‘Hoe komt het toch dat ik, ondanks dat ik weet dat het me geen goed doet, toch door blijf gaan met alcohol drinken?’ Met behulp van neurowetenschappelijke inzichten en de eigen ervaringen van de auteurs wordt in dit boek het antwoord op deze vraag helder uiteengezet.

Bestel dit boek in de MD Boekenshop >>>

Om te begrijpen waarom het voornemen ‘morgen stop ik echt’ vaak niet werkt, zullen we ons moeten verdiepen in de manier waarop ons brein functioneert. Om te beginnen opereert het bewuste deel van onze breinactiviteit met een snelheid van 60 bits per seconde, terwijl het brein op onbewust niveau 11.200.000 bits per seconde verwerkt. Je bewuste goede voornemen moet dus opboksen tegen al die bits die gewoon hun eigen gang gaan. De auteurs Paul Smit en Esther ten Hove vergelijken ons brein met een fabriek met drie afdelingen: de afdeling routine (die probeert jou vanuit je routine te laten handelen); de afdeling plezier (ons emotionele brein dat gericht is op plezier en het vermijden van pijn en moeite) en de afdeling planning (ons rationele brein, onze neocortex, die volgroeid is als je 23 jaar bent). De afdelingen routine en plezier hebben beide 50 medewerkers, terwijl de afdeling planning het met 1 medewerker moet doen. En helaas zijn er 100 collega’s die vaak niets van die verstandige plannen, zoals het stoppen met alcohol drinken, willen weten. Wat er dan gebeurt in ons brein heet in de psychologie ‘cognitieve dissonantie’, wat in dit geval staat voor de onaangename spanning die iemand ervaart bij tegenstrijdige overtuigingen. Omdat de afdeling planning het bij een verslaafde toch nooit wint, gaat deze een verklaring zoeken voor het gedrag om toch dat wijntje of biertje weer te kunnen nemen.

Belangrijk inzicht is dat het altijd draait om de juiste emotionele balans bij het voornemen om te stoppen met drinken. Door zelfafwijzing, onzekerheid, je minderwaardig voelen en door oude pijn kun je emotioneel in disbalans raken. Er is een indirecte en een directe bevrijdingsweg om ervoor te zorgen dat de 50 medewerkers van de afdeling plezier weer in balans komen.

De indirecte bevrijdingsweg kijkt naar de emotie, de zelfafweging en de pijn die je voelt. Om hiermee aan de slag te gaan, zijn er allerlei soorten therapieën, zoals psychotherapie, systeemtherapie en regressietherapie. De relatie tussen de therapeut en de cliënt is van grote invloed op het resultaat. Wanneer er een klik is, komt oxytocine vrij door het wederzijds vertrouwen en serotonine omdat iemand je aandacht geeft en naar je luistert. Wanneer de sessies ook nog eens plezierig zijn, komt er endorfine vrij waardoor je je gelukkiger voelt en uiteindelijk emotioneel in balans raakt.

Bij de directe bevrijdingsweg kijk je van een afstand hoe je de dingen een volgende keer anders kunt doen zonder verwijten naar jezelf en zonder frustraties en schuldgevoelens.

De auteurs besteden ook aandacht aan het trainen van het brein, met als gevolg dat het gedrag geleidelijk aan verandert en er nieuwe routines ontstaan. De beste techniek hiervoor is de implementation-intention-techniek. Deze techniek houdt in dat je van ALS naar DAN denkt en zo aan kleine verbeterstappen werkt. Bijvoorbeeld: ‘ALS ik ’s avonds wijn wil, DAN neem ik een kop thee. Je koppelt zo nieuw gedrag aan een al bestaande routine, namelijk ‘s avonds iets drinken.

Vaak is verandering van omgeving ook heel belangrijk om een bepaald patroon te doorbreken. Stoppen met drinken is veel eenvoudiger wanneer de mensen om je heen ook niet drinken. We nemen onbewust gedrag van elkaar over.

Kortom, als je stopt met drinken is het zinvol om jezelf drie vragen te stellen:

• Wat drink je?
• Met wie drink je?
• Waar drink je?

Samenvattend stellen de auteurs aan het eind van het boek: ‘Wees je bewust van de verschillende afdelingen in jouw brein en onthoud dat deze pas echt gaan samenwerken wanneer je emotioneel in balans bent en er een enorme passie of echte urgentie is om te veranderen.’ Alleen dan zal de planner alle neuzen dezelfde kant op krijgen en zullen alle medewerkers de overtuiging hebben: ‘Morgen stop ik echt.’

Het boek laat ons op een verhelderende manier naar onszelf kijken en is voor iedereen die worstelt met het probleem om te stoppen met alcohol drinken het lezen meer dan waard. Lees ook het interview met Paul Smit.

Door: Josée Janssen