Medicijnen en voedingssupplementen kunnen elkaar beïnvloeden. Sint-janskruid is daar een voorbeeld van. Sommige medicijnen werken sterker of minder, of zelfs níet meer wanneer gelijktijdig een voedingssupplement met dit kruid wordt ingenomen. Zo kan het gebruik van sint-janskruid samen met medicijnen tegen angst en depressie gevaarlijke bijwerkingen geven. Ook vermindert sint-janskruid de werking van vele andere medicijnen, zoals antistollingsmedicijnen en de anticonceptiepil. In dit artikel leest u meer over de effecten van sint-janskruid.

Sint-janskruid, Hypericum perforatum, is een kruidensupple-ment dat vaak wordt gebruikt door mensen die somber gestemd zijn of zich neerslachtig voelen. Door een positieve invloed op ons centraal zenuwstelsel, kan dit kruid bijdragen aan een goede emotionele balans. De psychoactieve stoffen die hiervoor verantwoordelijk zijn, heten hypericinen.1
Kruidenmiddelen met sint-janskruid zijn sinds 1996 internationaal in de handel en bij de drogist verkrijgbaar als extract of als gedroogd kruid, in capsules, dragees, tabletten, druppels en kruidenthee.2

Naast dat het als gezondheidsproduct in de drogist te koop is, wordt het ook als UA-geneesmiddel verkocht bij de apotheek. UA staat voor ‘Uitsluitend Apotheek’. Ondanks dat het in de apotheek als medicijn wordt verkocht, is er geen recept van een arts nodig. Wanneer u het als UA-geneesmiddel in de apotheek aanschaft, kan de apotheker beter afgestemde voorlichting geven, omdat hij ook inzicht heeft in uw medicijngegevens.

Hoe werkt sint-janskruid?

De werking van sint-janskruid is complex en nog steeds niet volledig bekend. Het werkingsmechanisme is wel in verschillende wetenschappelijke studies onderzocht. Cellen communiceren met elkaar via signaalstoffen en deze stoffen spelen een zeer belangrijke rol in het functioneren van ons lichaam. Uit studies blijkt dat preparaten met sint-janskruid de heropname van verschillende signaalstoffen in de hersenen remmen waardoor deze langer werkzaam blijven.3
Er zijn meerdere signaalstoffen die reageren op sint-janskruid. Bijvoorbeeld serotonine, deze is belangrijk voor onder andere onze stemming, het zelfvertrouwen, slaap, seksuele activiteit, emoties en eetlust. En dan is er dopamine, de werking van dopamine is afhankelijk van de receptoren waaraan het bindt. Het wordt ook wel het gelukshormoon genoemd, omdat het een belangrijke rol speelt in het beloningsysteem van het lichaam.
Het effect van sint-janskruid is vaak niet direct merkbaar. Het duurt gemiddeld twee tot drie weken voordat de gebruiker een effect bemerkt.

Sint-janskruid en de wisselwerking met medicijnen

• Kruidenproducten met sint-janskruid kunnen een wisselwerking hebben met medicijnen. De volgende medicijnen werken minder goed bij gelijktijdig gebruik met sint-janskruid:
• Antistollingsmedicijnen, zoals acenocoumarol, fenprocoumon en rivaroxaban
• Medicijnen tegen maagzuur, zoals esomeprazol en omeprazol
• Cholesterolverlagende medicijnen, zoals atorvastatine en simvastatine
• Medicijnen bij hartziekten, zoals digoxine en verapamil
• De anticonceptiepil
• Medicijnen bij epilepsie, zoals carbamazepine, fenobarbital en fenytoïne
• Medicijnen die het afweersysteem onderdrukken, zoals ciclosporine en tacrolimus
• Medicijnen tegen kanker, zoals imatinib
• Bij de laatste drie middelen in het rijtje (ciclosporine, tacrolimus en imatinib) wordt geadviseerd direct te stoppen met de inname van sint-janskruid. Bij overige medicijnen moet per geval worden bepaald of gelijktijdig gebruik wel of niet kan.4
• Antidepressiva werken sterker wanneer ze gebruikt worden in combinatie met sint-janskruid. Dit kan gevaarlijke situaties opleveren. Beide interacties – verminderde en versterkte werking van medicijnen – worden hieronder kort toegelicht.

Hoe de werking van medicijnen beïnvloed wordt

De afbraak van medicijnen vindt vooral plaats in de lever. Sint-janskruid kan ervoor zorgen dat medicijnen minder goed werken, omdat het verschillende CYP-enzymen in de lever activeert waardoor bepaalde geneesmiddelen sneller worden afgebroken. Ook de geneesmiddelentransporters worden hierdoor aangezet om geneesmiddelen actiever uit het lichaam te verwijderen, met als gevolg dat de hoeveelheid geneesmiddel in het bloed daalt en deze minder effectief is. Het gevolg van deze interactie is afhankelijk van de reden waarom het medicijn wordt gebruikt en de dosering.4

Sint-janskruid kan er ook voor zorgen dat een medicijn sterker werkt. Dit is het geval bij antidepressiva. Een remmende werking op signaalstoffen in de hersenen van zowel sint-janskruid als een antidepressivum kan leiden tot hogere concentraties van signaalstoffen in de hersenen dan gewenst. Dit kan ernstige gevolgen hebben, zoals het optreden van het serotonerg syndroom. Dit is een soort vergiftiging door een te hoge concentratie serotonine.4,5 De serotoninereceptoren in de hersenen raken hierdoor overprikkeld en mensen krijgen vervolgens last van hyperactiviteit, verwardheid, een bemoeilijkte ademhaling, verslechterde coördinatie, enzovoorts. Een serotonerg syndroom resulteert vaak in een ziekenhuisopname.

Bewust omgaan met sint-janskruid

Wanneer u sint-janskruid gebruikt en daarnaast ook medicijnen slikt, moet u dit laten weten aan uw arts en apotheker. Zij kunnen u vertellen of u sint-janskruid samen met uw medicijnen kunt gebruiken. Ook als u stopt met het gebruik van sint-janskruid is het raadzaam om dat te overleggen.5

LITERATUUR
1. https://supplementinfo.nl/sint-janskruid/
2. https://www.apotheek.nl/medicijnen/sint-janskruid#heb-ik-een-recept-nodig
3. https://www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-kruiden/veelgebruikte-kruiden/sint-janskruid/interactie-informatie-voor-artsen-en-apothekers
4. https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/090425001.pdf
5. https://www.medicijngebruik.nl/patient/brochure/3925/medicijnen-en-voedingssupplementen

Rinske van den Barg is sinds 2015 verantwoordelijk voor Communicatie & Regulatory affairs bij NPN, de brancheorganisatie voor voedingssupplementen in Nederland.  Zij studeerde Voeding & Gezondheid aan de Wageningen University & Research.