Urineweginfecties kunnen pijnlijk zijn, en voortdurend terugkomen. Hoe ontstaan zulke infecties eigenlijk? En welke methoden uit de natuurgeneeskunde hebben hun nut bewezen?

Cystitis, blaasontsteking of urineweginfectie (UWI) komt meer voor bij vrouwen in alle leeftijden dan bij mannen. De symptomen zijn: langzame en pijnlijke urinelozing, frequente of voortdurende aandrang die licht tot dringend kan zijn.

De urine ziet er vaak wat melkachtig uit en kan vies ruiken doordat er pus en bacteriën in zitten. Vaak is de boosdoener Escherichia Coli, een bacterie die normaal voorkomt in de darmflora. Andere veelvoorkomende veroorzakers zijn diverse bacteriën en parasieten zoals rickettsiae, amoeben, Chlamydia, Mycoplasma, Proteus, Staphylococcus, Neisseria gonorrhoeae en Gardnerella vaginalis. In het laboratorium kan precies worden vastgesteld wat de ontsteking heeft veroorzaakt.

Natuurgeneeskundige oplossingen

Uit de natuurgeneeskunde komen twee manieren om een blaasontsteking te behandelen. De eerste is met behulp van D-mannose, een suiker die nauw verwant is aan gewone sucrose (suiker). Dit helpt vooral wanneer de ontsteking is ontstaan door besmetting met E. coli vanuit de darm.

Darmbacteriën kunnen trouwens op vele manier bij de plasuitgang komen: via besmetting van het kruis van slips en onderbroeken, of door een verkeerde manier van afdrogen of afvegen na toiletgang.

Als E. coli via de plasbuis de blaas bereikt, hecht de bacterie zich aan de binnenbekleding met behulp van heel dunne haarvormige uitsteekseltjes genaamd fimbriae. Deze hechten zich aan de moleculen van D-mannose.

Wanneer iemand met een blaasontsteking D-mannose gaat gebruiken, komt die suiker in het bloed, waarna er bloed met veel D-mannose gefilterd wordt door de nieren. Daardoor komt er veel van die suiker in de urine, die vervolgens vanuit de blaas door de plasbuis naar buiten stroomt en alle E. coli wegwast die hij tegenkomt en meeneemt de wc in.

Bij een aanhoudende infectie moet D-mannose elke twee of drie uur genomen worden. De tweede manier is inname van een extract van de Arctostaphylos uva-ursi (berendruif), een middel dat de Roma ook gebruiken.

Bij een gerandomiseerd dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek werden 57 vrouwen die gezond waren (in de leeftijd van 32-63 jaar) maar die vaak een blaasontsteking hadden, verdeeld in twee groepen. De ene groep kreeg een maand lang het extract van uva-ursi, de andere groep een placebo die erop leek (driemaal daags een tablet).

Gedurende het onderzoek werd er bij de vrouwen standaard bacteriologisch en gynaecologisch onderzoek verricht. Bij de follow-up na een jaar bleek dat 23 procent van diegenen die de placebo hadden gehad, dat jaar nog een keer of meer keren een blaasontsteking hadden gekregen versus 0 procent van diegenen die uva-ursi hadden gehad, en zonder bijwerkingen1.

Traditionele geneeswijzen

Er zijn ook vele traditionele middelen die hun nut hebben bewezen. Zo gebruiken zigeuners tegen blaasontsteking de harde kleine blaadjes van twee soorten cranberry: de vossenbes (Vaccinium vitis-idaea), of (zoals gezegd) de berendruif (Arctostaphylos uva-ursi). Een grote theelepel van die blaadjes en twee koppen water worden ingekookt totdat er een kop van over is.

Te drinken naar behoefte2. Een bekend huismiddel van vroeger is dan ook cranberrysap, zowel om urineweginfecties te behandelen als om te voorkomen. Bij een onderzoek remde cranberrysap de hechting van E. coli aan de blaas en plasbuis bij mensen met blaasontstekingen binnen een tot drie uur nadat ze 425 ml cranberrysap hadden gedronken3.

Tegen het vasthouden van vocht gebruiken de Roma-zigeuners trouwens de rook van smeulende jeneverbes (Juniperus communis). Hoewel thee (infusie) van deze bes een heel goed vocht afdrijvend middel (diureticum) is, weten de zigeuners dat wie het lang achtereen blijft drinken nierinfecties kan krijgen (en zwangere vrouwen weeën).

Het diuretische effect van de etherische oliën in de rook van de jeneverbes is echter minder sterk4. Voor blaasontsteking schrijft de zigeunergeneeskunde voor twee handenvol gedroogde gehakte bast van de gewone vlierbesboom (Sambucus nigra) te koken in een halve liter water.

Na tien minuten trekken wordt deze thee gezeefd. De totale hoeveelheid wordt in kleine porties over de dag gedronken5.

Oosterse fytotherapie

Door veel te plassen maakt men de blaas en plasbuis schoon waardoor een blaasontsteking sneller geneest. Een goede remedie is een hoge dosering van de paddenstoel Polyporus sclerotium (zhu ling), omdat deze de urineproductie met ongeveer 62 procent blijkt te verhogen.

In laboratoriumonderzoek bleken extracten van deze paddenstoel op alcoholbasis zowel Staphylococcus aureus als E. coli sterk te remmen6.
Harald Gaier

BRONNEN:

1Curr Ther Res, 1993; 53: 441-443
2Planta Med, 1970; 18: 1-25
3J Urol, 1984; 131: 1013-1016
4Senger G. Zigeunermedizin. Wenen: Carl Ueberreuter Druckerei, 1987
5British Herbal Pharmacopoeia, Part One. London: British Herbal Medicine Association, 1976: 173
6Bensky D, Gamble A. Chinese Herbal Medicine Materia Medica, revised edn. Seattle: Eastland Press, 1993; 132-133