Is rode gist een veilig natuurlijk alternatief voor statines?

Bij ons in de Vitamineapotheek krijgen we frequent vragen over een natuurlijk alternatief voor reguliere cholesterolverlagers als statines. In de praktijk worden statines soms slecht verdragen en vooral de hinderlijke spierpijn in de benen is een veelgehoorde klacht. Om die reden heeft een aanzienlijke groep statinegebruikers behoefte aan een alternatief dat effectief het cholesterol verlaagt, maar niet deze nare bijwerking geeft.

Spierklachten komen veel voor

De statines zijn ontdekt en ontwikkeld in de jaren 70 van de vorige eeuw, en vandaag de dag niet meer weg te denken uit het behandelprotocol. Grotendeels is dit te danken aan de grote invloed van de farmaceutische industrie, die aan de cholesterolverlagers inmiddels miljarden heeft kunnen verdienen. Een statine wordt voorgeschreven bij een te hoog cholesterolgehalte, ter preventie van hart- en vaatziekten. Statines grijpen in door de productie van cholesterol te remmen via het enzym HMG-CoA-reductase. Spierklachten als bijwerking komen echter veel voor in de praktijk en dit lijkt genetisch bepaald. De klachten variëren van een goedaardige spier- of gewrichtspijn tot een ernstigere vorm van spierafbraak. De incidentie van spierpijn na gebruik van statines varieert van 1 tot 7 procent. Ernstige spierafbraak treedt op bij 0,5 procent van de patiënten.

Levensbedreigende rhabdomyolyse, een ernstige aandoening waarbij veel spiervezels tegelijkertijd kapotgaan, komt gelukkig zelden voor. Ongeveer 1 tot 5 procent van de patiënten staakt het gebruik van statines vanwege het optreden van bijwerkingen.

Extra risico op diabetes

Statines blijken het risico op diabetes in lichte mate te verhogen (9 procent) en naarmate de dosering hoger is, neemt dit risico verder toe. Het tegenstrijdige is dat diabetes juist een belangrijke risicofactor is voor hart- en vaatziekten, die statines juist beogen te bestrijden. In de meeste gevallen wegen de cardiovasculaire voordelen echter op tegen het licht verhoogde risico op diabetes. Bij post-menopauzale vrouwen is het extra risico op diabetes door statinegebruik echter aanmerkelijk hoger, 71 procent. Een nieuwe ontdekking is dat statines mogelijk het verouderingsproces versnellen doordat ze de stamcellen zouden aantasten. Mogelijk kunnen langs deze weg bijwerkingen als geheugenverlies, spierpijn, diabetes, verminderde leverfunctie, vermoeidheid en staar worden verklaard.

Rode gist als alternatief

Er worden wereldwijd miljarden statines geslikt. Bij een aanzienlijke gebruikersgroep is hiertegen weerstand ontstaan. De vraag rijst in hoeverre rode gist een alternatief is. Gefermenteerde rode rijst bevat de stof monacoline K, een stof die deels identiek is aan lovastatine. Monacolinen zijn HMG-CoA-reductase-remmers die rechtstreeks ingrijpen in de cholesterolaanmaak in de lever. Door remming van het enzym HMG-CoA-reductase daalt het totaal- en het LDL-cholesterol. In diverse studies is lovastatine vergeleken met het meestgebruikte statine simvastatine, waarbij werd aangetoond dat lovastatine ook in staat is om het cholesterol te verlagen terwijl er minder bijwerkingen optreden. Statines werken echter wel krachtiger in de verlaging van het cholesterol, maar hebben daarom ook meer bijwerkingen.

De in Nederland verkrijgbare producten met rode gist bevatten een concentratie van gemiddeld 6-10 mg monacoline K. Dit komt overeen met circa 600-2400 mg rode gist. Omdat rode gist rijst onder de Warenwet wordt geschaard, valt dit product onder het toezicht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. De gezondheidsclaim dat rode gist rijst gunstig is voor het behoud van een verantwoord cholesterolgehalte is goedgekeurd door de Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) voor producten met een dosering van 10 mg monacoline K per dag. Rode gist wordt door het merendeel van de patiënten goed verdragen en kan een mogelijk alternatief zijn voor een statine indien een patiënt veel last heeft van bijwerkingen. Uiteraard dient dit in overleg te geschieden met de behandelend arts! Rode gist wordt helaas niet vergoed door de zorgverzekeraar.

Hoe nuttig is Q10 suppletie?

In alle onderzoeken ziet men bij patiënten een sterke daling van het co-enzym Q10 gehalte in het lichaam nadat zij enkele weken tot maanden statines hebben gebruikt. Na het stoppen met de statine treedt binnen korte tijd een normalisering van het co-enzym Q10 gehalte op. Het nut van Q10 suppletie is echter tot op heden wetenschappelijk niet overtuigend aangetoond, en het grote nadeel van de hoge prijs van Q10 maakt langdurige toepassing hiervan minder aantrekkelijk.

Diverse wetenschappelijke studies en case-reports tonen aan dat het slikken van vitamine D3 zowel de vitamine D3 spiegel als de spierpijn ten gevolge van statinegebruik, kan corrigeren.

Uw statine vervangen voor rode gist?

Het is wel belangrijk u te realiseren dat rode gist alleen een mogelijk alternatief voor een reguliere cholesterolverlager is, mits u in het verleden geen infarct gehad heeft, geen overgewicht heeft, een gezonde levensstijl hanteert met een gezonde leefstijl en niet erfelijk belast bent. Aan u om in overleg met uw behandelend arts rode gist als een mogelijk alternatief te bespreken voor een gezond cholesterolgehalte.

Literatuur
1. Transl Res. 2009 Jan;153(1):11-6. (23)de munck-Khoe, Myalgie door Vit D tekort; Pharm.Wb 2011 (6)-febr:23
2. J Diabetes. 2017 Dec;9(12):1100-1106.