Haptonomie ofwel haptotherapie is een lichaamsgerichte therapie waarbij het gaat om het herstellen van je vermogen om te voelen en daardoor weer contact te maken met jezelf en je omgeving. We gaan in gesprek met haptotherapeut Debbie Schreuder.

We weten dat door een kind te knuffelen en het aan te raken, we de basis leggen voor een goede emotionele ontwikkeling. Toch raken we elkaar als volwassenen nog maar weinig op een vertrouwde manier aan, zeker tijdens de coronapandemie. Door het gemis van aanraken, kan het contact met jezelf verloren gaan. Vanuit haar passie voor mensen ontdekte Debbie Schreuder als haptotherapeut dat het aanraken de meest directe vorm van communicatie is en een directe weg naar je gevoelsleven.

Vraag 1 Wat is haptonomie?

Het woord haptonomie komt vanuit het Grieks en is afgeleid van hapsis (tast) en nomos (wet of regel). Tast en gevoel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Haptonomie leert je te luisteren naar je lichaam. We functioneren vaak onbewust vanuit ons hoofd, en vergeten nogal eens te voelen. Maar ons lichaam weet vaak eerder dat er iets mis is dan wijzelf kunnen bedenken. We kunnen goed verwoorden wat er scheelt, maar hebben de weg naar ons lijf vaak nog niet gemaakt. Hierdoor raakt de balans tussen denken, voelen en doen verstoord en zijn we niet goed meer in staat te luisteren naar de signalen die ons lichaam ons geeft. Het directe aanraken bij haptonomie wordt gebruikt om te leren voelen en om bepaalde problemen en blokkades voelbaar te maken, zodat je leert hoe je hiermee om kunt gaan. Hierbij gaat het in eerste instantie om bewustwording.

Vraag 2 Hoe gaat een haptotherapeut te werk?

De aanpak bestaat meestal uit drie onderdelen: een combinatie van een gesprek, ervaringsoefeningen en lichamelijke aanraking. Praten kan de cliënt over het algemeen goed. De cliënt vertelt een verhaal vaak vanuit het hoofd, waarbij de verbinding met het voelen nogal eens verloren gaat. Terwijl het lichaam ook een verhaal te vertellen heeft. Het vertelt bijvoorbeeld dat je verdrietig bent, angstig, blij of boos. Dat je pijn hebt of gespannen bent. Tijdens het gesprek helpt de therapeut je hiervan bewust te worden, zodat je de verbinding met je gevoel en daardoor jezelf weer kunt hervinden.

Vraag 3 Wat kun je als cliënt ervaren?

In de ervaringsoefeningen ontdek je samen met de haptotherapeut hoe je je gedraagt in bepaalde situaties. Word je gedreven door logische overtuigingen en ideeën, of ook vanuit je gevoel? Het oefenen maakt je bewust van jouw manier van gedragen in je omgeving. Stel, je loopt met je ogen dicht door de behandelruimte. Wat voel je dan? Waar in je lichaam merk je dat? Wat verandert er als iemand je rondleidt? Zo’n oefening laat je ervaren wat er in je lichaam gebeurt in het hier en nu.

Een ander belangrijk onderdeel is het affectieve aanraken door de therapeut. Bij het aanraken kun je gaan ervaren dat je goed bent zoals je bent. Een basisgedachte die we allemaal hebben en nodig hebben. Het aanraken helpt je om je bewust te laten voelen. Stel dat de therapeut nu een hand op je schouder legt, dan voel je direct of dat prettig is of niet. Je schrikt ervan, verstijft of je ontspant er juist van. Het aanraken helpt je bewust te worden hoe je met jezelf omgaat.

Vraag 4 Wanneer wordt haptonomie ingezet?

De therapeut zet haptonomie vaak in bij cliënten waarbij het gevoel is ontstaan zichzelf kwijt te raken. Wanneer je niet meer weet hoe je je gedachten stop moet zetten, je het gevoel hebt constant te moeten presteren en/of lusteloos bent. Haptonomie ondersteunt bij allerhande stressgerelateerde klachten.

Vraag 5 Wanneer is een haptonomiebehandeling succesvol?

Gedurende het traject zullen er meerdere evaluatiemomenten plaatsvinden om te bepalen of de cliënt op de goede weg zit en of de therapeut de hulpvraag moet bijstellen. Hoeveel behandelsessies er nodig zijn, verschilt per cliënt en per hulpvraag. Ieder mens is uniek en daarom is haptotherapie maatwerk en mensgericht. Er is geen standaard werkwijze en met iedere cliënt wordt besproken wat de beste therapievorm is. Een haptonomiebehandeling is succesvol als je hebt leren luisteren naar de signalen die je lichaam je geeft. Zoals de Nederlandse haptonoom Ted Troost ooit al vertelde: ‘Het lichaam liegt nooit.’