• Muziektherapie. Door dagelijks een paar uur naar muziek te luisteren wordt het cognitieve en het emotionele herstel gestimuleerd in de vroege stadia na een beroerte. Bij Fins onderzoek werd het herstel vergeleken van patiënten na een beroerte die twee maanden lang dagelijks naar muziek naar keuze luisterden, naar luisterboeken of nergens naar (controlegroep). In diezelfde tijd kregen alle patiënten tevens de standaard medische zorg en revalidatiebehandeling. Uit de resultaten bleek dat het herstel van het verbale geheugen en van de gerichte aandacht (vermogen om mentaal werk beheerst en goed uit te voeren en om conflicten op te lossen) significant beter was met muziek dan met luisterboeken of met niets. Ook voelden de muziekluisteraars zich minder gedeprimeerd en verward dan de controlegroep. De verschillen waren na een half jaar nog steeds duidelijk1.
• Geleide verbeelding ofwel imaginatie of visualisatie. Deze techniek wordt tegenwoordig gebruikt bij de revalidatie na een beroerte. Hij blijkt met name effectief bij het opnieuw leren van motorische vaardigheden en van dagelijkse taken2,3.
• Transcraniale magnetische stimulatie (TMS). Deze niet-invasieve manier om de hersenen te stimuleren blijkt het functionele herstel bij beroertepatiënten te bevorderen. Bij een gerandomiseerd gecontroleerd klinisch onderzoek met 52 patiënten die ofwel TMS ofwel een nep-stimuleringsbehandeling kregen (controlegroep) als aanvulling op de gebruikelijke behandeling, vertoonde de TMS-groep meer verbetering blijkens hun scores op drie verschillende testen voor handicaps en vaardigheden4.
• Vitamine E. Bij dierexperimenteel onderzoek met muizen bleek dat een bepaalde vorm van vitamine E, genaamd tocotriënol, zoals het in supplementen kan zitten, mogelijk voorkomt dat hersencellen na een beroerte afsterven. Tocotriënol blijkt de activiteit te blokkeren van een enzym dat schadelijk is voor de hersenen en dat na een beroerte aangemaakt wordt. Dat blokkerende effect werkt al bij zeer lage doses5. Deze resultaten zijn echter niet met zekerheid van toepassing op mensen.
• Biofeedback. Hieronder verstaat men het terugkoppelen van informatie over lichaamsfuncties zodat men deze actief leert beïnvloeden. Deze methode is gebruikt bij vele aspecten van de revalidatie na een beroerte. De resultaten zijn echter wisselend. Bij een overzichtsonderzoek van 13 trials, met maar 269 patiënten in totaal, werden geen gunstige effecten gevonden van behandeling met elektromyografische biofeedback6. Wel waren er onderzoekers die concludeerden dat ‘biofeedback een zeer positief algemeen effect kan hebben’ doordat het zelfvertrouwen van de patiënten er een grote oppepper van krijgt7.
• Traditionele Chinese geneeswijzen. Een capsule met 14 extracten van kruiden en planten genaamd Danqi Jiaonang of NeuroAid, wordt op dit moment onderzocht als behandeling na een beroerte. Bij een recent klinisch onderzoek waren de resultaten net niet statistisch significant, maar vertoonden de patiënten die na een beroerte met NeuroAid waren behandeld na vier weken behandeling wel een betere vooruitgang dan de controlepatiënten8. Op dit moment is er een langduriger en grootschaliger onderzoek gaande naar deze remedie9.
• Acupunctuur, eveneens een traditionele Chinese methode die nuttig blijkt. Vooral de techniek genaamd ‘Jin drie-naaldentherapie’ blijkt effectief het cognitief functioneren te verbeteren en patiënten na een beroerte te helpen zich in hun dagelijks leven weer te kunnen redden10.
1 Brain, 2008; 131: 866-878
2 Brain Inj, 2004; 18: 1163-1172
3 Stroke, 2006; 37: 1941-1952
4 Neurology, 2005; 65: 466-468
5 J Neurochem, 2010; 112: 1249-1260
6 Cochrane Database Syst Rev, 2007; 2: CD004585
7 Top Stroke Rehabil, 2007; 14: 59-66
8 Cerebrovasc Dis, 2009; 28: 514-521
9 Int J Stroke, 2009; 4: 54-60
10 Zhongguo Zhen Jiu, 2009; 29: 689-694