die sterk verhit zijn.
• Neem dagelijks een handje verse noten. Uit een studie uit 2013 onder bijna 18.000 mensen, gepubliceerd in het New England Journal of Medicine, bleek dat degenen die de meeste noten aten, het langst leefden. Het was zelfs zo dat hoe meer noten mensen aten, hoe minder kans ze hadden aan kanker, hart- of longziekten te overlijden.8

Ga vasten

Een aantal holistisch cardiologen adviseert een of andere vorm van vasten. Dat kan 1 of 2 keer per week 24 uur zijn, maar ook intermitterend vasten: daarbij eet u alleen tijdens een periode van 8 uur van de dag.
Vasten verbetert de manier waarop uw lichaam suiker afbreekt, wat de insulineresistentie verlaagt. In een recente studie bleek dat mannen die 3 maaltijden aten binnen een tijdsbestek van 8 uur (om 13, 16 en
20 uur) minder hoge bloedsuiker- en insulinewaarden hadden dan degenen die 3 maaltijden binnen 12 uur aten (om 8, 13 en 20 uur). De eerste groep had ook hogere adiponectinewaarden. Adiponectine is een hormoon dat ontsteking vermindert en de insulinegevoeligheid verbetert.9

Kom in beweging

Honderden studies wijzen erop dat uw hart baat heeft bij regelmatig bewegen. Maar uit een studie in 2017 onder 130.000 mensen in 17 landen bleek dat u daarvoor geen lid van de sportschool hoeft te worden.

Uit de PURE-studie (Prospective Urban Rural Epidemiology) bleek dat elke activiteit om de hartslag te verhogen – of u nu op een loopband rent, naar uw werk loopt of de vloer dweilt – mensen in staat stelt de huidige richtlijn te halen van 30 minuten beweging per dag, of 150 minuten per week. Als u die richtlijn op uw eigen manier haalt, daalt uw risico om aan welke ziekte dan ook te overlijden met 28 procent. En uw risico om aan een hartziekte te overlijden, daalt met 20 procent.10 Salim Yusuf, directeur van het Population Health Research Instituut van de McMaster Universiteit in Canada en hoofdonderzoeker van de PURE-studie, zegt: ‘Als iedereen minimaal 150 minuten per week actief is, zouden in 7 jaar tijd 8 procent minder mensen overlijden.’ Bovendien geldt: hoe meer lichamelijke activiteit – in welke vorm dan ook – hoe meer voordeel. Er is geen bovengrens. Mensen die meer dan 750 minuten per week bewegen, hadden 36 procent minder risico op vroeg overlijden.

Ruim de gifstoffen op

Toxische metalen zoals lood en arseen, en hormoonverstorende chemicaliën zoals ftalaten en bisfenol uit plastics worden steeds vaker in verband gebracht met hartziekten.11

In 2013 keken cardiologen op van de uitkomsten van een grootschalig onderzoek door de Amerikaanse National Institutes of Health. Wat bleek? Het aantal hartgerelateerde gebeurtenissen (zoals hartfalen of hartstilstand) was lager bij mensen die een vorm van chelatietherapie kregen (waarbij metalen uit het lichaam worden verwijderd) dan bij de controlegroep.

Bij hartpatiënten die diabetes hadden, zorgde chelatietherapie zelfs voor 40 procent minder negatieve gevolgen, en ze hadden weinig last van bijwerkingen. Bij niet-diabeten was die afname minder sterk. In combinatie met multivitaminen was de therapie nog effectiever. 12

Kahn adviseert zijn patiënten N-acetylcysteïne te gebruiken om gifstoffen uit hun lichaam te krijgen. Ook zegt hij dat ze kruisbloemige groenten moeten eten, zoals bloemkool, broccoli en paksoi: ook die helpen metalen te verwijderen.

Uit een studie naar N-acetylcysteïne, waarin de deelnemers slechts 4 weken lang 1,8 gram per dag kregen, bleek dat het supplement voor lagere homocysteïnewaarden (een ontstekingsmolecule) zorgde. Ook daalde de bloeddruk van de patiënten, ongeacht hun cholesterol-waarden en of ze rookten of niet.13

Zweet het eruit

Zweten is een belangrijke manier voor het lichaam om zich van toxische stoffen te ontdoen. Denk aan metalen zoals lood, arseen en kwik, en ftalaten uit plastics.14 Veel studies hebben een verband gevonden tussen regelmatig saunabezoek en een gezond hart. De sauna blijkt uw bloeddruk te verlagen en het functioneren van de slagaders te verbeteren.15

Uit een Finse studie uit 2018 bleek dat hoe vaker mensen naar de sauna gingen en hoe langer ze er verbleven, hoe minder kans ze hadden om op middelbare leeftijd te overlijden aan een cardiovasculair event, bijvoorbeeld een hart- of herseninfarct.16

Berberine

Berberine is een felgekleurd derivaat van de zuurbes dat al meer dan 2500 jaar in de traditionele Chinese geneeskunde wordt gebruikt. In het Westen is de belangstelling voor de medicinale eigenschappen ervan de afgelopen tijd gegroeid. Een literatuurstudie uit 2015 beschrijft de positieve effecten van berberine bij hartfalen, hoge bloeddruk, hoge cholesterol-waarden, insuline-resistentie, hartritme-stoornissen en op de bloedstolling.17 Ook is aangetoond dat het de bloedsuiker verlaagt, obesitas tegengaat en antioxidante en ontstekingsremmende eigenschappen heeft.18

Magnesium

Magnesium is een onmisbaar mineraal dat nodig is voor het reguleren van de bloeddruk en bloedsuiker, en voor de afbraak van vetten in ons lichaam. Het is ook cruciaal voor het functioneren van hart en bloedvaten. Volgens een literatuurstudie uit 2018 heeft naar schatting 42 procent van de ziekenhuispatiënten een magnesiumtekort. 19 In een ander onderzoek op een CCU (hartbewaking) bleek dat 53 procent van de patiënten een magnesiumwaarde had die lager was dan de laagst gemeten waarde in de gezonde controlegroep.20

1. https://www.hartstichting.nl
2. American Heart Association. Cardiovascular Disease: A Costly Burden for America. 2017
3. JAMA Cardiol, 2017; 2: 339–41
4. Lancet, 2019; 393: 407–15
5. N Engl J Med, 2017; 377: 1119–31
6. Diabetes Care, 2009; 32: 361–6
7. BMJ, 2013; 347: f7267
8. N Engl J Med, 2013; 369: 2001–11
9. J Transl Med, 2016; 14: 290
10. Lancet, 2017; 390: 2643–54
11. Environ Pollut, 2018; 242: 814–26; BMJ, 2018; 362: k3310; Am J Physiol Heart Circ Physiol, 2017; 313: H1044–53; Cardiovasc Toxicol, 2014; 14: 339–57
12. JAMA, 2013; 309: 1241–50
13. Am J Clin Nutr, 2015; 102: 1014–24
14. J Environ Public Health, 2012; 2012: 184745; ScientificWorldJournal, 2012; 2012: 615068
15. J Clin Hypertens (Greenwich), 2012; 14: 553–60; J Hum Hypertens, 2018; 32: 129–38
16. BMC Med, 2018; 16: 219
17. Chronic Dis Transl Med, 2016; 1: 231–5
18. Biochem Cell Biol, 2015; 93: 479–86
19. Open Heart, 2018; 5: e000668
20. Am Heart J, 1986; 111: 475–80

Co-enzym Q10

Mitochondriën zijn de energiecentrales van de cellen in uw lichaam. Oxidatieve schade aan deze batterijtjes draagt bij aan allerlei problemen, waaronder hart- en vaatziekten. Al vijftig jaar weten onderzoekers dat co-enzym Q10 oxidatieschade tegengaat en dat het cruciaal is voor de energieoverdracht in de mitochondriën. Maar door statines blijkt de hoeveelheid co-enzym Q10 in ons lichaam snel te dalen. Dat verklaart waarom vermoeidheid en spierpijn veel voorkomende bijwerkingen zijn van deze cholesterolverlagers.

Daarom adviseren sommige studies deze bijwerkingen tegen te gaan door het co-enzym Q10 voor te schrijven aan patiënten die statines slikken. Maar dat advies wordt niet vaak opgevolgd en het onderzoek naar de voordelen ervan geeft een wisselend beeld.1 Een mogelijke verklaring voor dat wisselende beeld is de moeilijkheid om co-enzym Q10 in de cel af te leveren op de plek waar het nodig is.

Om dit probleem op te lossen, hebben onderzoekers onlangs een antioxidant ontwikkeld dat zich specifiek op de mitochondriën richt. Het supplement mitoquinon bindt een vetoplosbaar molecule aan co-enzym Q10, zodat het door de membranen van de mitochondriën heen kan.

Er is steeds meer bewijs uit onderzoek bij dieren en mensen dat het middel werkt. Een studie die in 2018 door de Amerikaanse Hartvereniging werd gepubliceerd zegt dat dit nieuwe antioxidant een krachtig instrument kan zijn in de strijd tegen hartziekten en een scala aan andere aandoeningen.

Onderzoekers van de Universiteit van Colorado hebben het supplement getest bij gezonde mannen en vrouwen. Ze ontdekten dat mitoquinon vergeleken met een placebo 42 procent meer bloedvatverwijding gaf. In de praktijk betekent dit dat hun bloedvaten net zo goed functioneerden als die van iemand die 15-20 jaar jonger is.

Uit de studie bleek ook dat mitoquinon de oxidatieve stress in de mitochondriën verminderde. Als dat klopt, kan het supplement het aantal gevallen van hartziekte met 13 procent laten dalen.2

Vergeet niet adem te halen

Stress blijkt sterk verband te houden met hartziekte. Beweging, gebed, meditatie, vrijwilligerswerk en yoga zijn allemaal goede manieren om te voorkomen dat slopende stress zijn tol eist en het hart schade toebrengt.

Mensen met stress blijken oppervlakkig en snel adem te halen. Dus een diepere en tragere ademhaling heeft het tegenovergestelde effect. Het kalmeert de geest, het lichaam en het hart. Kahn beschrijft een ademhalingsoefening van90 seconden om hart-kloppingen en stress tegen te gaan. U kunt die overal doen. De oefening heet 4-7-8:

• Ga rechtop op een stoel zitten.
• Duw het puntje van uw tong tegen de achterkant van uw voortanden en houd het daar tijdens de oefening.
• Adem 4 tellen lang geluidloos en langzaam in.
• Houd uw adem 7 tellen vast.
• Adem 8 tellen lang uit door uw mond, waarbij u een licht hoorbaar geluid maakt (en uw tong nog steeds tegen uw voortanden houdt).
• Herhaal de ademcyclus 4-7-8 nog drie keer, zodat u in totaal vier cycli doet.

Literatuur

1. Ochsner J, 2010; 10: 16–21
2. Hypertension, 2018; 71: 1056–63

Zorg goed voor uw hart

Het huidig medisch onderzoek laat zien dat er veel goede alternatieven zijn voor cholesterol- en bloeddrukverlagers, maar dan zonder bijwerkingen. Hier zijn er een paar:

Blauw licht. Onderzoekers van de Universiteit van Surrey in Engeland ontdekten dat blootstelling aan zichtbaar blauw licht (met een golflengte van 450 nanometer) – vergeleken met een placebosituatie – een gunstig effect heeft op de bloeddruk, arteriële stijfheid (de stijfheid van de vaatwand) en de bloedstroom. Het licht zorgde ook voor meer stikstofoxiden in de bloedsomloop, die het hart beschermen. De stijging was net zo sterk als bij blootstelling aan zonlicht.1

Vitamine D, de zonnevitamine die onze huid produceert bij blootstelling aan daglicht, is heel goed voor uw hart. Vooral bij mensen die een verhoogd risico hebben omdat ze al een hartinfarct hebben gehad. Onderzoekers van de Universiteit van Sydney toonden aan dat vitamine D de vorming tegengaat van cellen die na een hartinfarct ontsteking en littekenweefsel veroorzaken. Ook verminderde vitamine D de kans op een tweede hartinfarct.2

Ashwagandha. Deze plant, die bij ons winterkers heet, wordt al eeuwenlang in de ayurvedische geneeskunde gebruikt. Ashwagandha staat bekend als ‘adaptogeen’ omdat het de gevolgen van stress op het lichaam tegengaat. Het kruid blijkt de productie van stikstofoxiden door witte bloedcellen te verhogen.3 Dat verklaart de ontstekingsremmende werking en gunstige invloed op hart en bloedvaten.

L-theanine, is een aminozuur dat in groene en zwarte thee zit, en in sommige paddenstoelen. Het vermindert stress en door stress veroorzaakte veranderingen in de bloeddruk,4 twee zaken die een verhoogd risico geven op een hartinfarct of beroerte.

Rhodiola rosea of rozewortel is een ander kruid dat stress tegengaat. Het blijkt een onregelmatige hartslag te verminderen.5