Hoge doses vitamine C helpen tegen sommige vormen van kanker, maar alleen als ze via een infuus (intraveneus ofwel i.v.) worden toegediend.

Door Bryan Hubbard

Het is bijna vijftig jaar geleden dat Nobelprijswinnaar en scheikundige Linus Pauling en arts Ewan Cameron het idee opperden dat je met hoge doses vitamine C kanker kon behandelen. Er loopt nu een traject voor de goedkeuring van deze behandeling, als aanvulling op chemotherapie. Inmiddels is de tweede fase van de goedkeuringsprocedure bereikt, waarin de veiligheid en effectiviteit worden getest. Als alles meezit, kan de behandelmethode binnen een paar jaar op oncologie-afdelingen gebruikt worden.
De lange tijdsduur van dit traject wordt toegeschreven aan de resultaten van eerdere studies. Men slaagde er niet in de successen te herhalen die Pauling en Cameron, zelfs bij mensen met terminale kanker, hadden bereikt. Het mag vreemd genoemd worden dat die andere onderzoekers de protocollen van het duo niet goed hadden gevolgd. Ze gebruikten orale vitamine C-supplementen: capsules die je via de mond inneemt, in plaats van de hoge doseringen vitamine C intraveneus te geven.

Twee van de invloedrijkste studies, uitgevoerd door de prestigieuze Mayo-kliniek in Minnesota, werden van het ene op het andere moment stopgezet na hun publicatie in respectievelijk 1979 en 1985. De tweede trial werd uitgevoerd omdat de eerste bekritiseerd was vanwege het gebruik van orale vitamine C. Maar vervolgens gebeurde bij de tweede trial precies hetzelfde en kwam men ook tot dezelfde conclusie: dat de vitamine hier niet deed wat ervan verwacht werd.

Zes jaar langer leven
Sindsdien zijn er slechts twee trials en 35 studies (of casusbeschrijvingen) gepubliceerd over het behandelen van kanker met een hoge dosering vitamine C intraveneus (IVC). Dat zeggen onderzoekers van het Canadese College voor Natuurgeneeskunde in Toronto. In hun overzichtsstudie van de 37 studies concludeerden ze dat de behandeling de kans op overleving kan vergroten, de afmeting van de tumoren kan verkleinen en de ergste toxische effecten van de chemotherapie kan verminderen.1
Deze uitkomsten zijn vergelijkbaar met wat Pauling en Cameron hadden gezien. Pauling kreeg in 1971 belangstelling voor de behandeling, nadat hij had gehoord welke resultaten Cameron in het Schotse ziekenhuis waar hij werkte had bereikt. Cameron gaf patiënten met onbehandelbare, terminale kanker infusen met 10 gram vitamine C. Toen hun ziekteverloop werd vergeleken met die van andere terminale patiënten, die de gebruikelijke behandelingen kregen, bleken zijn patiënten gemiddeld zes jaar langer te leven.
Het belang van de intraveneuze methode kan worden verklaard door de bijzondere eigenschappen van vitamine C (ook wel ascorbinezuur of ascorbaat): als we meer dan 1 gram van de vitamine oraal innemen kan ons lichaam nog niet de helft daarvan opnemen. En die opname neemt verder af naarmate de dosis omhooggaat. Pauling en Cameron zagen positieve resultaten bij hoeveelheden van 10 gram of meer. Die werden volledig door het lichaam opgenomen, maar alleen als die intraveneus werden toegediend. Ter vergelijking: de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid om gezond te blijven is slechts 90 mg.
Uit een latere studie door het Amerikaanse Instituut voor Diabetes en Spijsverterings- en Nierziekten bleek dat met IVC de vitamine C-gehaltes in het bloed 25 keer zo hoog waren als wanneer dezelfde dosering oraal werd ingenomen.2

Hoe werkt het?
Onderzoekers die aandringen op goedkeuring van de behandeling zeggen dat de eerdere studies tot mislukken waren gedoemd maar dat een onderzoeksteam van de Universiteit van Iowa, dat de methode van Pauling en Cameron volgt, veelbelovende resultaten heeft geboekt. En niet alleen dat, ze hebben ook het mechanisme verklaard achter de effectiviteit van vitamine C in de strijd tegen kanker.
In de eerste reageerbuisexperimenten zagen de onderzoekers – onder leiding van bioloog Gary Buettner – dat een zeer hoge vitamine C-spiegel een negatief effect heeft op kankercellen, maar gezonde cellen met rust laat. Deze vooronderzoeken werden gevolgd door studies naar de veiligheid (fase 1), waarin werd vastgesteld dat de behandeling goed verdragen werd en veilig was. Op dit moment is het team bezig met een fase 2-studie om te kijken of de behandeling de overlevingskansen van patiënten met alvleesklier- en longkanker vergroo als ze IVC krijgen als aanvulling op de chemotherapie en bestraling, de twee standaardbehandelingen bij kanker.
Ondertussen heeft Buettner zich verdiept in de vraag waarom die vitamine zo effectief is tegen kanker. De vitamine wordt gemakkelijk afgebroken en daarbij wordt waterstofperoxide (H2O2) gevormd, een reactieve zuurstofverbinding die weefsels en DNA beschadigt. Gezonde cellen kunnen waterstofperoxide afbreken met behulp van het enzym katalase,een natuurlijk beschermingsmechanisme. Maar kankercellen hebben erg weinig van dit enzym en kunnen dat dus minder goed.3

Verschil in typen kanker
Dit duidt erop dat de kankersoorten die het enzym katalase in de cellen doen verminderen, het beste zullen reageren op een behandeling met vitamine C. Dat is misschien ook een reden waarom de resultaten van andere studies afweken. De volgende uitdaging, zegt Buettner, is om vast te stellen welke kankersoorten deze natuurlijke beschermingsmechanismen van de cel doen afnemen.
Door dit verschil tussen typen kanker is het ook minder vreemd dat zowel Pauling als Cameron aan prostaatkanker overleed: Cameron in 1991 en Pauling in 1994. Want dat kon weleens een kankersoort zijn die geen invloed heeft op de hoeveelheid katalase, waardoor de kankercellen niet door waterstofperoxide worden beschadigd. Ze werden wel allebei 93 jaar oud.
Ook andere onderzoekers die het protocol van Pauling of Cameron volgen, zien goede resultaten. Artsen van het bedrijf Gene Oasis in Singapore gaven negen kankerpatiënten, onder wie enkele terminale patiënten (stadium IV), dagelijks IVC-doseringen van 25-100 gram. Die patiënten leefden veel langer dan verwacht. Ze ervoeren ieder afzonderlijk een opvallende verbetering in hun kwaliteit van leven, en hun klinische toestand ging ogenblikkelijk achteruit toen de behandeling werd gestaakt.4
In de VS dienden artsen van de Riordan Kliniek in Kansas hoge doses IVC toe aan een jongetje van bijna drie jaar oud. De chemotherapie die hij had gekregen had niet geholpen tegen de hersentumor (glioom) aan zijn oogzenuw. Nadat hij 30 maanden lang 7-15 gram IVC per week toegediend had gekregen, zagen de artsen dat de tumor was geslonken en op één plaats zelfs was verdwenen (de plek waar de tumor tijdens de chemo was blijven groeien).5
Ten tijde van hun dood konden Pauling en Cameron beiden alleen maar hopen dat hun vitamine C-theorie op een dag erkenning zou krijgen. Zoals Cameron schreef: ‘Het is een theorie die ongeveer alle emoties in alle gradaties kan oproepen: minachting, vermaak, hoon en medelijden. Ik hoop u ervan te kunnen overtuigen dat het hele onderzoeksproject een volkomen solide wetenschappelijke basis heeft, en dat Pauling en ik geen goedgelovige gekken waren, noch kwakzalvers.’6
Vijftig jaar later is de wetenschappelijke wereld het eindelijk voorzichtig met hen eens.

Bryan Hubbard

Literatuur:
1 Integr Cancer Ther, 2014; 13: 280-300
2 CMAJ, 2006; 174: 937-42
3 Redox Biol, 2016; 10: 274-84
4 Integr Cancer Ther, 2016; 15: 197-204
5 Am J Case Rep, 2016; 17: 774-81
6 Cameron E, Pauling L. Cancer and Vitamin C. New York, NY: Warner Books, 1981
[streamers:]
Als we meer dan 1 gram vitamine C oraal innemen kan ons lichaam nog niet de helft daarvan opnemen. Pauling en Cameron zagen dat 10 gram of meer volledig door het lichaam werd opgenomen, maar alleen als ze die intraveneus toedienden
Nadat een jongetje met een hersentumor 30 maanden lang 7-15 gram IVC per week had gekregen, zagen de artsen dat de tumor was geslonken en op één plaats zelfs was verdwenen

[Kader:] Dagelijkse dosering vitamine C
10 mg Minder dan deze dosering veroorzaakt vermoeidheid, ontsteking, bloedend tandvlees en uiteindelijk scheurbuik, waaraan iemand dood kan gaan
40 mg Meestal aanbevolen voor jonge kinderen
90 mg Meestal aanbevolen voor volwassenen
83,5 mg Gemiddelde inname door vrouwen

105,2 mg Gemiddelde inname door mannen
250 mg – 1 gram Beschouwd als de hoeveelheid die een verkoudheid kan voorkomen
Meer dan 2 gram Kan leiden tot darmklachten als het oraal wordt ingenomen
5 gram Meestal de startdosering voor behandeling met intraveneuze vitamine C (IVC)
10-100 gram Standaard dosering voor IVC

[Kader:] Inname via de mond
Mensen voor wie een infuus met vitamine C geen optie is, kunnen hun toevlucht nemen tot orale vitamine C. Hoewel standaardsupplementen niet kunnen doen wat IVC doet, zijn er een paar preparaten die een redelijk alternatief vormen. De inmiddels overleden Patrick Kingsley, die patiënten met kanker gewoonlijk hoge doseringen IVC gaf, raadde een dagelijkse dosis van 16 gram aan. Maar als IVC niet mogelijk is, adviseerde hij een van de volgende orale supplementen. Gebruik deze alleen in overleg met een deskundige of arts:
Altrient C van LiveOn Laboratories zou volgens onderzoek het beste door het lichaam worden opgenomen vergeleken met andere supplementen. Anders gezegd: er komt een hoger percentage in de bloedbaan terecht; slechts 9 procent wordt uitgescheiden. Dat wordt bereikt door de vitamine te omhullen met een laag beschermende liposomen (vetbolletjes), zodat de vitamine C niet in het maag-darmkanaal wordt afgebroken. Daardoor hebt u ook geen last van bijwerkingen. Dit supplement is online verkrijgbaar.
Bio En’R-G’y C, een poeder dat bestaat uit piepkleine kristallen van L-ascorbinezuur, dat kan worden opgelost in sap of water, bevat per theelepel 400 gram vitamine C. De aanbevolen hoeveelheid om gezond te blijven is vier theelepels per dag. Het poeder is online verkrijgbaar (Engelstalige webshops).
Vitamine C met vertraagde afgifte zorgt ervoor dat de vitamine de hele dag door langzaam wordt afgegeven. Kingsley hanteerde het advies om een dergelijk preparaat ’s avonds voor het slapen gaan in te nemen, in een dosering van 4 gram, zodat u overdag nog maar 12 gram hoeft te slikken. Tabletten of capsules met gereguleerde afgifte zijn overal verkrijgbaar.

[Kader:] Niet voor iedereen?
Hoewel vitamine C weinig bijwerkingen heeft, behalve dat het bij hoge orale doseringen diarree en incontinentie kan veroorzaken, is het toch niet voor iedereen geschikt.
Het kan bloedarmoede (anemie )veroorzaken bij mensen met glucose-6-fosfaatdehyrogenasedeficiëntie (G6PD), een zeldzame genetische aandoening.
Hoge doses kunnen nierinsufficiëntie veroorzaken bij mensen die al een slechte nierfunctie hebben.
Aangezien vitamine C bijdraagt aan de opname van ijzer in ons lichaam, kunnen mensen met de ijzerstapelingsziekte hemochromatose (eveneens een zeldzame genetische aandoening) extra vitamine C beter vermijden.
Vitamine C kan de opname van andere vitaminen, zoals B12, en koper verminderen.
In zeldzame gevallen kan vitamine C nierstenen veroorzaken.
Patrick Kingsley, die tot zijn dood in de redactieraad van What doctors don’t tell you (moederblad van Medisch Dossier) zat, adviseerde om geen vitamine C te gebruiken bij hersentumoren, omdat hoge doses tot hersenoedeem (zwelling van de hersenen) kunnen leiden.

[Kader:] Wist u dit?
De mens is een van de weinige zoogdieren die niet zelf ascorbinezuur kan aanmaken, dus moet hij het uit voedsel of supplementen halen
Vitamine C is in water oplosbaar, daarom kan ons lichaam het niet opslaan
Het vitamine C-gehalte in het bloed verschilt van persoon tot persoon en ligt doorgaans tussen de 11-100 micromol/liter
In 1753 ontdekten wetenschappers dat citrusfruit scheurbuik kan voorkomen
De term vitamine C werd in 1920 voor het eerst gebruikt door de Britse biochemicus Jack Drummond. De andere naam voor vitamine C is ascorbinezuur. Het woord is samengesteld uit het ontkennende a en het Franse scorbut (scheurbuik).

Streamers
Een hoge inname van de vitamine kan de kans op hartziekte en beroerte verminderen
Voedingsmiddelen die het meeste vitamine C bevatten, zijn kiwi en rode paprika
De anticonceptiepil verlaagt het vitamine C-gehalte in het bloed
Het vitamine C-gehalte in het bloed halveert als u een week lang twee aspirines per dag slikt
Hoge doseringen vitamine C zijn nooit officieel goedgekeurd als behandeling van welke ziekte dan ook