Ik heb last van brandend maagzuur. Daardoor heb ik een chronisch kuchje en een hese stem, een gevoel van een brok in de keel, maagklachten en een opgeblazen gevoel. Van mijn arts krijg ik het medicijn omeprazol en dat werkt goed, maar de bijwerkingen (duizeligheid, misselijkheid, depressie, transpireren, buikpijn) zijn bijna zo erg als de kwaal zelf. Zijn er effectieve alternatieven?
C.P., via e-mail

Brandend maagzuur ofwel refluxziekte is een van de meest voorkomende problemen die de huisarts ziet. Het ontstaat doordat de onderste kringspier van de slokdarm (bij de overgang naar de maag) abnormaal ontspannen is, waardoor de maaginhoud met daarin zuren voor de spijsvertering kan terugstromen naar de slokdarm. Reflux betekent dan ook terugstroom. Allemaal hebben we wel eens last van maagzuurreflux – dan spreken we meestal van brandend maagzuur of maagklachten – maar als het terugvloeien chronisch is, dan kan de gevoelige bekleding van de slokdarm beschadigd raken en ontstaan de symptomen die u beschrijft.
Omeprazol is een protonpomp-remmer. De behandeling van refluxziekte bestaat meestal uit een dergelijk middel, inderdaad met nare bijwerkingen. Naast de genoemde zijn er ook aanwijzingen dat ze botbreuken, ernstige infecties en zelfs hartaanvallen bij sommige mensen veroorzaken1. Daar komt bij dat deze maagzuurremmers niet altijd werken: bijna 30 procent van de patiënten houdt symptomen ondanks een maagzuurremmer.
Een andere optie is een operatie, maar daarna moet bijna tweederde van de patiënten toch nog maagzuurremmers gebruiken. Een andere reden om geen operatie te willen is de tienjaarsoverleving, dus de kans dat u tien jaar na de operatie nog in leven bent. Die is kleiner onder de geopereerden dan onder diegenen die alleen geneesmiddelen krijgen. Het goede nieuws is dat met een aantal leefstijlveranderingen en alternatieve behandelingen op natuurlijke wijze goede resultaten te halen zijn.

Verander uw eetpatroon
Bepaalde voedingsmiddelen en dranken maken refluxziekte erger, zoals pittige gerechten, chocolade, alcohol, frisdrank, cafeïne, citrussappen, koemelk en pepermunt. Het zou dus kunnen helpen als u deze laat staan.
Ook kunt u proberen minder calorierijk en minder vet te eten en over te stappen op een koolhydraatarm (minder dan 20 gram per dag) dieet, vooral als u overgewicht heeft. Doe dit bij voorkeur onder begeleiding van een ervaren voedingstherapeut, aangezien er weinig onderzoeken zijn naar de veiligheid en effectiviteit hiervan op de lange termijn.

Gebruik kauwgom
Kauwgom kauwen gedurende een uur na de maaltijd bleek in een klein Amerikaans onderzoek de symptomen van refluxziekte te verzachten tot drie uur na het eten.

Neem supplementen
Een supplement met melatonine (2,5 mg), L-tryptofaan (25 mg), vitamine B6 (200 mg) foliumzuur (10 mg), vitamine B12 (50 mg), methionine (een aminozuur; 100 mg) en betaïne (100 mg) bleek in een klinisch-wetenschappelijk onderzoek effectiever tegen brandend maagzuur dan omeprazol. Na iets meer dan een maand meldden alle patiënten die het supplement kregen, dat ze geen symptomen meer hadden (en geen bijwerkingen) ten opzichte van twee derde van degenen die omeprazol kregen.
Tevens kan het de moeite waard zijn meer antioxidanten te gebruiken. In een dierexperimenteel onderzoek bleek dat een kruidenextract met veel antioxidanten (Artemisia asiatica) zowel preventief als genezend werkte bij oesophagitis, een ontsteking van de slokdarm die kan optreden als gevolg van reflux. Houd er echter rekening mee dat dit resultaat niet voor mensen hoeft te gelden.
Aanbevolen dosering: neem een goed vitamine-B50-complex en voeg daaraan toe melatonine, L-tryptofaan, methionine en betaïne in de bovengenoemde doseringen. Om uw antioxidantgehalte een oppepper te geven, is 1-3 gram vitamine C, 268 mg vitamine E en 100 mcg selenium per dag goed, plus een goede multivitamine met mineralen.

Probeer acupunctuur
In China wordt al duizenden jaren acupunctuur toegepast tegen problemen van het maagdarmstelsel. Recentelijk bleek uit Amerikaans onderzoek dat acupunctuur effectief kan zijn tegen refluxziekte, doordat het de bewegingen van de maag en darmen stimuleert (het vullen en legen van de maag en de dikke darm). Die zijn bij patiënten met refluxziekte vaak verstoord.

Overweeg kruidenmiddelen
Een andere traditionele Chinese remedie is een kruidenmengsel genaamd jiangni hewei, bestaande uit verse gember, Pinellia, kruidnagel, Agastache (anijsplant) en hematiet. In een klinisch-wetenschappelijk onderzoek was dit net zo effectief tegen refluxziekte als omeprazol. Al met al was dit middel beter doordat het geen bijwerkingen had en de symptomen minder vaak terugkwamen.
Andere kruiden die wellicht helpen, zijn zoethout, aloë vera, rode iep (Ulmus rubra), blaaswier en marshmallowplant.

Snelle tips bij reflux
– Ga niet liggen binnen drie uur na een maaltijd.
– Breng het hoofdeinde van het bed omhoog, om de symptomen tijdens slaap te voorkomen.
– Sport regelmatig, maar vermijd de meer inspannende vormen, zoals roeien of hardlopen, want die kunnen de symptomen verergeren, met name na het eten.
– Probeer buikademhalingsoefeningen, want die kunnen het diafragma zelf versterken, een spier die belangrijk is voor de preventie van reflux. Een eenvoudige oefening is deze: leg een hand op de buik en de andere op de borst. Probeer bij het inademen de hand op de buik naar buiten te drukken terwijl de hand op de borst blijft liggen. Oefen dit een paar minuten per dag.