[Dossier: Schimmelinfecties]

Reken voorgoed af met Candida

Als u een schimmelinfectie hebt, zijn er duizenden programma’s, diëten en supplementen waaruit u kunt kiezen. Maar al die verschillende methoden maken gebruik van nagenoeg dezelfde eenvoudige adviezen die u kunnen helpen deze hardnekkige infectie de baas te worden.

Door: Celeste McGovern

Typ ‘candida-infectie’ op Google in en u krijgt tienduizenden hits. Talloze websites vertellen hoe u de strijd moet aangaan met deze gistachtige schimmel die allerlei klachten kan veroorzaken, van luieruitslag en jeukende liezen tot chronische vermoeidheid, het prikkelbaredarmsyndroom en zelfs kanker.
Candida albicans is een gistachtige schimmel die elk gezond mens bij zich draagt. Hij doet dienst bij de vertering van voedsel, en beschermt zowel het spijsverteringskanaal als de voortplantingsorganen tegen bacteriën. Het is de bedoeling dat hij niet met zijn andere kerntaak begint totdat zijn gastheer is overleden: het van binnenuit vergisten en verteren van het menselijk lichaam. Als zijn gastheer leeft, moet hij in bedwang worden gehouden door de juiste pH (zuurgraad) en door andere, lichaamsvriendelijke microben.

Uit de hand
Maar als hij de kans krijgt, vermenigvuldigt Candida zich razendsnel. Dan maakt hij schimmeldraden (hyfen) aan met steeds meer uitlopers, die giftige stoffen afgeven en schade aanrichten.
De Amerikaanse medicus Orian Truss was de eerste die verklaarde dat geneesmiddelen zoals antibiotica, anticonceptiepillen en ontstekingsremmers de schimmelgroei versnellen, doordat ze de goede bacteriën, die tegenwicht moeten bieden aan de schimmel, vernietigen. In 1983 kreeg deze theorie algemene bekendheid door het boek van kinderarts William Crook: The yeast connection.
Destijds erkenden artsen alleen wildgroei van de schimmel als die zich op bepaalde plaatsen in het lichaam voordeed: mondspruw, waarbij de tong met een dikke, witgele laag is bedekt; vaginale schimmelinfecties, waarbij grijswitte, kaasachtige afscheiding vergezeld gaat van branderigheid en jeuk; en berg, een eczeem van de hoofdhuid met geelachtige schilfers.
Een systemische infectie, candidiasis genaamd, waarbij Candida in de bloedsomloop terechtkomt, beschouwden ze als zeldzaam. Toch komt die waarschijnlijk vaker voor dan we denken. Ze kan fataal zijn: 40 procent van de mensen die het krijgen – vaak mensen met een lage weerstand –, overlijdt eraan.
Inmiddels komt er steeds meer bewijs dat de schimmel ook verband houdt met moderne epidemieën. Ons microbioom – de verzameling bacteriën, schimmels, protozoën, parasieten en virussen die in en op ons lichaam bleven – is nauw verbonden met elk aspect van onze gezondheid, van ons vermogen ziekten te bestrijden tot ons lichaamsgewicht, en ons emotionele en geestelijke welzijn.
Schimmels vormen een belangrijke subpopulatie van deze micro-organismen. Een aantal recente onderzoeken wijst erop dat ons microbioom vaak uit evenwicht raakt door Candida-overgroei. Dan ontstaat er een dysbiose: een onevenwichtige darmflora, die in verband wordt gebracht met allerlei chronische ziekten.
Onderzoekers van het Centrum voor Medische Mycologie (de wetenschap van de schimmels) van de Amerikaanse Case Western Reserve Universiteit publiceerden in 2015 een studie. Daarin ze concludeerden dat de 184 schimmelsoorten in ons spijsverteringskanaal – waarvan Candida de belangrijkste is – ‘bijdragen aan een sterkere immuunreactie, die leidt tot ernstiger ziekten’ en dat ‘de schimmelpopulatie een cruciale rol speelt in de ontwikkeling van (spijsverterings)ziekten.’1
Tijdens een ander recent onderzoek kwam aan het licht dat een infectie met Candida albicans de uitlokkende factor kan zijn van coeliakie.2 En een recente literatuurstudie bevestigt dat de overgroei van Candida-soorten een rol speelt bij zowel het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) als de psychiatrische aandoeningen waar 80 procent van de PDS-patiënten mee te maken krijgt.3

Onderbuikgevoelens
De microscopische activiteiten van Candida worden ook steeds duidelijker. Duitse onderzoekers hebben ontdekt dat Candida albicans vernuftige technieken gebruikt om het immuunsysteem te omzeilen.4 De twijgachtige uitsteeksels gebruiken thigmotropisme (het vermogen te voelen door contact) om groefjes en zwakke plekken in het darmslijmvlies te vinden. Daar scheiden ze vervolgens eiwitten uit om de darmwand te penetreren.5 Dat veroorzaakt microscopische lekjes in de darmwand, wat een ‘lekkende darm’ heet of ‘darmpermeabiliteit’. Als de darmbarrière aangetast is, kunnen toxische stoffen die de Candida afgeeft, maar ook onverteerde voedseldeeltjes in de bloedsomloop terechtkomen, waar ze het immuunsysteem inschakelen en voedselallergieën en auto-immuunziekten kunnen veroorzaken.
Robynne Chutkan, gastro-enteroloog in het ziekenhuis van de Georgetown Universiteit, beschrijft in haar boek The microbiome solution (2015) dat haar vak twintig jaar geleden werd gedomineerd door gemakkelijk vast te stellen aandoeningen als refluxziekte (brandend maagzuur), maagzweren en galstenen. Tegenwoordig wordt ze overspoeld door mensen met allerlei schijnbaar losstaande symptomen als huiduitslag (acne, dermatitis, eczeem en ringworm), spijsverteringsproblemen (opgeblazen gevoel, diarree en obstipatie), terugkerende infecties en allerlei vage klachten, zoals gewichtstoename, vermoeidheid, overgevoeligheid voor voedsel, hoofdpijn, depressie en verminderde concentratie. Hoewel de symptomen sterk verschillen, ontdekte Chutkan één overeenkomstige factor: de meeste patiënten hadden in het verleden langdurig of herhaaldelijk antibiotica geslikt.
Een van haar patiënten, Lucia, was een typerend voorbeeld. Ze was als kind gezond geweest, maar was als puber een jaar lang met het antibioticum tetracycline behandeld. In die periode was ze geregeld misselijk en kreeg seborroïsch eczeem op haar achterhoofd.
Toen ze als twintiger met anticonceptie begon, verergerde haar misselijkheid. Ze ging naar een gastro-enteroloog, die bij een biopsie de Helicobacter pylori opspoorde. Dat is een bacterie die we allemaal bij ons dragen, maar die bij overgroei maagzweren kan veroorzaken en op latere leeftijd maagkanker. Uit recent onderzoek blijkt echter dat de bacterie bij kinderen het ‘hongerhormoon’ ghreline onder controle houdt.6 De vernietigende werking van de bacterie beïnvloedt ook onze spijsverteringshormonen. 7 Als de H. pylori wordt uitgeschakeld door antibiotica, krijgen kinderen soms andere aandoeningen zoals astma of de refluxziekte. Dat suggereert dat de bacterie een beschermende werking heeft.8
Lucia kreeg drie soorten antibiotica voorgeschreven om de H. Pylori te bestrijden. Haar misselijkheid nam toe en ze kreeg last van zuurbranden. ‘Daarom schreef haar gastro-enteroloog zuurremmers voor, maar niemand vroeg zich af waarom een gezonde twintiger die niet rookte, dronk of snackte, plotseling last kreeg van refluxsymptomen’, zegt Chutkan.
Het zijn niet alleen antibiotica die de darmbacteriën decimeren, maar ook allerlei andere medicijnen en leefstijlfactoren. Het gevolg is een epidemie van dysbiose: bij steeds meer mensen nemen de goede bacteriën in aantal af, waardoor ziekteverwekkers zoals schimmels zich kunnen uitbreiden.
‘Dysbiose wordt vooral vastgesteld door een nauwkeurige anamnese. Ook is kennis nodig van het hele spectrum van aandoeningen die het gevolg kunnen zijn van schade aan het microbioom’, aldus Chutkan.
Geen wonder dat veel mensen getroffen worden en dat er zoveel diëten en programma’s zijn ontwikkeld om dysbiose en Candida-overgroei te bestrijden. Ze hebben een aantal overeenkomstige kenmerken, adviezen die vrij eenvoudig op te volgen zijn en die bij de volhouders tot spectaculaire resultaten kunnen leiden. Dat kan al binnen drie maanden.

1. Ruim het medicijnkastje op
Het eerste wat Chutkan doet om haar patiënten beter te maken, is hun op het hart drukken geen antibiotica meer te slikken als dat niet per se nodig is. Maar er zijn meer medicijnen die dysbiose kunnen veroorzaken. Maagzuurremmers veranderen de zuurtegraad in de maag, waardoor ziekteverwekkende microben de kans krijgen. Hormonen, zoals de anticonceptiepil en hormoonvervangende therapie, verhogen de hoeveelheid oestrogeen, waardoor schimmels gedijen. Corticosteroïden en ontstekingsremmers vernietigen de goede bacteriën, waardoor schimmels de overhand krijgen en het immuunsysteem verzwakken.

2. Laat suiker staan
Alle schimmels varen wel bij suikers en geraffineerde koolhydraten. Ze fungeren als een soort brouwerijtjes in uw buik, vergisten bloem, suiker, aardappels en rijst en scheiden giftige stoffen uit zoals alcohol en acetaldehyden, die in de bloedbaan terechtkomen. Daarom verbieden de meeste anti-Candida-diëten fruit en melkproducten, in elk geval de eerste dertig dagen. Daarna volgt meestal een beperking: alleen fruit met weinig suikers.
Bijna elk dieet verbiedt gluten en dus alle soorten graan, want onderzoek heeft bevestigd dat gluten een rol spelen bij de ontwikkeling van het lekkendedarmsyndroom.9 Bij gebrek aan koolhydraten in de vorm van granen worden gisten en schimmels uitgehongerd. Soms kan dat verschil kan maken.
Alcoholische dranken vormen ook voedsel voor Candida. En bijna elk dieet adviseert gistende voedingsmiddelen te laten staan: oude kaas, champignons en azijn (behalve appelazijn). Zelfs kunstmatige zoetstoffen zoals aspartaam kunt u beter vermijden; uit een studie uit 2014 bleek dat ze glucose-intolerantie veroorzaken doordat ze de darmflora veranderen.10

3. Eet veel groenten
Uit onderzoek blijkt dat een verandering van uw dieet voor grote veranderingen in uw darmflora kan zorgen. Een Italiaanse studie vergeleek de darmbacteriën van kinderen in Europa met die in Afrika. Bij de geboorte bleken die ongeveer gelijk. De kinderen in Burkina Faso aten veel groenten en peulvruchten, en ontwikkelden een meer divers bacteriënprofiel met meer soorten die ontstekingen tegengaan. De Europese kinderen daarentegen kregen een zetmeelrijk, vet menu voorgeschoteld en hun microben veroorzaakten vaker diarree, allergieën en overgewicht.11
De verschillende diëten tegen Candida-overgroei vermijden allemaal bewerkte voedingsmiddelen en adviseren om veel vezelrijke producten te eten, zoals linzen, noten, chia- en lijnzaad. Deze producten vergroten de hoeveelheid heilzame Lactobacillus–bacteriën die de schimmels verdringen.
Maar het belangrijkste gemeenschappelijke kenmerk van de diëten is dat ze adviseren veel groenten te eten, met name donkergroene bladgroenten. ‘Streef ernaar dat minstens 60 procent van uw voeding uit groenten bestaat’, zegt Ann Boroch, auteur van The Candida cure (2009). ‘In het begin lijkt dat moeilijk, maar het is essentieel.’
Als u het moeilijk vindt om zo’n dieet te volgen, bedenk dan dat er op microscopisch niveau al snel veranderingen plaatsvinden: Harvard-onderzoekers ontdekten dat de overgang van een menu met vlees naar een vegetarisch dieet al na één dag een verandering van de darmflora te zien gaf.12
Toen Lucia een strikt anti-Candida-dieet ging volgen met vooral groenten en weinig (mager) vlees en vis, verdween haar dermatitis binnen een week, en ook haar andere klachten begonnen te verminderen. Maar toen ze zich minder strikt aan haar dieet hield, kreeg ze een keelontsteking en daarom een antibioticakuur. Al haar oude symptomen keerden op slag terug.
‘Mensen beseffen vaak niet dat het tijd kost om Candida de baas te worden’, zegt Boroch. Het is belangrijk om langdurige leefstijlveranderingen in te voeren, in plaats van kortetermijndiëten gevolgd door vreetbuien. En soms is er meer nodig dan dieetveranderingen om Candida te overwinnen.

4. Kies een natuurlijk schimmelwerend middel
Artsen schrijven vaak antimycotica voor: geneesmiddelen met een schimmelwerende of schimmeldodende werking, zoals fluconazol en nystatine. Maar deze medicijnen veroorzaken dezelfde problemen als antibiotica: ze doden zowel de goede als de slechte microben, met alle gevolgen vandien. Bovendien zijn er gevaarlijke bijwerkingen.
Gelukkig zijn er ook natuurlijk anti-Candida-supplementen verkrijgbaar, waarvan met name de volgende effectief zijn:
Caprylzuur: een vetzuur waarvan de anti-schimmelwerking via studies is aangetoond. Het bleek vooral werkzaam tegen Candida albicans. 13
Wonderolie: bevat veel ricinolzuur en was vroeger het belangrijkste middel waarmee schimmelinfecties werden behandeld.
Gymnema sylvestre: een traditioneel ayurvedisch medicijn tegen diabetes. De bladeren van de plant, die ook wel ‘suikervernietiger’ wordt genoemd, bevatten zuren waarvan onlangs is gebleken dat ze voorkomen dat Candida albicans van gist tot schimmel transformeert. Ook helpen ze de Candida albicans terug te keren naar zijn onschadelijke, eencellige vorm.14
Grapefruitzaad: het extract van grapefruitzaad (GSE) bevat polyfenolen die 91 verschillende schimmelstammen kunnen bestrijden. Uit recent onderzoek blijkt dat ze de apoptose (natuurlijke celdood) van de schimmel veroorzaken. Maar in combinatie met bepaalde geneesmiddelen, waaronder calciumantagonisten en oestrogeen, is GSE riskant, dus overleg eerst met uw huisarts.
Oregano-olie: wordt al duizenden jaren als medicijn gebruikt. Studies hebben aangetoond dat de olie zeer effectief is tegen resistente Candida-soorten.15 Probeer olie te vinden die gewonnen wordt uit de Spaanse variëteit van de Origanum vulgare enThymus capitatus. Oregano-olie mag niet gebruikt worden door zwangere vrouwen en kinderen of door iemand die bloedverdunners gebruikt.
Knoflook: de schimmelwerende eigenschappen van knoflook zijn algemeen bekend. Het is een eenvoudige aanvulling op het anti-Candida-dieet.
Berberine: een gele stof die voorkomt in verschillende bittere planten, zoals Canadese geelwortel en de mahoniestruik. De stof is werkzaam tegen Candida. Berberine bevordert de glucose-opname door cellen en vermindert glucoseproductie door de lever. Sommige mensen ervaren een zogenaamde Herxheimerreactie. Ze krijgen hoofdpijn en griepachtige verschijnselen, doordat de schimmels met duizenden tegelijk afsterven. In dat geval is het beter rustig aan te doen en uw immuunsysteem de gelegenheid te geven zijn werk te doen.

5. Behandel de schimmel lokaal
Het behandelen van plekken met een schimmelinfectie hoeft niet met dure geneesmiddelen, maar kan heel goed met goedkope middeltjes die uw oma misschien al gebruikte. Gentiaanviolet bleek tijdens een onderzoek uit 1912 al effectief tegen schimmelinfecties. Onlangs bleek dat de kleurstof de groei van 91 verschillende Candida-stammen remt. Gentiaanviolet werkt ook tegen schimmelnagels.16 Pas wel op met de vloeistof, want hij laat paarse vlekken achter.
Uit recent onderzoek blijkt dat theeboomolie – met name de werkzame stof terpineen-4-ol – zelfs tegen resistente Candida werkt.17
Ook rauwe appelazijn staat al jaren bekend als een effectief middel tegen gistinfecties. Het verandert de zuurgraad van het lichaam zodanig dat de Candida er niet goed meer gedijt. Schimmelnagels (of kalknagels) dompelt u dagelijks 20 minuten in een badje van 2 liter heet water en 250 ml rauwe appelazijn.
Bij luieruitslag veroorzaakt door schimmel kunt u beter geen luierdoekjes gebruiken. Ze zitten vol chemicaliën die het delicate microbiële evenwicht van de babyhuid verstoren. Gebruik in plaats daarvan liever gekookt water met olijf- of amandelolie en een paar druppels GSE of een druppel theeboomolie.

6. Drink water
Het is een veel gehoord gezondheidsadvies, maar de Amerikaanse arts Anup Kanodia, die gespecialiseerd is in ziekten veroorzaakt door schimmels en dysbiose, zegt het ook. Water drinken is een van zijn eerste adviezen, aangezien veel van zijn patiënten uitgedroogd zijn. Het menselijk lichaam bestaat voor ongeveer 60 procent uit water. Het is van belang om deze voorraad voortdurend aan te vullen, zodat toxische stoffen en schimmelovergroei weggespoeld kunnen worden. Kanodia adviseert zijn patiënten om te beginnen met 1,5 liter water per dag.

7. Neem probiotica en prebiotica
Als het spijsverteringskanaal een tuin is en Candida een onkruid, dan wilt u dat de goede bacteriën voorkomen dat het onkruid wortel kan schieten. Het is van belang om eventuele missende goede microben die vernietigd zijn, weer aan te vullen. Er is wetenschappelijk bewijs dat probiotica tegen schimmelinfecties helpen en dat ze een aantal ziekteverschijnselen tegengaan die verband houden met Candida, zoals acne, het prikkelbaredarmsyndroom, bijholteontstekingen en een lekkende darm. Omdat er veel probioticaproducten verkrijgbaar zijn, adviseert Robynne Chutkan een product te kiezen dat aan de volgende kenmerken voldoet:
• Het bevat minstens 50 miljoen kolonievormende eenheden (kve), in elk geval Lactobacillus en Bifidobacterium. En een keurmerk, zodat u zeker weet dat de hoeveelheid die op het potje staat klopt.
• Het bevat minstens zeven verschillende, verenigbare bacteriestammen.
• Het heeft een coating om te voorkomen dat de microben door maagzuur gedood worden.
• Het is onderzocht op veiligheid.
• Het is enige tijd houdbaar en moet in de koelkast bewaard worden. Dat betekent meestal dat de ingrediënten van een hogere kwaliteit zijn.
Zelfgemaakte gefermenteerde groenten, zoals zuurkool, vormen een rijke bron van bacteriën en zijn een traditionele manier om microben aan te vullen. Maar mensen met ernstige darmproblemen en Candida-overgroei kunnen soms beter wachten met deze voedingsmiddelen totdat ze hun aandoening onder controle hebben. Pas dan kunnen ze er voorzichtig mee beginnen.
Prebiotica zijn voedingsmiddelen die goede microben van voedsel voorzien. Voedingsmiddelen die veel resistent zetmeel (een onverteerbaar soort zetmeel) bevatten, zijn groene bananen en linzen. Ze worden gefermenteerd door darmbacteriën, wat zorgt voor korteketenvetzuren, die een primaire energiebron zijn voor dikkedarmcellen en ook kunnen werken tegen ontstekingen en kanker. Het herstellen en versterken van de darmwand beschermt tegen de schade die een lekkende darm veroorzaakt. Inuline is een ander prebioticum dat goede darmbacteriën voedt. De stof zit een uien, knoflook, prei, asperges en artisjokken. Zorg dat u genoeg van deze groenten binnenkrijgt.

8. Ontstress
Stress is een van de moeilijkste dingen om te vermijden, maar toch is het essentieel om manieren te vinden om vervelende gebeurtenissen in uw leven het hoofd te bieden. Stress is nauw verbonden met ziekte en dat is geen wonder. Stress activeert de bijnieren, die het stresshormoon cortisol afgeven, dat op zijn beurt zorgt dat het lichaam grote hoeveelheden glycogeen afgeeft om te kunnen vluchten of vechten. Maar omdat we meestal niet echt hoeven te vluchten of vechten, gaan alleen onze bloedsuiker en ons insulinegehalte omhoog, wat candidiasis in de hand werkt.
Beproefde manieren om stress te bezweren, zijn voldoende slaap, beweging, meditatie en gebed, vergeven, de tijd nemen voor familie en vrienden en uw creatieve kant ontwikkelen. Maak uw hoofd leeg door minimaal twee keer per dag de wervelwind aan gedachten en belastende to-dolijstjes tot zwijgen te brengen.
Stress veroorzaakt vaak een snelle, oppervlakkige ademhaling, zuchten en hyperventileren. Let dus eens op uw ademhaling. Patrick McKeown, docent in de Buteyko-ademhalingstherapie, adviseert mensen rustig aan te doen, hun ademhaling te vertragen en het volume van de inademing te verkleinen in plaats van dieper te gaan ademhalen. Dat werkt beter tegen stress. Een neusademhaling verhoogt de hoeveelheid stikstofmonoxide, een gas dat ontspannend werkt, de luchtwegen en bloedvaten verwijdt, bacteriën bestrijdt en helpt de ongezonde vorm van Candida te vernietigen.18

[Literatuur:]
1 Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 2015; 12: 77-87
2 PLoS One, 2015; 10: e0121776
3 Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 2014; 11: 497-505
4 PLoS One, 2014; 9: e90796
5 Virulence, 2013; 4: 119-28
6 BMC Gastroenterol, 2011; 11: 37
7 PLoS One, 2015; 10: e0135771
8 World J Gastroenterol, 2014; 20: 8979-85; Gastroenterology, 2009; 136: 1863-73
9 Clin Gastroenterol Hepatol, 2012; 10: 1096-100
10 Nature, 2014; 514: 181-6
11 Proc Natl Acad Sci U S A, 2010; 107: 14691-6
12 Nature, 2014; 505: 559-63
13 www.naturafoundation.nl
14 PLoS One, 2013; 8: e74189
15 Can J Microbiol, 2008; 54: 950-6
16 Exp Dermatol, 2013; 22: 775-80
17 BMC Infect Dis, 2006; 6: 158
18 Biofouling, 2010; 26: 973-83
[Kadertekst:] Het zelfbrouwsyndroom
Artsen verdachten Nick Hess, een 35-jarige man uit Columbus in Ohio, ervan dat hij een stille drinker was. Zijn vrouw zocht in huis naar verstopte flessen drank als ze hem laveloos aantrof. Zelfs zijn adem rook soms naar alcohol, hoewel ze wist dat hij niks gedronken had.
Een jaar lang moest Hess elke morgen overgeven, alsof hij een kater had, en hij kreeg zelfs een keer een boete voor rijden onder invloed: de blaastest gaf aan dat hij drie keer zoveel alcohol in zijn bloed had als toegestaan, hoewel hij beweerde dat hij niets gedronken had.
Zijn vrouw ontdekte dat hij leed aan een zeldzame aandoening: het ‘zelfbrouwsyndroom’. Het syndroom is het gevolg van te veel gistcellen in de maag, die koolhydraten uit zetmeel- en suikerrijke voeding in alcohol omzetten. Je wordt al dronken van een bord pasta.
Nick Hess vond een dokter die hem serieus nam. Anup Kanodia, die functionele geneeskunde heeft gestudeerd, ontdekte grote hoeveelheden gist in de ontlasting van Hess. Hij mocht geen koolhydraten meer eten en in een paar weken tijd waren zijn vergiftigingsverschijnselen verdwenen.
De gist Saccharomyces cerevisiae, die gebruikt wordt om bier te maken, is waarschijnlijk de boosdoener. Ook de Candida glabrata, een neefje van C. albicans en een veelvoorkomende bewoner van het spijsverteringskanaal, gedijt goed in een zuurstofarme omgeving zoals de maag en produceert grote hoeveelheden ethanol en acetaldehyde, stoffen die ook in alcoholische dranken zoals bier zitten.
Kanodia had niet eerder patiënten gezien met net zoveel gist in hun lichaam als Hess, maar hij behandelt veel patiënten bij wie gist de oorzaak vormt van hun klachten, die uiteenlopen van vermoeidheid tot darmklachten.
‘Toen ik geneeskunde studeerde op Harvard, leerde ik dat gist niet makkelijk groeit en dat iemand heel ziek moet zijn voordat er overgroei optreedt,’ zegt hij. ‘Maar we weten nu dat gist ten grondslag ligt aan bijholteontstekingen, dat baby’s schimmelinfecties op hun hoofdhuid hebben, dat onze nagels getroffen kunnen worden, dat gist smet en luieruitslag veroorzaakt en dat vrouwen vaginale schimmelinfecties krijgen. Gist kan elk lichaamsdeel treffen en allerlei symptomen veroorzaken.’
Daarom vindt Kanodia het belangrijk om gist uit te sluiten als iemand met hardnekkige en mysterieuze klachten kampt. Hij gebruikt de metafoor van de tuin: ‘De goede bacteriën zijn de aarde en de slechte bacteriën en schimmels zijn het onkruid. We kunnen planten niet laten groeien en gedijen, als we geen onkruid wieden.’

[Literatuur:]
Takagi H, Kitagaki H, eds. Stress biology of yeasts and fungi: applications for industrial brewing and fermentation. Springer, 2015

[kader:] Hebt u te veel Candida?
Ga met deze checklist na hoe groot de kans is dat uw gezondheidsproblemen door Candida-overgoei veroorzaakt worden:
� Veel antibioticakuren
� Maagzuurremmers
� Niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAID’s)
� Anticonceptie of andere hormoontherapie
� Corticosteroïden
� Chemotherapie
� Alcohol
� Kunstmatige zoetstoffen
� Stress
� Een suiker- of koolhydraatrijk dieet
� Terugkerende infecties

[Streamers:]
Geneesmiddelen zoals antibiotica, anticonceptiepillen en ontstekingsremmers kunnen de schimmelgroei versnellen, doordat ze de goede bacteriën vernietigen
Er komt steeds meer bewijs dat de schimmel ook verband houdt met moderne epidemieën
Hoewel de symptomen sterk verschillen, ontdekte Chutkan één overeenkomstige factor: de meeste patiënten hadden in het verleden langdurig of herhaaldelijk antibiotica geslikt
‘Niemand vroeg zich af waarom een gezonde twintiger die niet rookte, dronk of snackte, plotseling last kreeg van refluxsymptomen’
Maagzuurremmers veranderen de zuurtegraad in de maag, waardoor ziekteverwekkende microben de kans krijgen
Uit onderzoek blijkt dat een verandering van uw dieet voor grote veranderingen in uw darmflora kan zorgen
Wonderolie was vroeger het belangrijkste middel waarmee schimmelinfecties werden behandeld
Als het spijsverteringskanaal een tuin is en Candida een onkruid, dan wilt u dat de goede bacteriën voorkomen dat het onkruid wortel kan schieten