Als u goed opgeleid bent en redelijk welvarend, is de kans dat u lang zult leven – en ook jaren langer gezond zult blijven – veel waarschijnlijker.

Opleiding en economische stabiliteit zijn niet de enige sociale factoren voor ziekte. Er zijn aanwijzingen dat de mate van eigen betrokkenheid bij gezondheidszorg een van de meest cruciale factoren is.

Het vergaat mensen die hun hele leven betrokken zijn bij de eigen gezondheidszorg – proactief in plaats van reactief – veel beter. Zulke mensen zijn geïnteresseerd in de behandelmogelijkheden en werken samen met de arts om alle voor- en nadelen in kaart te brengen en te begrijpen.
Het gaat ook om interesse tonen in gezondere voedsel-keuzes. Tijd nemen om te sporten en te ontspannen. Hulp zoeken wanneer nodig. Het lukt hoogopgeleiden soms beter om relevante informatie te filteren uit de vele en tegenstrijdige geluiden. Sommige van deze zaken zijn ook alleen bereikbaar voor mensen met voldoende besteedbaar inkomen, omdat ze niet door de ziektekostenverzekering worden gedekt.

Wie geld heeft en zich bekommert om zijn gezondheid kan ervoor kiezen om hieraan geld uit te geven. Daarom zijn degenen met het meeste geld ook vaak de gezondste mensen in onze samenleving en om dezelfde reden zijn zij de grootste gebruikers van niet-reguliere, ‘alternatieve’ behandelingen – ook al worden die door de gevestigde media gemarginaliseerd.

Er wordt wel beweerd dat het noodzakelijk is om de sociale factoren aan te pakken, met name onderwijs en financiële onafhankelijkheid, om de ongelijkheid in de gezond-heidszorg te verminderen. Maar dit maakt het wel makkelijker om de interesse in de eigen zorg te verliezen en af te haken, waarna men – als het lichaam het eenmaal laat afweten door alle junkvoedsel en ongezonde leefgewoonten – voor hulp alleen nog zijn toevlucht kan nemen tot het gezondheidsstelsel dat men kent en vertrouwt.

Vasthouden aan de status quo houdt in het kweken van vertrouwen in het reguliere stelsel en van wantrouwen tegen het alternatieve systeem. Er wordt gedaan alsof de toegang tot medicijnen, vaccins en operaties de enige mogelijke opties zijn voor de minderbedeelden. Maar dit is een illusie zonder wetenschappelijke grondslag, die gestoeld is op negatieve publiciteit over het meer natuurlijke, minder medicijnafhankelijke systeem waarvan hoger opgeleide, meer welgestelde mensen met veel succes gebruikmaken.

Wat zou er gebeuren als de armste, minst betrokken mensen in staat waren om in contact te komen met de progressievere en meer holistische modellen waar zovelen van ons om roepen? Huisartsen en anderen in de eerstelijnszorg zouden aanvullend moeten worden opgeleid, zodat ze een bredere kijk krijgen op de functies van het lichaam.

Als dokters met patiënten konden praten in een taal die niet doorspekt is met technisch jargon zouden ze een veel constructiever, gemeenschappelijk besluitvormingstraject kunnen ingaan met hun patiënten.

Artsen moeten ook worden opgeleid om de onderliggende oorzaak van een ziekte op te sporen in plaats van zich te richten op het behandelen van symptomen. En als we er nu eens een gewoonte van zouden maken om routineonderzoeken te laten doen, om een indruk te krijgen van hoe we er voorstaan op allerlei gezondheidsgebieden, zodat we gedragsaanpassingen kunnen doorvoeren voordat we echt ziek worden? Dit zijn allemaal aspecten die wel meegenomen zijn in het ontwerp voor duurzame gezondheidszorg van de Alliance for Natural Health (zie mijn column in het juninummer van Medisch Dossier).

Ook al nemen we aan dat er geen verandering zal optreden in de mate van betrokkenheid van een hypothetische laagopgeleide patiënt met weinig geld; als die patiënt bij een reguliere dokter naar binnen loopt met ernstige kniepijn, dan zou die arts hoogstens een NSAID voorschrijven, terwijl een holistisch opgeleide arts zou zoeken naar andere tekenen van een slechte gezondheid, vragen zou stellen over de leefstijl van de patiënt en eventueel bloed afnemen en tests laten uitvoeren.

Door patiënten aan te moedigen om zich aan te sluiten bij een groep anderen met soortgelijke problemen, onder begeleiding van een gezondheidscoach, zouden ze geïnspireerd kunnen raken om af te vallen, meer te sporten, ontstekingsremmende voeding te gaan eten, en beter te leren omgaan met stress. Dan zou niet alleen het knieprobleem van de patiënt weggaan, maar zou ook het toekomstige risico op hartziekten, kanker en diabetes type 2 afnemen.

Dit is het soort stroom-opwaarts gerichte, duurzame gezondheidsstelsel waaraan we allemaal dienen deel te nemen, los van onze opleiding of van geld. Ik vermoed niet dat de reguliere geneeskunde dit gaat doen. Er zijn te veel mensen die baat hebben bij de huidige stand van zaken. Sluit u aan bij onze beweging en werk eraan mee om de omslag tot stand te brengen. Kijk voor meer informatie op www.anhinternational.org.