Het vrouwenhart wordt weliswaar begeerd, maar evenzeer miskend. In Nederland sterven elke dag zevenenvijftig vrouwen aan hart- en vaatziekten. Daarmee vormen deze ziekten doodsoorzaak nummer één bij de vrouw. Zet dat af tegen negen sterfgevallen door borstkanker en één ten gevolge van een verkeersongeluk, en het zal duidelijk zijn dat het tijd wordt voor actie. En dat is precies waar Janneke Wittekoek voor staat.

De auteur van Het vrouwenhart is cardioloog, gezondheidswetenschapper en oprichter van de HeartLife klinieken in Utrecht. Wittekoek heeft het tot haar missie gemaakt om het vrouwenhart op de medische kaart te zetten.

Want terwijl de sterfte onder vrouwen aan hartproblemen groter is dan onder mannen, focussen alle grote klinische onderzoeken tot nu toe op de symptomen en benadering van de problemen bij de man. Maar bij vrouwen ontstaat een totaal ander klachtenpatroon, waardoor de ziekte vaak niet herkend wordt.

Op de dag dat de auteur besloot tot het schrijven van haar boek, stelde de minister van Volksgezondheid twaalf miljoen euro ter beschikking voor meer onderzoek naar genderspecifieke geneeskunde; een doorbraak in de al jaren durende strijd om binnen de geneeskunde meer aandacht te krijgen voor de vrouw.

Lange tijd zijn vrouwelijke proefdieren – en de vrouwen zelf – buitengesloten van wetenschappelijk onderzoek omdat hun hormooncyclus onderzoeksresultaten in de war schopt. Terwijl het erop lijkt dat deze hormoonhuishouding juist een sleutelrol speelt in het hart- en vaatziektenverhaal bij de vrouw!

Een deel van de kennis die de klinische onderzoeken hebben opgeleverd, is weliswaar voor een groot deel te vertalen naar de vrouw met hartproblemen. Ook voor haar gelden de risico’s die een slechte leefstijl met zich meebrengen.

De gevolgen van sommige van deze risico-factoren wegen bij vrouwen veel zwaarder. Zo geeft Wittekoek aan dat roken de belangrijkste risicofactor is voor het krijgen van een hartinfarct vóór het vijftigste levensjaar en dat er extra risico’s gelden voor vrouwen rondom de overgang.

Het boek biedt een verhelderend lijstje met klachten die op hart- en vaatgerelateerde problemen wijzen, maar die vaak anders gediagnosticeerd worden. In hetzelfde hoofdstuk wordt nader ingegaan op de specifieke man-vrouwverschillen.

Uitgebreid komen bouw, werking en functie van het hart en de kransslagaders aan de orde. Zo kunnen de handreikingen die de schrijfster geeft in perspectief tot de eigen gezondheid van de lezers, geplaatst worden.

Leuke aanvulling vormt Wittekoek’s eigen verhaal, dat de informatie van het boek lardeert. Het vrouwenhart besteedt uitgebreid aandacht aan de redenen van de toename van hart- en vaatziekten onder vrouwen.

En zoals bij meerdere gezondheidsproblemen is de oorzaak vaak eenvoudig terug te voeren op een verkeerde leefstijl die een grotere impact lijkt te hebben op de vrouw dan op de man. Daarbij komt het feit dat er tegenwoordig meer vrouwen roken en meer vrouwen werken.

En dat laatste levert stress op, waartegen een vrouwenhart wat minder goed bestand is. Een interessant staffeltje waarmee de risicofactoren gekwantificeerd worden: van de 37.000 patiënten die jaarlijks overlijden aan hart- en vaatziekten rookt 30 procent, eet 90 procent verkeerd, beweegt de helft te weinig, is 40 procent te dik, heeft 25 procent een te hoge bloeddruk en 25 procent een verhoogd cholesterolgehalte.

Het boek biedt bruikbare handreikingen voor een betere leefstijl om risico’s in te perken. Zo wordt onder meer het gevolg van het gebruik van goede en slechte vetten besproken, het slikken van medicijnen en supplementen belicht, en het belang van de juiste bewegingsvormen onder de aandacht gebracht.

Het is duidelijk: vrouwencardiologie ontwikkelt zich tot een nieuwe wetenschap. Een mooie ontwikkeling die kan aanhaken bij de trend op het gebied van technologische innovaties die het onder meer mogelijk maakt om vrouwen met hartklachten op afstand te monitoren.

Zo kan de ‘cardioloog on demand’ preventief in actie komen. Een aanpak die aansluit op het ‘medical lifestyle coaching concept’ van de toekomst.

Nu ook voor vrouwen met hart- en vaatproblemen!
Tineke Dekker

Zelf lezen? Bestel het boek dan hier, in de boekenshop van Medisch Dossier.

Het vrouwenhart Janneke Wittekoek Uitgeverij Lucht Bv ISBN: 9789491729805 191 pagina’s € 17,50