Omgaan met pijn bij baby’s, kleuters en jongeren thuis en bij de dokter.
Auteur prof. Liesbet Goubert is hoogleraar klinische gezondheidspsychologie aan de universiteit Gent. In dit boek probeert zij duidelijk te maken dat pijn bij baby’s, kleuters en jongeren herkennen een uitdaging is.
Vanaf de geboorte krijgt een kind te maken met pijn. Denk hierbij aan prikjes, ziekten en valpartijen bij het leren lopen en fietsen. Jammer genoeg wordt pijn bij kinderen nog te vaak geminimaliseerd en vertellen wij een kind bij de dokter of tandarts ‘flink’ te zijn. Uit onderzoek blijkt dat kinderen gemiddeld drie pijnmomenten per dag beleven en dat een kwart van alle kinderen chronische pijn ervaart. De meest voorkomende klachten bij kinderen zijn hoofd- en buikpijn. Vanaf de puberteit zijn er verschillen in pijnklachten tussen jongens en meisjes. Eén van de mogelijke oorzaken is menstruatiepijn.
Pijn is onder te verdelen in: acute pijn als onmiddellijk gevolg van bijvoorbeeld het stoten aan een tafel, een valpartij of een ziekte; procedurele pijn als gevolg van een medische procedure (bijvoorbeeld vaccinatie); en chronische pijn wanneer die langer dan drie maanden duurt.
Hoe weet je dat je kind pijn heeft? Voor Goubert is het antwoord hierop: ‘Goed luisteren naar wat kinderen je vertellen over wat ze voelen, als je een grote kans wilt maken de situatie juist in te schatten. Als ouder is het belangrijk dat je op basis van eerdere ervaringen inschat hoe erg de situatie is en hoeveel zorg er nodig is. Jouw tijd en aandacht zijn een grote steun en daarnaast is het belangrijk om rust uit te stralen.’ Naast pijn krijgen kinderen ook te maken met angst wanneer ze zich in een stressvolle situatie bevinden. De auteur geeft veel nuttige tips en oefeningen om te zorgen dat een kind toch binnen zijn of haar ‘window of tolerance’ (een zone waarin het de stress goed aan kan) blijft.
Veel aandacht is er in het boek voor chronische pijn. Als niets lijkt te werken om pijn te stoppen, kan dit veel stress veroorzaken bij je kind en jou als ouder. Chronische pijn is meestal moeilijk te verklaren vanuit een puur biomedisch perspectief, omdat er vaak geen duidelijke biomedische oorzaak kan worden vastgesteld. Om deze reden is het volgens Goubert belangrijk om chronische pijn te bekijken vanuit een biopsychosociaal perspectief, aangezien er een grote rol is weggelegd voor psychologische factoren zoals stress en sociale variabelen zoals pestgedrag. Moeilijkheden waarmee kinderen met chronische pijn kunnen worden geconfronteerd in het dagelijks leven, hebben invloed op hun emotionele welzijn en het lichamelijk en sociaal functioneren. Enkele aanbevelingen die de auteur geeft aan ouders hoe hiermee om te gaan zijn: ‘Wees niet te beschermend want positieve bekrachtiging kan het pijngedrag in stand houden; stimuleer gezonde activiteiten; geef het goede voorbeeld en blijf rustig; communiceer met je kind en neem de tijd om naar hem of haar te luisteren en vergeet vooral niet om te zorgen dat je als ouder je eigen mentale gezondheid bewaakt.’
Hulpverleners die bij chronische pijn worden ingeschakeld, zien steeds meer de meerwaarde van een multidisciplinair behandeltraject. Een pijnbehandeling op maat zal dan gericht zijn op zowel fysiek, psychologisch en sociaal optimaal functioneren. Gebruikte strategieën zijn hierbij: leren hoe met piekergedachten om te gaan, leren te ontspannen, stimuleren om zinvolle en leuke activiteiten te ondernemen en zorgen dat iemand zich begrepen voelt. Studies hebben vastgesteld dat bij kinderen ná een multidisciplinair behandeltraject een significante verbetering optreedt in hun functioneren. In vergelijking met de periode ervoor hebben ze minder beperkingen in hun dagelijks leven, minder angst, minder sombere gevoelens, minder piekergedachten en functioneren ze beter op school.
Na het lezen van dit boek is de auteur voor mij in haar missie geslaagd om ouders en hulpverleners de nodige kennis en het vertrouwen te geven hoe om te gaan met verschillende soorten pijn bij kinderen en zelfs waar mogelijk te voorkomen.
