Als je alleen over een hamer beschikt, begint alles op een spijker te lijken, beklaagde Engelands voedingsdeskundig pionier Stephen Davies zich in 1985 bij mij. Hij verwees daarmee naar zijn frustratie over het ontbreken van gereedschap om de vele darmproblemen te benoemen en de daaraan gerelateerde tendens om iedereen die aan onduidelijke symptomen leed, te diagnosticeren als alweer een slachtoffer van candida.

Dertig jaar later hebben de diverse integratieve geneeskundigen een veel genuanceerdere kijk op het candida probleem. In de loop der jaren begonnen artsen met uitgebreide ervaring in de behandeling van darmproblemen te twijfelen aan de gangbare theorieën over candida. Zij concludeerden dat Candida albicans mogelijk één van de vele darmbewoners is die een ravage aanrichten. Om die reden is het aannemelijk dat veel zogenaamde candida-patiënten heel andere problemen hebben dan schimmel-gerelateerde.

Een jaar op dieet, zonder fruit en gisten

De, inmiddels overleden, Londense integratieve arts, Keith Eaton, was één van de eersten die de candida-hypothese ter discussie stelde. Nog steeds bestond de standaard behandeling van candida uit het slikken van grote doses van een goed te verdragen anti-schimmelmiddel als Nystatine plus een hoeveelheid supplementen en maanden van een strikt dieet zonder fruit en gisten in welke vorm ook. En dat voor minstens een jaar.

Probleem opgelost met natuurlijke middelen

Niettemin, zoals Eaton duidelijk maakte, vloeide deze hypothese uitsluitend voort uit de werkzaamheid van de behandeling. Anti-schimmelmiddelen leken het probleem immers op te lossen… Orion Truss, de Amerikaanse clinicus die het syndroom als eerste vaststelde, nam aan dat er een schimmel aan ten grondslag lag. Maar, zoals Eaton, opmerkte: het feit dat de anti-schimmelmedicijnen werken, kan te maken hebben met het feit dat ze de darmwand stabiliseren. Eaton constateerde een verhoogd waterstofgehalte in de adem van zijn patiënten, dit kon niet door gisten veroorzaakt worden. Engelands medisch detective, Harald Gaier, ontdekte dat veel parasieten zoals de eencellige Blastocytis hominis soortgelijke symptomen veroorzaakt. In de loop der jaren hebben andere natuurlijk en integratief werkende artsen geconstateerd dat de problemen ook veroorzaakt kunnen worden door een laag maagzuurniveau, een verlaagde activiteit van de spijsverteringsenzymen, een overgroei aan andere typen bacteriën, of zelfs een lekkende darm waardoor deels verteerde voedselmoleculen in de bloed- en lymfebanen terechtkomen. Hierdoor kunnen ontstekingen en zelfs psychische problemen ontstaan. Er zou sprake kunnen zijn van een voedselallergie, parasieten en een gebrekkige absorptie in de dunne darm, of een gebrek aan goede bacteriën die hun specifieke waardevolle bijdrage leveren. Maar ook een combinatie van al deze factoren is mogelijk. Tegenwoordig maken integratieve artsen vrijwel alleen nog maar gebruik van natuurlijke middelen als grapefruitpitextract of kruiden om Candida succesvol aan te pakken. Het hele genezingsproces duurt nu maanden en geen jaren.

Zelftest helpt patiënt op weg

Sarah Myhill, lid van onze redactieraad, boekte grote successen met hooggedoseerde vitamine C.
Maar het lastigste aspect van de hele zaak was het diagnosticeren van het probleem. Davies’ Biolab in Londen kwam met een eerste darmfermentatietest die aangeeft of ethanol (of alcohol) gefermenteerd wordt na het innemen van glucose. Iets wat vaak je vaak ziet bij een overgroei aan gisten. In het andere geval moesten artsen testen op antilichamen of enzymniveaus in het bloed. Ze lieten hun patiënten zelfs een eliminatiedieet volgen dat normaliter ingezet wordt om voedingsintoleranties op te sporen. In aanvang met maar twee voedingsmiddelen: lamsvlees en peren. Als een patiënt hierdoor genas, volgde de conclusie dat het om een voedselintolerantie ging. Bij het uitblijven van verbetering was de diagnose candida en bij verbetering van de situatie, maar geen volledige oplossing van de problemen, ging men ervan uit dat het probleem een combinatie was van beide. Lastig punt was dat je verschillende genezers nodig had en een hele serie tests om vast te stellen wat er met je darmen aan de hand was. En zelfs dan was het lastig om een gebrek aan maagzuur of een candida infectie te onderscheiden van een parasitaire infectie.

Maar dankzij Sara Davenport (zie het artikel in dit nummer) is er nu een zelftest voor thuisgebruik. Hiermee kun je bepalen of er sprake is van een maagzuurprobleem of een bacteriële overgroei. Op basis van de testuitslag kun je professionele hulp zoeken.
Een vroege pionier als Stephen Davies staat zonder twijfel versteld van de omvang van het huidige diagnose-instrumentarium dat zelfs veilig in handen van de patiënt zelf gegeven kan worden.