Kwikvullingen zijn eindelijk bijna van de baan, maar waarom heeft het 160 jaar moeten kosten om in te zien wat voor de hand lag?
Het nieuws dat het Europees Parlement waarschijnlijk kwikvullingen gaat verbieden in alle 27 lidstaten, inclusief Nederland, doet twee vragen rijzen: waarom zijn tandartsen eigenlijk ooit kwik in onze gebitten gaan gieten en waarom hebben tandheelkundige organisaties altijd zo bereidwillig het gebruik van een van de meest toxische scheikundige elementen verdedigd?
Het antwoord op de eerste vraag is na zo veel jaar bijna niet meer te achterhalen, hoewel de lage kosten waarschijnlijk wel een doorslaggevende factor zijn geweest in de tijd dat kwik, zo’n 160 jaar geleden, werd opgeworpen als een acceptabele vulling voor gebitsgaatjes. Destijds kon dat alleen maar met goud. Kwik was veel beter bewerkbaar, duurzamer en stukken goedkoper. Omdat het gemengd was met koper, tin en zilver − waardoor een amalgaam (kwikverbinding) ontstond, zoals deze vullingen genoemd worden − dachten tandartsen destijds dat het kwik gestabiliseerd en ‘ingesloten’ was. En aangezien de eerste patiënten gewoon bleken te kunnen opstaan en de behandelkamer uitlopen, geloofden de tandartsen dat het veilig was.
Maar het kwik was helemaal niet ingesloten. Met geavanceerde technieken als massaspectrofotometrie werd het mogelijk om ‘zichtbaar’ te maken dat er kwikdampen uit de vullingen kwamen. Daardoor moesten de tandheelkundige organisaties hun verhaal veranderen. De vullingen gaven dermate kleine hoeveelheden kwik af dat het niet schadelijk kon zijn – zeiden ze – behalve bij mensen met een ‘kwikallergie’ (heeft niet iedereen die?) en dat zou volgens de autoriteiten maar voor 3 procent van de populatie gelden. Dat is een conservatieve schatting, maar nog steeds voldoende om van een epidemie te spreken volgens de officiële criteria in de volksgezondheid.
Het kwik wordt in al onze organen en weefsels opgeslagen, met name in de nieren. Volgens de Europese Commissie krijgen we meer kwik binnen vanuit onze vullingen dan uit enige andere bron, inclusief vis. Uiteraard varieert de blootstelling afhankelijk van het aantal amalgaamvullingen dat iemand heeft, maar hij kan tot vijf maal zo hoog zijn als de hoeveelheid die het lichaam kan verdragen en uitscheiden.
Volgens complotdenkers willen de tandheelkundige organisaties hier niet aan omdat er een enorm aantal juridische aanklachten uit zou voortkomen. Maar het is moeilijk onomstotelijk te bewijzen dat kwikvullingen direct tot een chronisch gezondheidsprobleem hebben geleid. Wij denken zelf eerder dat er nationale paniek zou ontstaan. De meeste tandartsen zijn niet opgeleid voor het verwijderen van amalgaamvullingen − en bij deze procedure kan een rampzalige hoeveelheid kwik vrijkomen. In plaats daarvan moet de Europese Commissie er dus aan te pas komen, terwijl de tandartsen in de tussentijd − heel stilletjes − geleidelijk aan overstappen op veiliger materialen, zoals ze al sinds twintig jaar aan het doen zijn.
Bryan Hubbard