Woede en gezondheid kennen een intensieve wisselwerking, die niet bepaald constructief te noemen is. Zo veroorzaakt constante woede een verhoogd cortisolgehalte. Een van de vele effecten daarvan is een verstoring van de cytokinebalans in het immuunsysteem. En een juiste balans van cytokines is precies wat je nodig hebt om bijvoorbeeld Covid en andere ziekten te bestrijden. Woede is ook slecht voor ons hart, onze hersenen, noem maar op.
In dit nummer gaat Justin Ballis in op woede en de kracht van vergeving. Hij beschrijft op p48 hoe het ‘herkauwen’ van een voortdurende woede of wrok ons welzijn negatief beïnvloedt. Maar hoe verlos je je hiervan als jou of je dierbaren iets daadwerkelijk gruwelijks is overkomen? Ballis’ verhaal laat de helende effecten zien van vergeving na een langdurige periode van (emotionele) pijn. Hiervan zijn genoeg voorbeelden te vinden. Zo is er het Social
Healing Project, van voormalig directeur bij Amnesty International, James O’Dea en Dr. Judith Thompson. Zij verzorgden ‘compassie en sociale genezingsdialogen’, waarin strijdende leden van sterk verdeelde sociale en politieke elkaar ontmoetten in een poging om zich te verzoenen en te vergeven.
O’Dea gelooft dat intensieve dialoog de krachtigste genezer is, omdat dit iedereen in staat stelt om zich te verplaatsen in de ander en de diepe waarheid van een ervaring bij de ander te erkennen.
Zo refereert O’Dea aan een bijeenkomst met Mary Rothchild, de dochter van een overlevende van de Holocaust, en Gottfried Leich, die lid was van de Hitlerjugend tijdens het Derde Rijk in Duitsland. In dit diepe en confronterende gesprek betoonde Leich oprecht berouw, toen hij inzag wat zijn bijdrage was geweest aan het leed van mensen zoals de familie van Mary. Zijn complete openhartigheid maakte iets los in Rothchild. Ze stond op, liep naar hem toe en pakte zijn hand.
Rothchild erkende Leich als persoon en dat hij wellicht ook een slachtoffer was van de tijd en omstandigheden waarin hij leefde. Leich en Rothchild waren in staat zich verbinden als mensen, losgekoppeld van de daden en gebeurtenissen.
Zoals filosofe Hannah Arendt ooit schreef: ‘vergeving is een constante wederzijdse bevrijding’. Beide partijen leren elkaars pijn te begrijpen en bevrijden elkaar wederzijds van pijn of schuldgevoel. De daad wordt wel nog steeds veroordeeld, maar de dader wordt niet langer gehaat.
De Holocaust is natuurlijk een onvergelijkbare casus in het denken over vergeving, maar vergeving kan voor iedereen spelen. Het is een keuze die je voor jezelf kunt maken, iets waaraan je kunt werken omwille van een betere gezondheid, zowel fysiek als mentaal. Vergeving is niet alleen goed voor de ziel, het is essentieel voor onze toekomstige gezondheid.
In een ander artikel in deze editie gaat Ballis in op hoogsensitieve personen. In de jaren negentig gebruikte het Amerikaanse psychologenkoppel Elaine en Art Aron de term hoogsensitiviteit voor het eerst. Zij constateerden dat hoogsensitieve personen (HSP) informatie op een intensievere en meer diepgaande manier verwerken in de hersenen dan anderen. Onderzoekers menen op dit moment dat niet-hsp’s een soort filter in hun brein hebben dat binnenkomende informatie verwerkt. Hsp’s hebben dat filter niet waardoor zij veel meer informatie een plek moeten geven. Zo liet MRI-onderzoek bij hsp’s meer activiteit zien in de hersengebieden die te maken hebben met bewustzijn, aandacht, empathie, integratie van zintuiglijke informatie en het plannen van actie. En juist dat maakt dat hsp’s de maatschappij veel te bieden hebben. Zij merken immers nuances op en bekijken zaken vanuit verschillende perspectieven. Hun grotere empathie kan ook een nieuw model bieden voor ‘sensitief leiderschap’. Maar dan moeten we in de westerse wereld wel van het stigma af dat aan hoogsensitiviteit hangt.
Veel stof om over na te denken dus in deze editie.