In dit rijk geïllustreerde boek legt Philipp Dettmer de werking van het complexe immuunsysteem zeer volledig uit, in gewone mensentaal. Ook gebruikt de auteur veel beeldspraak om het levendig te houden. Zo noemt hij bijvoorbeeld ons lymfestelsel ‘de snelweg van het immuunsysteem’.
Bestel dit boek in de MD Boekenshop >>>
In het eerste hoofdstuk legt Dettmer uit wat ons immuunsysteem is en welk doel dit heeft. Hij ziet het als een ingewikkeld systeem van honderden onderling hecht verbonden bases en arbeidsbureaus in je hele lichaam. Daarnaast beschikt het volgens de auteur over gespecialiseerde universiteiten, waar cellen leren waartegen ze moeten vechten. En stel je eens voor; een gemiddeld lichaam bestaat uit ongeveer 40 miljoen cellen!
De cellen van het immuunsysteem hebben tot taak om ons lichaam te verdedigen tegen vijanden die ons uit evenwicht proberen te brengen. Voor Dettmer zijn cellen niet meer dan zakken eiwitten, aangestuurd door chemische prikkels. Als ze in grote getallen samenwerken, kunnen ze dingen die een afzonderlijke cel niet kan. Bovendien zijn immuuncellen voorzien van bijzondere receptoren die gebruikelijke puzzelstukjes van onze vijand kunnen herkennen.
Het tweede hoofdstuk concentreert zich op de vijanden die ons lichaam proberen binnen te dringen. Aan de hand van een roestige spijker in een voet, beschrijft de auteur wat hierop de reactie is van het immuunsysteem: ‘Macrofagen, een soort schildwachten, vallen binnen enkele seconden de bacteriën aan en werpen zich met veel geweld in de strijd; neutrofielen worden vervolgens als versterking ingeschakeld en de dendritische cellen stellen ten slotte vast welke vijand jou aan het infecteren is en geven deze informatie door aan het immuunsysteem.’ Een feit is dat onze huid als buitenste verdediging zo effectief is dat pathogenen (leedverwekkers) hier gemakkelijk af te weren zijn. In vergelijking met andere ziekten hoor je zelden dat mensen ziek worden van een geïnfecteerde huid.
In het derde hoofdstuk leren we dat pathogenen op sommige plekken juist wel gemakkelijk ons lichaam kunnen binnendringen: dat is daar waar middelen om in leven te blijven, zoals lucht en voedsel, van buiten naar binnen moeten en afval van binnen naar buiten (mond, longen, luchtwegen, darmen en voortplantingsorganen). En inderdaad het overgrote deel van de ongenode gasten die ons ziek maken, komt binnen op de plek waar interacties met buiten plaatsvinden. Ons immuunsysteem moet hier dus andere verdedigingssystemen inzetten dan in de rest van het lichaam.
Ook onze grote vijand, het virus, komt in dit hoofdstuk uitgebreid aan bod. Dettmer beschrijft wat virussen zijn, hoe zij te werk gaan en hoe een virusinfectie kan worden uitgeroeid.
Het laatste hoofdstuk laat aan de hand van hiv (humaan immunodeficiëntievirus) zien wat er kan gebeuren als je immuunsysteem het begeeft. Daarnaast is er aandacht voor het ontstaan van allergieën en auto-immuunziekten. Bij allergieën is het immuunsysteem te agressief en bij auto-immuunziekten kunnen door een ongelukkige samenloop van fouten de beveiligingssystemen defect raken, waardoor het immuunsysteem denkt dat het lichaam dat het moet beschermen de vijand is die het moet doden.
Ook de ziekte kanker komt aan bod. Kanker komt erop neer dat cellen in een bepaald deel van je lichaam zich ongecontroleerd vermenigvuldigen. Gewoon domme pech! Je kunt de kans dat je ooit kanker krijgt wel vergroten door een bepaalde levensstijl die je genetische code beschadigt (roken, alcohol, te dik worden, contact met kankerverwekkende stoffen en genieten van de zon zonder je in te smeren).
Ten slotte aandacht voor de Covid-19-pandemie die ons heeft laten zien hoe ongelofelijk belangrijk ons immuunsysteem is. Het belangrijkste ingrediënt voor een gezond immuunsysteem is een voedingspatroon dat alle vitaminen en voedingsstoffen bevat die je lichaam nodig heeft. Je immuunsysteem maakt immers constant miljarden cellen aan en al die nieuwkomertjes moeten eten, willen ze goed functioneren.
Na het lezen van dit boek zul je de volgende keer dat je ziek bent of met een aandoening te maken krijgt op een heel andere manier naar je lichaam kijken.
Door: Josée Janssen