Het aanbod in complementaire therapieën is groot en het is soms lastig om een juiste keuze te maken. In deze rubriek daarom vijf verhelderende antwoorden op onze onderzoekende vragen aan diverse gespecialiseerde therapeuten en artsen. Deze keer zijn we in gesprek met antroposofisch huisarts Christof Zwart.
Stammend uit een antroposofisch nest van meerdere generaties, was het voor de hand liggend dat Christof Zwart zich na zijn studie geneeskunde verder zou laten opleiden tot antroposofisch arts. Alhoewel daar in het tweede stage-jaar een kleine twijfel opborrelde. Zwart kon zich op vele fronten zo goed identificeren met de reguliere geneeskunde, dat hij zich afvroeg of dit niet voldoende was… Maar tijdens zijn derde stageperiode bij een antroposofisch arts viel alles weer op z’n plaats. Hier was hij voor gemaakt! Dit was wat hij wilde: geneeskunde bedrijven vanuit een breder perspectief, waarbij ook de geest en de persoonlijke ontwikkelingsweg van de mens een plaats krijgt. In tegenstelling tot wat je zou verwachten, heeft maar een klein percentage van zijn patiënten een actieve belangstelling voor de antroposofie. En dat vindt de dokter helemaal geen probleem. ‘Ik voorzie in de behoefte aan een meer integrale benadering van ziekte en gezondheid, zonder een specifiek ‘geloof’ te prediken’, aldus Zwart. ‘Ik heb veel gewone huisartspatiënten, maar ook mensen die zijn vast-gelopen in de reguliere praktijk. Geweldig om ook deze mensen nieuwe perspectieven te kunnen bieden op zoek naar een optimale gezondheid. Hier ligt mijn hart.’
Vraag 1 Wat is de achtergrond van antroposofische geneeskunde?
De algemene antroposofie gaat ervan uit dat de mens een geestelijk wezen is, dat op aarde in een bezield lichaam leeft en verbonden is met de scheppende geestelijke wereld. De antroposofische leer werd geïnitieerd door de Oostenrijker Rudolf Steiner en de basis voor de antroposofische geneeskunde werd samen met de Nederlandse arts Ita Wegman gelegd in 1920. Deze geneeskunde ziet de mens als een individu dat op aarde een leven doormaakt, waarin de geest zichzelf verder ontwikkelt. Voor de geboorte worden er plannen voor dit leven gemaakt. Na de dood gaat het bestaan in geestelijke zin verder en worden de levenservaringen meegenomen. Dit wordt karma genoemd. Gezondheid en ziekte worden door deze visie als een deel van de aardse ontwikkelingsweg gezien. De manier waarop je met ziekte omgaat, kan een sturende invloed hebben op je karmische biografie.
Vraag 2 Wat is de achtergrond van de antroposofisch arts?
Een antroposofisch arts heeft de gangbare universitaire artsenopleiding doorlopen, gevolgd door een vierjarige deeltijdopleiding tot antroposofisch arts. Veel antroposofisch artsen werken gewoon als huisarts of specialist. Ook werken zij in een multidisciplinair samenwerkingsverband met andere (para)medische therapeuten in een therapeuticum. Daarnaast is er een groep consultatieve artsen die worden geraadpleegd door patiënten met specifieke gezondheidsvragen. Deze setting maakt het mogelijk om uitgebreider aandacht en tijd te besteden aan diagnostiek en begeleiding.
Vraag 3 Werkt deze geneeswijze met eigen medicijnen?
Antroposofisch artsen gebruiken naast de reguliere middelen ook eigen geneesmiddelen. Bij het gebruik van medicijnen is gewoonlijk de vraag: bestrijd je de ziekte, of probeer je de gezonde processen te versterken, waardoor het lichaam beter in staat raakt de ziekte te overwinnen? Dat laatste is het doel van antroposofische middelen. Veelal zijn deze op basis van planten en mineralen/metalen. Dat kunnen gepotentieerde (gehomeopatiseerde) middelen zijn of samenstellingen van planten die elkaar in werking aanvullen. Zo is een veelgebruikt middel bij tumoren gebaseerd op de maretak.
Vraag 4 Wat wil je dat mensen weten over antroposofische geneeskunde?
Ik zou willen dat mensen er meer bij stilstaan dat alles wat ze in het leven meemaken, past in een breder perspectief. Het leven gaat om ontwikkeling, en wel een ontwikkeling die door meerdere levens heen gaat. Ziekte speelt een belangrijke en soms sturende rol in de karmische biografie. Ziekteoorzaken kunnen uit dit leven stammen, maar de aanleg ervoor kan ook voortkomen uit eerdere ervaringen of vorige levens. Evenzo kan de ontwikkeling door ziekte betrekking hebben op dit moment, maar ook op een vorig of een volgend leven. Eigenlijk is ziekte een signaal dat er werk aan de winkel is. Onderdrukking ervan is nooit de oplossing. Angst voor ziekte kan je weerstand verzwakken en de gedachte dat ziekte verband houdt met schuld is vruchteloos.
Vraag 5 Wat is antroposofische geneeskunde vooral niet?
Deze vorm van geneeskunde is niet ‘alternatief’ of onwetenschappelijk. Het is een integrale, wetenschappelijke geneeskunde, waarvan de universitaire geneeskunde een deel vormt. Deze laatste stelt fysieke en chemische lichaamsprocessen centraal, terwijl de antroposofisch arts een derde element toevoegt: de geesteswetenschap. Een algemeen gerespecteerde wetenschap die zich bezighoudt met de ‘geestesproducten’ van de mens.