Het premenstrueel syndroom (PMS) is tegenwoordig een schrikbeeld voor veel vrouwen. Het is een verzamelterm voor een mengeling van allerlei lichamelijke en psychische symptomen die optreden in ongeveer de laatste tien dagen voor de menstruatie. Tot de lichamelijke symptomen behoren vocht vasthouden, gevoelige borsten, hoofdpijn en pijn in de rug, terwijl gespannenheid, vermoeidheid, prikkelbaarheid en depressie de psychische symptomen kunnen zijn. Vaak wordt dit syndroom als de vloek van de vrouw beschouwd en meer dan 90 procent van alle vruchtbare vrouwen heeft er weleens last van. Bij sommige vrouwen heeft PMS een storende invloed op hun sociale leven en hun werk, maar er zijn verschillende natuurlijke manieren om de klachten te verlichten.
PMS is een syndroom dat bestaat uit overmatige vochtophoping (wat tot tijdelijke gewichtstoename kan leiden), zenuwspanning, hoofdpijn, pijn in de borst, dysforie (angstige somberheid) en een lichte verstoring van de coördinatie tijdens de laatste dagen van de menstruatiecyclus, voordat de menstruatie begint. Uit enkele geslaagde, goed gecontroleerde klinische studies is gebleken dat er zeven niet-traditionele therapeutische methoden zijn die kunnen helpen PMS te verlichten:
• Reflexologie (in de vorm van negen wekelijkse behandelingen) blijkt zowel de fysiologische als de emotionele symptomen van PMS beter te verlichten dan een reflexologische placebobehandeling1.
• Biofeedback (in twaalf wekelijkse sessies met feedback over de temperatuur van de vagina) verlicht de somatische én psychische symptomen, zo wordt gemeld2.
• Homeopathie bleek zeer goed te werken om PMS-klachten te beheersen. In een onderzoek waarin 105 patiënten drie maanden lang werden gevolgd, namen de symptoomscores in de homeopathiegroep significant af. De behandelde groep rapporteerde ook dat ze minder pijnstillers en kalmerende middelen gebruikte en zij leverde aanzienlijk minder werkdagen in dan de placebogroep3.
• Chiropractische manipulatieve therapie (twee à drie keer voordat de menstruatie plaatsvond, over een periode van drie maanden) bleek in een goed gecontroleerd onderzoek onder 25 patiënten betere resultaten op te leveren dan een chiropractische schijnbehandeling4.
• Voedingssupplementen in de vorm van 12 mg calcium per dag over een periode van drie maanden bleken voor de meeste PMS-klachten zeer goed te werken in vergelijking met een placebo, aldus een onderzoek dat qua omvang (466 patiënten) en wetenschappelijke strengheid indrukwekkend is5. In mijn eigen praktijk heb ik gemerkt dat calciumsupplementen betrouwbaarder zijn dan andere supplementen, waarover minder overtuigende, zij het geslaagde studies zijn gepubliceerd. Hiertoe behoren de gebruikelijke voedingsstoffen die tegen PMS worden ingezet, zoals vitamine B6, magnesium en kalium.
• Autogene relaxatietraining, twee keer per week gedurende drie maanden en primair gericht op spierontspanning, kan de lichamelijke PMS-symptomen verlichten. In een goed gecontroleerd onderzoek werkte autogene training beter dan een controlebehandeling waarin de vrouwen alleen maar hun klachten moesten noteren. Ook bij vrouwen met ernstige klachten werd een verbetering in hun emotionele stemmingswisseling gerapporteerd6.
• Kruidengeneeskunde: tweemaal daags 80 mg Ginkgo biloba-extract kan heilzaam werken ter behandeling van PMS. In een dubbelblind, placebogecontroleerd onderzoek werden 165 vrouwen in de leeftijd van 18 tot 45 jaar geselecteerd die last hadden van verstopping bij PMS. De symptomen – bestaande uit oedeem (vochtophoping) in armen en benen, pijnlijke borsten en opgezette buik en heupen plus emotionele problemen als prikkelbaarheid en agressie – waren bij al deze patiënten gedurende zeven dagen van de cyclus aanwezig.
De vrouwen kregen gedurende twee menstruatiecycli een behandeling met Gingko biloba-extract of een placebo en die behandeling duurde vanaf dag zestien van de eerste cyclus tot dag vijf van de volgende. Bij de Gingko-groep werd een significant verschil gevonden ten opzichte van de placebogroep wat betreft het verlichten of zelfs geheel doen verdwijnen van de symptomen.
De beste resultaten werden geboekt voor pijnlijke borsten en pijn en vochtophoping in de ledematen. De vrouwen in de behandelingsgroep meldden ook een aanzienlijke verbetering wat hun slechte buien en agressie betreft.
Ginkgo bleek ook gemakkelijk in te nemen. Degenen die Gingko kregen, konden het kruid meestal heel goed verdragen en hadden geen neveneffecten7.

Harald Gaier
Harald Gaier is geregistreerd natuurgeneeskundige, osteopaat, homeopaat en kruidengeneeskundige. Hij houdt praktijk bij The Health Equation in Londen (tel +44 20 7612 9800) en bij The Irish Centre of Integrated Medicine in Co. Kildare (+353 4588 3224). Zie ook www.drgaier.com

1 Obstetr Gynaecol, 1993; 82: 906-907
2 Int J Psychosom, 1994; 41: 53-60
3 Proceedings Annual Conference; International Homeopathic League, Boedapest, Hongarije, mei 2000
4 J Manip Physiol Ther, 1999; 22: 582-585
5 Am J Obstet Gynaecol, 1998; 179: 444-452
6 Obstet Gynaecol, 1990; 75: 649-655
7 Rev Fr Gynécol Obstét, 1993; 88: 447-457
 

kader
De kruidenhulp
Een extract van Vitex agnus castus, ook bekend als kuisboom of monnikspeper, kan de PMS-klachten met zeker de helft verminderen, aldus een studie.
Onderzoekers volgden 170 vrouwen die dagelijks in pilvorm 20 mg V. agnus castus gedurende drie achtereenvolgende menstruatiecycli innamen en vergeleken hen met een groep die een placebo kreeg. In de kruidengroep trad een significante verbetering op bij vijf van de zes meest voorkomende symptomen: prikkelbaarheid, stemmingsomslag, kwaadheid, hoofdpijn en volle borsten. De behandeling had geen invloed op het opgezette gevoel.
Tweeënvijftig procent van de behandelde vrouwen meldde dat de symptomen met minstens de helft afnamen tegen 24 procent van de vrouwen die de placebo gebruikten1.
1 BMJ, 2001; 322: 134-137