Rubriek: Alternatieven

Voeding als wapen tegen endometriose

Louise Reid leed aan endometriose en had daardoor last van chronische pijn en vruchtbaarheidsproblemen. Totdat ze ontdekte hoeveel voeding kan doen. Inmiddels is ze gezond en heeft ze drie kinderen.

Door: Joanna Evans

Louise Reid (40) uit Londen werd voor het eerst ongesteld toen ze elf jaar was. Haar menstruaties waren al vanaf het begin zo pijnlijk dat zelfs de sterkste pijnstillers niet hielpen. ‘Ik lag vaak krom van de pijn en soms viel ik zelfs flauw,’ vertelt ze. ‘Uiteindelijk kreeg ik pijnstillers uit Australië, omdat die in Engeland niet sterk genoeg waren.’
Ruim twintig jaar later, toen zij en haar man, Raymond, al ruim een jaar bezig waren om zwanger te worden, ontdekte Louise pas de oorzaak van haar heftige menstruatiepijn.
Ze bleek endometriose te hebben, een gynaecologische aandoening die moeilijk vast te stellen is. Bij endometriose groeit er weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies (endometrium) op andere plaatsen in het lichaam, meestal in de eileiders, eierstokken en buik. Net als het baarmoederslijmvlies zorgt dit weefsel elke maand voor bloedverlies. Ook kan het een pijnlijke, hevige menstruatie en aanhoudende vermoeidheid veroorzaken.
Daarnaast kan het leiden tot onvruchtbaarheid, wat bij Louise het geval bleek te zijn. ‘Op een scan was te zien dat een van mijn eierstokken vastzat en niet meer vrij kon bewegen. Dat kwam door de endometriose.’
Louise, die toen 34 was, moest geopereerd worden om het afwijkende weefsel rondom haar eierstok te laten verwijderen. Dit zou echter geen einde maken aan de endometriose: het weefsel zou opnieuw aangroeien. Volgens de arts bood de operatie haar wel een kleine kans om zwanger te worden.
Louise ging akkoord met de operatie en was in de wolken toen ze korte tijd daarna zwanger raakte. Maar na tien weken volgde een miskraam.
Na een tweede miskraam kreeg ze het verdrietige nieuws dat ze niet langs de natuurlijke weg zwanger kon worden.
Louise en Raymond besloten intra-uteriene inseminatie (IUI) te proberen, een vorm van kunstmatige inseminatie waarbij zaadcellen direct in de baarmoederholte worden gebracht. Deze behandeling wordt vaak gecombineerd met ovulatiestimulerende medicatie.
‘We hebben vier pogingen gedaan, maar zonder succes,’ vertelt Louise. ‘En door alle medicijnen en hormonen die ik kreeg, werd de endometriose alleen maar erger. Uiteindelijk moest ik nog een keer onder het mes om de vergroeiingen weg te laten halen.’
Tijd voor een andere aanpak
Louise raakte steeds gefrustreerder en probeerde de controle terug te krijgen door zo veel mogelijk informatie te verzamelen over endometriose en onvruchtbaarheid. Ze wilde weten of ze zelf iets kon doen.
Terwijl ze op de wachtlijst stond voor ivf (in-vitrofertilisatie) gooide ze haar leefstijl en voedingspatroon drastisch om. Ook volgde ze een cursus over voeding en gezondheid aan het College of Naturopathic Medicine, een opleidingsinstelling voor natuurgeneeskunde.
‘Ik wilde er alles aan doen om de kwaliteit van mijn eitjes te verbeteren en mijn kansen op een succesvolle ivf-behandeling te vergroten.’
Ze stapte over op een dieet van biologische, ontstekingsremmende en onbewerkte voedingsmiddelen, met veel vers fruit, groene bladgroenten en vette vis. Ze matigde met tarwe en gluten en stopte volledig met alcohol, koffie, zuivel, rood vlees en geraffineerde suikers.
Tijdens een lezing over natuurlijke manieren om de vruchtbaarheid te stimuleren, hoorde ze voedingsdeskundige Marilyn Glenville vertellen over het belang van voedingssupplementen. Dat was voor Louise de aanleiding om een hoogwaardig supplement van multivitaminen en mineralen te gaan slikken, met daarnaast nog extra zink en macapoeder. Daarnaast ontdekte ze dat ook stress een enorme invloed kan hebben op de vruchtbaarheid. Daarom begon ze met yoga om af en toe even te ontsnappen aan de hectiek van haar drukke baan en studie.
Ook Raymond paste zijn voedingsgewoonten en leefstijl aan. ‘Hij stopte met drinken en ging gezonder eten,’ legt Louise uit. ‘Vruchtbaarheid komt nu eenmaal van twee kanten.’
Het resultaat
De gezonde leefstijl van Louise en Raymond was in de eerste plaats bedoeld om hun kansen op een succesvolle ivf-behandeling te vergroten. Maar na drie maanden merkte Louise tot haar vreugde dat de hevige en chronische menstruatiepijn was verdwenen.
‘Eindelijk kon ik stoppen met de pijnstillers die ik al het grootste deel van mijn leven slikte. Geweldig!’ vertelt Louise.
Toen het stel met ivf begon, volgde er al snel nog meer goed nieuws. Louise werd zwanger en beviel negen maanden later van een gezonde zoon.
‘Ik was dolgelukkig!’ herinnert Louise zich. ‘En ik vond het heerlijk om zwanger te zijn. Mijn verstoorde hormoonbalans herstelde in die periode volledig.’
Het stel kon hun geluk niet op toen Louise na de geboorte van hun eerste zoon niet één maar zelfs twee keer op een natuurlijke manier zwanger raakte. De vierjarige Leo heeft inmiddels twee zusjes: Alexandra van tweeënhalf en Scarlett van tien maanden.
‘Ik ben van onvruchtbaar naar heel vruchtbaar gegaan,’ zegt Louise. ‘Ik denk dat zodra het je lichaam gelukt is een kind te voldragen, het hele proces vanzelf op gang wordt gebracht.’
Louise weet niet in welke mate haar nieuwe voedingspatroon en leefstijl hieraan hebben bijgedragen, maar ze weet wel dat het haar enorm heeft geholpen met de endometriose. ‘Als ik me niet strikt aan mijn dieet hou, komt de pijn terug. Hetzelfde geldt als ik last heb van stress.’
Ze heeft gelukkig geen pijnstillers meer nodig en op recente scans waren geen tekenen van endometriose meer te zien.
Iets terugdoen
Louise was zo onder de indruk van alles wat ze geleerd had over voeding dat ze besloot er haar werk van te maken. Ze helpt nu als gediplomeerd voedingstherapeute andere vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen.
‘Onvruchtbaarheid zet alles stil en kan echt je leven beheersen,’ legt Louise uit. ‘Daarom wil ik me graag in dit onderwerp specialiseren. Ik heb het geluk gehad drie kinderen op de wereld te zetten en op deze manier kan ik iets terugdoen.’
[Kader: Endometriose: wat kunt u zelf doen?]
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat dieet en levensstijl van invloed kunnen zijn op endometriose. De volgende zelfhulptips zijn gebaseerd op resultaten uit onderzoeken die tot dusver zijn uitgevoerd.
Beperk uw cafeïne-inname. Mogelijk hangt de consumptie van cafeïne samen met endometriose en onvruchtbaarheid. Vrouwen die meer dan vijf gram cafeïne per maand binnenkrijgen (ongeveer 1,5 kopje koffie per dag), hebben bijna twee keer zoveel kans om endometriose te ontwikkelen, met onvruchtbaarheid als gevolg.1
Vermijd alcohol. In één onderzoek bleek dat vrouwen die alcohol dronken, ongeacht de hoeveelheid, 50 procent meer kans op endometriose hadden dan geheelonthouders.2
Eet meer groente en fruit. Uit een onderzoek onder ruim 1000 vrouwen in Noord-Italië bleek dat degenen die weinig vers fruit en groene groenten aten, aanzienlijk meer risico hadden op endometriose. Hetzelfde gold voor degenen die veel rundvlees en rood vlees aten.3
Beweeg. Vrouwen die aangaven regelmatig intensief te bewegen, hadden 76 procent minder kans om endometriose te krijgen dan de vrouwen die minder actief waren.4
Neem meer antioxidanten. Het blijkt dat vrouwen met endometriose minder antioxidanten (vitamine A, C en E, zink en koper) binnenkrijgen dan vrouwen zonder deze aandoening. Dus het kan helpen als u daar meer van inneemt, via voeding of supplementen.5 Uit onderzoek bleek dat vrouwen met bekkenpijn die mogelijk wordt veroorzaakt door endometriose, baat kunnen hebben bij het slikken van vitamine E en C. Bij meer dan 40 procent van de vrouwen die twee maanden lang vitamine E (1200 IE of 800 mg per dag) en vitamine C (1000 mg per dag) innamen, werden de pijnklachten minder. In de placebogroep werd daarentegen geen afname van de pijn gemeld.6
Eet meer omega 3-vetzuren. Uit zowel dierproeven als laboratoriumonderzoek blijkt dat omega 3-vetzuren kunnen helpen doordat ze ontstekingen tegengaan7, al is daarmee nog niet gezegd dat vrouwen baat hebben bij het gebruik van supplementen. Wel zijn er aanwijzingen dat een dagelijkse portie omega 3 in combinatie met vitamine E menstruatieklachten, die met endometriose gepaard kunnen gaan, kan helpen verminderen.8
Vermijd giftige stoffen. Bepaalde milieuvervuilende stoffen, zoals dioxide en polychloorbifenylen (pcb’s), lijken een rol te spelen bij endometriose.9 Volgens deskundigen vindt blootstelling aan deze stoffen in 90 procent van de gevallen plaats via de voeding, en dan met name door het eten van dierlijke vetten. Een dieet van biologische, onbewerkte voedingsmiddelen met weinig dierlijke vetten kan dus wellicht helpen. Chemicaliën in zonnebrandcrèmes zijn ook in verband gebracht met endometriose.10 Het is daarom het overwegen waard om over te stappen op natuurlijke producten op basis van zinkoxide of titaandioxide.
Literatuur
1 Am J Epidemiol, 1993; 137: 1353-60
2 Am J Public Health, 1994; 84: 1429-32
3 Hum Reprod, 2004; 19: 1755-9
4 Am J Epidemiol, 2003; 158: 156-64
5 Reprod Biol Endocrinol, 2009; 7: 54
6 Transl Res, 2013; 161: 189-9
7 Fertil Steril, 2013; 99: 543–50.e1; Fertil Steril, 2008; 90 [4 Suppl]: 1496-502
8 Am J Obstet Gynecol, 1996; 174: 1335-8
9 Environ Health Perspect, 2009; 117: 1070-5
10 Environ Sci Technol, 2012; 46: 4624-32
[Kader: Alternatieve behandelingen]
Niemand weet precies hoe endometriose ontstaat of hoe het kan worden genezen. In de conventionele geneeskunde bestaat de behandeling daarom uit pijnverlichting, het afremmen van het ziekteproces en behandeling van eventuele vruchtbaarheidsproblemen. De effectiviteit van deze behandelingen (pijnstillers, hormonen en operaties) is echter niet voldoende bewezen.1 Daarnaast hebben GnRH-agonisten (Gonadotropine Releasing Hormone), een van de meest gebruikte geneesmiddelen, vervelende bijwerkingen. Door dit hormoon komt een vrouw als het ware tijdelijk in de overgang, compleet met opvliegers, droger worden van de vagina, stemmingswisselingen en botontkalking.2
Naast de eerder genoemde aanpassingen in voeding en leefstijl kunnen de volgende alternatieve behandelingen wellicht helpen.
Chinese kruiden. Uit een overzichtsonderzoek kwam naar voren dat Chinese kruidenmiddelen endometrioseklachten net zo effectief bestrijden als de hormonale geneesmiddelen gestrinon en danazol, maar met minder bijwerkingen.3 Omdat er verschillende kruiden kunnen worden gebruikt, kunt u zich het beste laten adviseren door een gediplomeerd therapeut.
Acupunctuur. Dit bleek bij jonge vrouwen een veilige en effectieve manier om bekkenpijn te verlichten die het gevolg is van endometriose.4 Uit één onderzoek bleek acupunctuur minstens zo goed te werken als het geneesmiddel danazol, maar met minder bijwerkingen.5
Biofeedback. Uit een kleinschalig voorlopig onderzoek met vijf vrouwen bleek dat thermische biofeedback, waarbij de temperatuur van de huid wordt gemeten, pijnklachten en andere symptomen van endometriose aanzienlijk verminderde.6 Andere zogenaamde ‘mind-body-technieken’, zoals hypnose en meditatie, werken mogelijk ook pijnverlichtend.
Propolis. Deze kleverige stof wordt door honingbijen verzameld uit de bladeren, knoppen en schors van bomen en helpt mogelijk bij de behandeling van onvruchtbaarheid die het gevolg is van endometriose. Bij een voorlopig onderzoek onder vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen en milde endometriose werd een verband aangetoond tussen het gebruik van bijenpropolis (tweemaal daags 500 mg gedurende zes maanden) en een zwangerschapspercentage van 60 procent, tegenover 20 procent bij de vrouwen die een placebo kregen.7
Literatuur
1 Cochrane Database Syst Rev, 2014; 3: CD009590
2 Clin Pharm, 1991; 10: 518-31
3 Cochrane Database Syst Rev, 2012; 5: CD006568
4 J Pediatr Adolesc Gynecol, 2008; 21: 247-57
5 Zhongguo Zhen Jiu, 2006; 26: 863-5
6 Appl Psychophysiol Biofeedback, 2003; 28: 279-89
7 Fertil Steril, 2003; 80 [suppl 3]: S32