We hebben de ‘wedloop’ tegen virussen, bacteriën en gisten dus nog lang niet gewonnen. We zijn gewoon in slaap gesust door een vals gevoel van veiligheid door medicijnen en vaccinaties

Hoe voorkom je een infectie? En als je geïnfecteerd bent, hoe kom je er dan snel overheen? Sarah Myhill legt uit hoe je de strijd aangaat met Covid-19 en andere virussen, bacteriën en microben.

De Covid-19-pandemie eist veel levens. Maar gelukkig is het nog steeds zo dat de meeste mensen de infectie overleven. Hoe komt het dat sommigen er wel aan overlijden en anderen niet? En hoe verminderen we onze kans om besmet te raken?

Veel mensen werden verrast door de Covid-19-uitbraak. We gingen er een beetje van uit dat moderne medicijnen en vaccinaties ervoor hadden gezorgd dat virusepidemieën tot het verleden behoorden. Maar infecties zijn altijd onder ons en ze spelen een belangrijke rol bij veel dodelijke ziekten, van kanker en coronaire hartziekte tot diabetes en dementie.

We hebben de ‘wedloop’ tegen virussen, bacteriën en gisten dus nog lang niet gewonnen. We zijn gewoon in slaap gesust door een vals gevoel van veiligheid door medicijnen en vaccinaties. Nu hebben we met Covid-19 te maken, en in de toekomst krijgen we waarschijnlijk met nog meer nieuwe virussen te maken.

Dus, hoe kunnen we de effecten verminderen van Covid-19 en andere virussen waarmee we geïnfecteerd raken?  En hoe kunnen we een infectie zo veel mogelijk vermijden? Dat kan met de tweeledige aanpak die ik patienten in mijn praktijk altijd aanleer.

Al miljoenen jaren dragen we microben bij ons. Het feit dat ze nu infecties veroorzaken, is een gevolg van ons afnemende vermogen om ze te bestrijden. En dat heeft te maken met onze moderne westerse voeding en leefstijl.
Mijn tweeledige aanpak omvat:

1. een algemene strategie om infecties te voorkomen en te behandelen;
2. effectieve manieren om de microben aan te pakken.

Als we ons immuunsysteem niet op orde krijgen, kan dit problemen geven. En het is al een ongelijkwaardige strijd vanaf het moment dat we baby zijn. Door keizersnedes en flesvoeding krijgen we niet de juiste afweer- en voedingstoffen mee. Veel baby’s krijgen spruw (een schimmelinfectie in de mond). Dat betekent dat we vaak al met een achterstand beginnen.

Een gistende mond kan leiden tot gistende darmen. De darm kan gaan lekken. Dan komen microben uit de darmen in het lichaam terecht: dat proces heet bacteriële translocatie en veroorzaakt veel ziekteverschijnselen of ziekten.

De meeste microben komen in ons lichaam terecht, doordat we ze inademen of binnenkrijgen met ons eten en drinken. Degene die we inademen, hechten zich aan het kleverige slijm waarmee de luchtwegen zijn bedekt. Ze worden opgehoest en ingeslikt. Deze microben horen in het zuurbad van de maag terecht te komen, waar ze doodgaan.

Het handhaven van een zure maag biedt dus een belangrijke bescherming. Maar de westerse voeding en leefstijl verstoort dit verdedigingsmechanisme op vele manieren, door:

Koolhydraatrijke voeding

Voedingsmiddelen rijk aan koolhydraten kunnen in de maag gisten in plaats van dat ze goed verteerd worden. De microben die betrokken zijn bij deze fermentatie veroorzaken lichte ontsteking van het maagslijmvlies, wat kan zorgen voor een lekkage. Zodra de cellen in het maagslijmvlies zuur in de maagholte pompen, lekt dat zuur er weer uit.

Allergieën Veelvoorkomende allergenen zijn zuiveleiwitten en granen die gluten bevatten. Het zijn voedingsmiddelen die lichte ontstekingen kunnen veroorzaken op dezelfde manier als koolhydraatrijk voedsel dat doet en met dezelfde gevolgen.

Gluten

Gluten kunnen het slijmvlies van de dunnedarmlis beschadigen, waardoor die kan gaan lekken. Daarom kun je deze bij gevoeligheid beter vermijden.

Snacks

Tussen de maaltijden door heeft je maag de kans om de normale zuurgraad te herstellen. Maar als je constant zoete voedingsmiddelen en dranken consumeert, dan voed je de microben en belet je de maag om zichzelf te reinigen.

Hoe groot is jouw risico?

Als je géén Covid-19-infectie hebt gehad, hoe weet je dan of je vatbaarder bent? Er zijn zes signalen die een aanwijzing kunnen zijn:

Tandplak

Koolhydraatrijke voeding voedt de bacteriën in je mond, maar ook de suiker uit je bloed komt in je speeksel terecht. Plak verschijnt als eerste aan de binnenkant van je onderste snijtanden, recht tegenover het speekselkanaal. Je kunt zogeheten tandplakverklikkers gebruiken om tandplak op te sporen: ze laten een kleurstof achter op de tandplak.

Lichaamsgeur

normaal zweet is reukloos, maar bij een hoge bloedsuiker scheidt het lichaam de suikers met het zweet uit. Ze komen op je huid terecht, waar die suikers worden gefermenteerd door huidmicroben. En dat zorgt voor de vieze lichaamsgeur.

Gistinfecties

Gist is dol op suiker. Infecties als schimmelnagels, geregelde uitbraken van zwemmerseczeem, candida in het gebied rond de anus en vulva, of ringworm wijzen vaak op een hoge bloedsuiker.
Hoest en verkoudheid: ze mogen dan vaak voorkomen, maar ze zijn ook een aanwijzing dat de afweer zijn werk niet doet. Je weet dat je de virale wedloop aan het winnen bent als je weinig of geen last hebt van hoest en verkoudheid.

Overgewicht

we weten dat zwaarlijvige mensen meer kans lopen op een Covid-infectie en ook op de meeste andere infecties. Vet wordt opgeslagen op plaatsen waar het immuunsysteem bezig is. Dus vet rond de darmen betekent dat het immuunsysteem daar brandstof nodig heeft om de microben in de darmen te bestrijden.

Gewrichts- en spierpijn en stijfheid

microben blijven niet gewoon in de darmen zitten. Ze verspreiden zich naar de bloedbaan. ‘Nieuwe’ virussen zoals Covid-19 kunnen zo op plekken terechtkomen waar weefselschade en littekens zijn ontstaan, en daar ontsteking veroorzaken. Het gevolg is irritatie, stijfheid en pijn.

Dit kunnen allemaal waarschuwingen zijn die duiden op de beginfase van ziekten en die mogelijk nog omkeerbaar zijn. Probeer niet de symptomen te onderdrukken, want dan belemmer je de reactie van het immuunsysteem. Zo verhogen medicijnen tegen reuma bijvoorbeeld het risico op hartziekte: ze blokkeren de immuunrespons waardoor de kans op infectie groter is en dat is een oorzaak van hartproblemen en nog veel meer.

Vitamine C

Een uitstekende manier om jezelf tegen virale infecties te verdedigen, is met het paleo-ketogeen (PK-)dieet. Dit dieet voorkomt dat je de vijanden in het lichaam voedt.
Na het PK-dieet volgt vitamine C: het is heel belangrijk om dagelijks hoge doses vitamine C te nemen. Deze vitamine is de krachtigste breedspectrum antimicrobiële stof die we kennen, en hij is veilig.

De basis voor de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is bedoeld om scheurbuik te voorkomen: dat is slechts 75 mg per dag. Het Voedingscentrum noemt geen bovengrens, maar schrijft dat meer dan 2000 mg tot darmklachten kan leiden.

Maar als je kijkt naar dieren die hun eigen vitamine C aanmaken, zouden we minstens een paar gram per dag moeten nemen. Die hoeveelheid kunnen we niet alleen uit onze voeding halen, dus je moet supplementen slikken. Als je de hoeveelheid opvoert, kun je last krijgen van diarree: dat heet darmtolerantie.

De darmtolerantie bereik je met een dosis van ongeveer 15.000 mg (15 gram) per dag. De exacte hoeveelheid verschilt persoon.

Het PK-dieet tegen infecties

Infecties zoals het Covid-19-virus worden gevoed met koolhydraten of suikers. Een voedingspatroon gebaseerd op vet en vezels is dus minder vriendelijk voor dreigende infecties, want die gedijen op suiker en zetmeel. Diabetici zijn juist daarom extra gevoelig voor infecties: vanwege hun hoge bloedsuikerspiegel.

Het grote voordeel van het PK-dieet is dat je weinig schommelingen in je suikerspiegel hebt, omdat je niet meer afhankelijk van suiker bent. Dit dieet remt de gisting in de bovenste helft van het maagdarmkanaal. Daardoor verbetert de vertering en opname van voedsel. Ook vermindert het PK-dieet de toxische belasting door westerse voeding, waardoor de lever vaak overbelast raakt.
De belangrijkste uitgangspunten van het PK-dieet zijn:

• Eet veel vet en vezels, geen suiker en zetmeel.
• Eet 2 goede maaltijden per dag en snack niet tussendoor.
• Vermijd zuivelproducten, die geen natuurlijke voedingsmiddelen zijn (ook al is ons anders geleerd).
• Vermijd granen met gluten. Moderne tarwe bestaat soms voor 80 procent uit gluten, terwijl dat ooit 20 procent was.
• Eet micronutriënten. Zelfs als je goede voedingsmiddelen kiest, loop je het risico op een tekort aan micronutriënten: vitaminen, mineralen en sporenelementen. Vraag bij een vitaminewinkel naar een goed combinatiepreparaat. Gebruik dat dagelijks.

Eet kruiden en specerijen. Planten en paddenstoelen bevatten natuurlijke antivirale, antibacteriële en schimmelwerende stoffen. Vermijd verslavende voedingsmiddelen. Onze westerse voeding is gevaarlijk verslavend. Denk aan chocola, snoep, zoute snacks, cafeïne en alcohol.

En ik ben van mening dat suiker nóg verslavender en gevaarlijker is … zelfs meer dan roken.  Gebruik extra vezels. Vezels worden gefermenteerd door ‘vriendelijke’ microben in de dikke darm. Daarbij komt warmte vrij evenals korteketenvetzuren en belangrijke vitaminen zoals vitamine K. Vriendelijke microben trainen het immuunsysteem om op onvriendelijke microben in de darm te reageren.

Jodium

Jodium is een ander belangrijk onderdeel van je verdediging. Het doodt ziekteverwekkers waarmee het in aanraking komt, en meestal al binnen 30 seconden. Denk aan virussen, bacteriën, schimmels, gisten en protozoën. Jodium doodt eencellige organismen door te binden met de aminozuren tyrosine of histidine.

Het is moeilijk om jouw optimale dagelijkse dosering te bepalen, maar die ligt waarschijnlijk een stuk hoger dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van 150 microgram. Die ADH houdt geen rekening met een jodiumtekort, dat in de westerse wereld epidemische vormen heeft aangenomen. Dat komt door de aanwezigheid van fluoride in onze tandpasta en bromide in vlamvertragers (bijvoorbeeld in elektronische apparaten en vloerbedekking).

Als je niet zeker bent van de veilige dosering voor jou, overleg dan met een behandelaar die ervaring heeft met jodiumsuppletie. Want je wilt ook niet meer dan de maximaal veilige dosering van 600 mcg jodium binnenkrijgen. Bovendien is jodium een bondgenoot van vitamine C in de strijd tegen microben: ze versterken elkaar.

BHT

Butylhydroxytolueen (BHT) werkt tegen virussen met een omhulsel van lipiden, en dat zijn alle herpesvirussen, influenza, vogelgriep, varkensgriep, hepatitis B en C en… Covid-19. BHT maakt de laag lipiden (vetten) in het omhulsel van het virus kapot, waardoor het vatbaar wordt voor een aanval door het immuunsysteem en vitamine C. Doordat de lipidenlaag uiteenvalt, kunnen de eiwitten in de buitenste laag van het virus niet meer functioneren: ze kunnen zich niet meer aan gezonde cellen hechten en die binnendringen.

BHT is een conserveermiddel (E320) en wordt gebruikt om te voorkomen dat vette producten ranzig worden. Het gaat pas werken bij doses van ongeveer 20 mg per dag. Uit testen blijkt dat het de activiteit van herpesvirussen halveert. Een standaard BHT-capsule bevat 300 mg.

Slaap en zon

We hebben veel diepe, rustgevende slaap nodig en dat geldt ook voor onze afweer, die tegen virussen vechten. Wist je dat dieren kunnen sterven door een tekort aan slaap? De optimale hoeveelheid slaap is tussen de acht en negen uur.

Het is belangrijk om je op je slaap voor te bereiden door al ongeveer een halfuur voordat je gaat slapen naar bed te gaan. Probeer te slapen tussen 22:00 uur en 7:00 uur, en slaap meer in de wintermaanden.

Probeer je kamer donker, stil en koel te houden, en schakel elektromagnetische apparaten uit. Bijvoorbeeld de wifi, je smartphone of een draadloze telefoon. Hitte en warmte zijn ook belangrijk voor een gezond immuunsysteem.

Als je het te koud hebt, heb je meer kans een infectie op te lopen. Als je je temperatuur goed in de gaten houdt, weet je ook meteen of je energiesysteem – ketonen, mitochondriën, schildklier en bijnieren – goed in balans is.

Zorg ervoor dat je je kerntemperatuur (de temperatuur van je binnenste lichaamsweefsels) op 37°C houdt, met een schommeling van maximaal 0,3 graden. Een hete sauna of een warm bad kan helpen bij een acute infectie.

Hyperthermie, of een verhoogde lichaamstemperatuur, kan de effectiviteit van antibiotica volgens Friedrich Douwes, medisch directeur van het St. Georgziekenhuis in Bad Aibling, Duitsland verhogen.

Douwes gebruikt een grote incubator om de lichaamstemperatuur in twee uur tijd te verhogen naar 41,6°C. Daarna houdt hij het lichaam twee uur lang op die temperatuur, waarna hij de temperatuur in twee uur tijd langzaam laat dalen.

De zon is natuurlijk de meest voor de hand liggende bron van licht en warmte, en de ultraviolette stralen doden microben. Die eigenschappen worden bijvoorbeeld gebruikt om water en zwembaden te steriliseren. Zonlicht was ook de belangrijkste behandeling voor tuberculose, voordat er antibiotica waren.

Het werkt ook indirect, doordat zonlicht het vitamine D-gehalte van ons lichaam verhoogt, en vitamine D helpt tegen infecties. Dus ga naar buiten, elke dag. Maar laat je huid niet verbranden.

Kruiden en meer

De regel is eenvoudig: gebruik lekker veel kruiden, specerijen en paddenstoelen. Ze hebben een antimicrobiële werking. Je hoeft ze niet eens te koken: peterselie, rucola en wilde knoflook kun je rauw eten. De belangrijkste kruiden in het PK-dieet zijn knoflook, zwarte peper, gember, rozemarijn, munt en tijm.

Neem Indische maaltijden, die zijn altijd rijk aan kruiden en specerijen, zoals kurkuma, kardemom, koriander en komijn. Kruiden die je afweer verbeteren, zijn onder andere astragalus (hokjespeul), cordyceps en rhodiola (rozenwortel): ze zijn antimicrobieel en versterken het immuunsysteem.

Om Covid-19 te bestrijden en te voorkomen, en ook infecties met andere virussen en microben, is het van belang de regie te nemen over je eigen gezondheid.  Artsen zoeken niet altijd naar de onderliggende oorzaken van een ziekte, maar proberen vaak een snelle oplossing te vinden om de patiënt van zijn klachten af te helpen.

Maar daardoor krijg je niet altijd antwoord op de vragen waarmee we begonnen: waarom krijgen sommigen een virusinfectie en anderen niet, en waarom worden sommigen zieker dan anderen? Ik hoop dat je voor jezelf een beetje dichter bij de antwoorden op die vragen bent gekomen.

Het onderwerp dat het RIVM laat liggen

De redactie van Medisch Dossier heeft de vraag hoe de strijd aan te gaan met Covid-19 ook voorgelegd aan Maarten Klatte. Klatte’s werk gaat momenteel vooral over educatie en stressreductie. ‘Mensen zijn bezorgd, bang en onzeker. Ze hebben symptomen, maar ze weten niet of het corona is of een gewone verkoudheid of griep.

Het advies luidt “houd afstand en blijf thuis”. Dat helpt niet tegen angst. Thuis hebben mensen heel veel tijd om na te denken, ook dat geeft stress.’ Daarnaast laat het RIVM volgens Klatte een belangrijk onderwerp liggen: ‘Hoe versterk je het immuunsysteem?

Daarover hoor je het RIVM niet. De adviezen rondom afstand houden en thuisblijven hebben betrekking op “buiten het lichaam”. Moet je dan wachten tot je ziek bent? Dat kun je voor zijn – door je weerstand te verhogen.

Daarover zou ik van het RIVM graag meer adviezen willen horen. Om de eigen afweer te versterken, heb ik een 12–stappenplan opgesteld. Deze geef ik aan al mijn patiënten, en uiteraard leef ik er zelf ook naar.’

Boost je immuunsysteem in twaalf stappen!

Klatte past als arts een aantal leefregels toe, naast de RIVM-aanbevelingen om virusinfecties te voorkomen. ‘Ook als je het virus krijgt, kunnen deze tips ertoe bijdragen dat de infectie milder verloopt en sneller geneest’, aldus Klatte.

Klatte’s twaalf stappen zijn hier te lezen: