Het nieuwste ‘farmaceutische goud’ tegen allerlei ziekten, van lyme en reuma tot kanker, komt uit het gif van beestjes zoals bijen of engere. Cate Montana ging op onderzoek uit.
Kris Rossi (63), een anesthesie-assistent uit New Hampshire, kreeg in 2009 de diagnose chronische lymeziekte. Ze was ermee naar een conventionele arts gegaan, die de ziekte behandelde met antibiotica. Dan ging het een tijdje beter, maar daarna kwamen alle symptomen terug en moest ze weer met een nieuwe antibioticakuur beginnen.
‘Ik was chronisch moe, ik had lichte pijn in mijn gewrichten en de linkerkant van mijn gezicht was gevoelloos’, vertelt Rossi. ‘Soms had ik kramp in mijn hand, en ook in mijn tong en de linkerkant van mijn lip. Mijn voeten waren gevoelloos en ook in mijn handen had ik minder gevoel. Verder had ik veel last van slapeloosheid en vaak cognitieve problemen.
‘Dan reed ik naar mijn werk – ik werk al 20 jaar in hetzelfde ziekenhuis – en dan wist ik ineens niet meer waar ik was. Meestal wist ik halverwege de straat wel weer waar ik was. Maar ik worstelde er echt mee. Ik dacht dat ik ofwel mijn baan zou verliezen of moest stoppen met werken.’
Ze realiseerde zich dat de conventionele geneeskunde haar niets te bieden had. Daarom ging ze niet meer naar haar dokter en wilde ze geen antibiotica meer. Ze probeerde kruidenmiddelen, ozonbehandelingen en speciale diëten. Tot op een dag een van de andere anesthesie-assistenten, die bijen hield, haar een verhaal vertelde uit een nieuwsbrief voor imkers. Het ging over Ellie Lobel, een inmiddels beroemde vrouw die in Amerika bekendheid had gegeven aan bijengiftherapie.
Ellie was in de 40 en was doodziek door de ziekte van Lyme. Haar verzorger had haar naar de tuin gebracht voor wat frisse buitenlucht, en daar werd ze aangevallen en meerdere keren gestoken door een enorme zwerm bijen.
‘De verzorger ging ervandoor, en Ellie, die nauwelijks kon lopen, dacht dat God de bijen had gestuurd om haar uit haar lijden te verlossen’, vertelt Rossi. ‘Ze weigerde daarna om naar het ziekenhuis te gaan, en ging naar haar kamer om te sterven.’ Drie dagen later was ze niet dood, de pijn was weg, ze kon weer lopen en had zich in jaren niet zo goed gevoeld.’
Niet lang daarna stuitte Rossi op de website van Emily Maiella, een kruidengeneeskundige, en ze maakte een afspraak bij haar praktijk in Vermont. Toen ze daar was vroeg Maiella of ze zelf bijengiftherapie wilde overwegen. ‘Ik dacht: Ik denk niet dat ik me kan laten steken door bijen, maar voor injecties ben ik niet bang. Dus begon ik bij haar met het gifprotocol.’
Rossi volgde de therapie negen maanden lang en merkte verbetering, vooral wat betreft haar energie. Maar ze merkte ook dat haar slapeloosheid erger werd door de therapie. Daarom besloot ze de therapie te blijven volgen, maar ook een grote stap te zetten: imker worden en levende bijen te gebruiken voor het gif.
‘Ik bestelde een boek over bijen houden, ik kocht bijen en de benodigde uitrusting, en schreef me in voor een cursus bijen houden voor behandeling. Op de dag dat ik de bijen kreeg, ben ik begonnen met mezelf te laten steken, en dat doe ik nu al tweeënhalf jaar.’
De krampen en gevoelloosheid zijn inmiddels verdwenen. Ze is genezen van haar slapeloosheid, haar cognitieve vaardigheden zijn normaal en ze heeft weer energie. Zelfs de zogenaamde psoriasis waar ze last van had, is weer verdwenen.
‘Het verschil in energie vergeleken met de periode vóór de bijengiftherapie is enorm’, vertelt ze. ‘Ik kan nu bijvoorbeeld 30 kilometer of meer fietsen en dan ben ik daarna gewoon moe, niet uitgeput. Het is heerlijk om weer energie te hebben.’
 |
Apitherapie
Apitherapie is een tak van de alternatieve geneeskunde die gebruikmaakt van bijengif en andere producten van honingbijen. Denk aan honing, stuifmeel, propolis (een mengsel van bijenhars, was, etherische oliën, stuifmeel en andere biologische stoffen) en koninginnengelei. Maar bijengif heeft de belangrijkste rol in de bijentherapie. Bijengif is een kleurloze, geurloze, licht zure vloeistof die wordt geproduceerd door werksterbijen. Het bestaat voor het grootste deel uit water, gecombineerd met een complex mengsel van peptiden, enzymen en andere bioactieve moleculen.1
Studies wijzen erop dat bijengif in pure vorm en de gifpeptide mellitine effectieve antimicrobiële middelen zijn tegen Borrelia burgdorferi, de spirocheet die verantwoordelijk is voor de ziekte van Lyme.2 Uit microscopische analyses blijkt dat de B. burgdorferi ‘buitengewoon gevoelig’ is voor mellitine, dat de oppervlaktestructuur en beweeglijkheid van de Lymebacterie ernstig kan aantasten.3
‘Hoewel mellitine antibacterieel is, denk ik dat er ook een directe immuunrespons is bij lyme’, zegt Maiella. ‘Het lijkt te werken via de downregulatie van ontstekingsbevorderende cytokinen, en de upregulatie van ontstekingsremmende cytokinen.’
Cytokinen zijn moleculen die het immuunsysteem afgeeft om te communiceren. Ze hebben vele functies. Een ervan is dat ze immuuncellen aansporen een ontstekingsreactie te stimuleren of in stand te houden. En omgekeerd: ze kunnen een ontsteking afremmen door ontstekingsremmende routes te bevorderen. Dezelfde cocktail van peptiden en andere stoffen in bijengif die maken dat een bijensteek pijn doet, is in staat het immuunsysteem het signaal te geven om ontsteking in het hele lichaam en voor langere tijd te verminderen.
Bijengif wordt gebruikt voor de behandeling van een breed scala aan klinische problemen, van alzheimer tot rughernia, en van ruggenmergletsel tot MS.4
Het wordt ook gebruikt bij ontstekingsziekten en blijkt heel effectief bij de behandeling van reumatoïde artritis en artrose.5
Natuurgeneeskundig arts Donese Worden uit Arizona heeft veel patiënten met gewrichtsontsteking met bijengif behandeld. Een van haar favoriete verhalen gaat
over een man van 95 met reumatoïde artritis.
‘De ontsteking in zijn knieën was ernstig, maar verder was hij gezond’, vertelt Worden. ‘Ik gaf hem injecties met bijengif, en dat werkte zo goed en zo snel dat hij door een lokale tv-zender werd uitgenodigd om over de therapie te vertellen. Midden in het interview vergat hij dat hij moest blijven zitten, hij sprong overeind, begon voor de camera diepe kniebuigingen te maken en daagde de mensen in de studio uit om hem bij te houden. Ik heb hem slechts één reeks injecties gegeven en toen pakte zijn lichaam het op. Meer behandelingen had hij niet nodig.’
Bijengif is ook een effectieve behandeling bij chronische lagerugpijn.6 Klinische en experimentele studies hebben aangetoond dat bijengif en de werkzame bestanddelen erin gebruikt kunnen worden voor de behandeling van een breed scala aan immuunziekten en neurodegeneratieve ziekten zoals parkinson.
We begrijpen het mechanisme nog niet helemaal, maar studies bevestigen Maiella’s idee dat bijengif invloed heeft op zowel immuuncellen als gliacellen (cellen in onze hersenen die de zenuwcellen voeden en beschermen).7
De boeiendste toepassing van bijengif is misschien wel bij kanker. Laboratoriumonderzoek wijst erop dat mellitine de neiging van niet-kleincellige longkanker om zich uit te zaaien vermindert.8 Een recente ontdekking is dat het gif van honingbijen en mellitine de groei van borstkankercellen kan onderdrukken door het celmembraan van de kankercellen kapot te maken.9
‘Mellitine doodt kankersoort en snel’, zegt Worden. ‘Binnen 20 minuten verstoort het de chemische boodschapperstoffen die de kankercellen nodig hebben om te groeien en zich te delen, wat precies de oorzaak is waardoor je aan kanker doodgaat. En het kan binnen 60 minuten het celmembraan van kankercellen volledig vernietigen door gaten in het buitenste membraan te slaan. Dat is groot nieuws in de onderzoekswereld.’
Mellitine is ook effectief gebleken bij de behandeling van matige tot ernstige depressie. In een onderzoek werden vrijwilligers met een ernstige depressie met mellitine behandeld. Na zes maanden vertoonden ze geen of alleen milde depressieve klachten, en na 12 maanden helemaal geen klachten meer.10
Kortom: bijengiftherapie werkt. ‘Ik denk dat deze behandeling alle respect verdient’, zegt Rossi. ‘Mensen moeten wel een Epipen® bij zich hebben, en ze moeten weten hoe ze moeten handelen bij een allergische reactie. Die zijn zeldzaam, maar het zou tragisch zijn als je daarmee te maken krijgt, terwijl je jezelf in de badkamer een bijengifbehandeling toedient.’ Ondanks het ongewone karakter van de therapie blijft Rossi vol waardering en enthousiasme. ‘Met bijengif heb ik het gevoel dat ik mijn eigen dokter ben.’
Doen die steken geen pijn?
‘Mensen zijn bereid een rugoperatie te ondergaan in plaats van oefeningen te doen tegen rugpijn, terwijl ze niet eens zeker weten of die operatie helpt. Of dat die ervoor kan zorgen dat ze de rest van hun leven pijn hebben’, merkt Rossi op. ‘En diezelfde mensen zeggen: “O nee, ik zou mezelf nooit door een bij laten steken.” ‘Ja, het doet veel pijn. Maar dat duurt maar 15 seconden en dan is de pijn verdwenen. Eigenlijk denk ik dat je door de steek endorfine of zoiets krijgt, want er is achteraf een soort rust die heel prettig voelt.’
Bronnen
1 Molecules, 2019; 24: 2997
2 Antibiotics (Basel), 2017; 6: 31
3 Clin Infect Dis, 1997; 25 Suppl 1: S48–51
4 Toxins (Basel), 2020; 12: 618
5 Evid Based Complement Alternat Med, 2005; 2: 79–84
6 Toxins (Basel), 2017; 9: 361
7 Toxins (Basel), 2015; 7: 2413–21
8 Am J Chin Med, 2019; 47: 1869–83
9 NPJ Precis Oncol, 2020; 4: 24
10 J Nurs Health Sci, 2015; 4: 19–27
Emily Maiella: www.windhorsenaturopathic.com
Donese Worden: www.drworden.com
Het gifHet woord alleen al klinkt gevaarlijk. Maar toch, als je de verschillende soorten gif – of ze nu afkomstig zijn van bijen, slangen, schorpioenen, padden of slakken – analyseert en naar hun afzonderlijke bestanddelen kijkt, vind je een aantal zeer heilzame stoffen. Of zoals de Ayurvedische arts Acharya Agnivesha het duizenden jaren geleden formuleerde: ‘Zelfs een acuut gif kan een uitstekend medicijn worden als het op de juiste manier wordt toegediend.’ Het gif dat het meest gebruikt wordt en waar we het meest over weten is afkomstig van de honingbij (Apis mellifera). Bijengif bevat vele biologisch actieve stoffen, waaronder peptiden (korte ketens van aminozuren), enzymen (lange, complexe ketens van aminozuren), aminen (verbindingen afgeleid van ammoniak, zoals histamine en epinefrine) en andere bestanddelen.1 De hoofdrolspelers in bijengiftherapie zijn de peptiden mellitine, MCD (mast cell degranulating)- peptide, adolapine en apamine. Hier volgt een kort overzicht van wat ze doen:
Bronnen |
De angel eruit halenPatiënten staan eerder open voor giftherapie als je het woord ‘steek’ vervangt door ‘injectie’. Daarom gebruiken de meeste therapeuten geen levende honingbijen bij hun bijengiftherapie. In plaats daarvan geven ze het ‘equivalent’ van een bijensteek, met een spuit en een naald. Er zijn veel verschillende behandelingen, afhankelijk van de aandoening die je behandelt. ‘Als je hoofdpijn behandelt, dan volstaan een paar prikken in de nek, dicht bij de oren’, zegt natuur-geneeskundige Emily Maiella. ‘Maar als iemand door het hele lichaam verspreid pijn heeft, dan zijn 13 equivalenten van een bijensteek waarschijnlijk beter geschikt.’ Sommige therapeuten gebruiken een nog hogere dosering. Zo behandelt natuurgeneeskundig arts Donese Worden regelmatig patiënten met reumatoïde artritis, MS en andere auto-immuunziekten, zoals fibromyalgie, met bijengif. Ze gebruikt dan per behandeling meer dan 36 injecties, en met succes. Als alles goed gaat en de reactie niet te hevig of juist te mild is, verhoogt ze de dosering bij de volgende behandeling tot een halve bijensteek. Zo blijft ze de dosering ophogen, en ze wisselt de injectieplaatsen langs de ruggengraat af, totdat ze uiteindelijk het equivalent Om de jeuk en zwelling te verminderen, wordt procaïne aan de injectievloeistof toegevoegd. Dat is een lokaal verdovingsmiddel dat zelf ook geneeskrachtige eigenschappen heeft, zegt Maiella. ‘Maar je wilt wel een beetje jeuk en een branderig gevoel merken’, legt ze uit. ‘Als iemand geen jeuk en branderig gevoel heeft, moet je je zorgen gaan maken over het immuunsysteem van de patiënt: het kan zo gedeactiveerd zijn dat het niet meer reageert. Als iemand erg veel jeuk en een branderig gevoel heeft, is dat niet meteen een teken dat hij een allergie heeft. Meestal betekent het dat zijn immuunsysteem gewoon gevoeliger is, en moet je de behandeling langzamer opbouwen. Voor systemische aandoeningen is een jaar lang elke week een behandeling niet ongewoon, zegt Maiella. Er is ook een nadeel van injecteren. Sommige voorstanders van bijengiftherapie, waaronder Dietrich Klinghardt, gespecialiseerd in de rol van het zenuwstelsel bij auto-immuunziekten, denken dat geïnjecteerd gif een systeemziekte nooit helemaal zal genezen, omdat het niet zo sterk is als gif van de levende bron. ‘Als je een natuurlijke stof steriel maakt en verhit, verandert de structuur ervan. Je verliest enzymen en andere voedingsstoffen’, zegt Kris Rossi, een anesthesie-assistent en bijenhoudster die zichzelf permanent behandelt voor lyme. ‘Het bijengif van echte bijen zorgt voor een hogere dosis en een sterkere reactie.’ |
Slangen, spinnen, slakken en schorpioenenFarmaceutisch goud: zo wordt het gif genoemd dat allerlei verschillende dieren produceren: cobra’s, adders, schorpioenen, spinnen zoals tarantula’s, duizendpoten, slakken en padden. Momenteel worden steeds meer krachtige peptiden en enzymen in de gifstoffen preklinisch en klinisch onderzocht. Stoffen die de natuur gebruikt om prooien te doden en het lichaam te beschermen, worden ingezet om ziekten te behandelen, zoals diabetes, multiple sclerose, kanker en hart- De peptiden uit het gif richten zich op een grote verscheidenheid aan eiwitkanalen, en -receptoren in het menselijk lichaam. De peptiden uit het gif van kegelslakken bijvoorbeeld, beïnvloeden een breed spectrum aan ionkanalen en receptoren van zoogdieren, die verband houden met het signaleren van pijn. Chlorotoxine, geïsoleerd uit de doodshoofdschorpioen, bindt aan calciumchloridekanalen die bepaalde tumoren beïnvloeden. De peptiden in het gif van de aardtijger (een vogelspinsoort) activeren onomkeerbaar de ionkanalen in het menselijk lichaam die gevoelig zijn voor capsaïcine. Daarom kan het mogelijk ingezet worden bij pijnbestrijding. Verder wordt onderzoek gedaan naar ancrod: een stof afkomstig uit het Maar het gif wordt niet alleen toegepast bij ernstige ziekten. Donese Worden, natuurgeneeskundig arts, gebruikt cobragif ook als alternatief voor botox bij patiënten die zich zorgen maken over hun rimpels. ‘Botox is de krachtigste neurotoxine (gifstof die het zenuwstelsel aantast) dat we kennen’, legt ze uit. ‘Er is niets wat onze hersencellen sneller doodt dan botox, en studies tonen aan dat het zich van cel naar cel verplaatst en door de bloed-hersenbarrière heen gaat. ‘Ik ben onderzoek gaan doen om mijn patiënten van botox af te houden, en ik ontdekte een cobragif dat lokaal werd gebruikt om spieren te ontspannen, net als botox doet. Dit specifieke gif wordt in klinische tests juist gebruikt als middel om neuronen in de hersenen te beschermen. Dus als je rimpels wilt bestrijden, kun je er beter crème met cobragif op smeren dan botox gebruiken!’ Bronnen |